Πυρετικοί σπασμοί
Συγγραφέας Μιχαήλ Ιασονίδης Γράφτηκε στις ,
Πυρετικοί σπασμοί (ΠΣ) είναι επεισόδιο σπασμών, που συμβαίνει σε παιδιά ηλικίας 3 μηνών μέχρι και 5 ετών. Οι σπασμοί αυτοί συμβαίνουν σε κάποιο παιδί κατά τη διάρκεια εμπύρετης νόσου, η οποία δεν πρέπει να είναι λοίμωξη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). Επίσης το παιδί δεν πρέπει να έχει στο ιστορικό του νεογνικούς ή απύρετους σπασμούς.
Η συχνότητα των ΠΣ στην Ευρώπη είναι 2-5%.Δηλαδή από 100 παιδιά σε ηλικία μέχρι 5 ετών, 2-5 παιδιά θα παρουσιάσουν ένα επεισόδιο ΠΣ. Σε άλλες Ηπείρους η συχνότητα είναι αυξημένη λόγω του επιπέδου ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Οι ΠΣ οφείλονται σε ιδιαίτερη ευαισθησία στον πυρετό, του υπό ωρίμανση εγκεφάλου των παιδιών κάτω των 5 ετών. Ο πυρετός πρέπει να είναι ψηλότερος από 38οC. Οι ΠΣ δεν συμβαίνουν απαραίτητα στο ψηλότερο πυρετικό κύμα και δεν αποδείχθηκε ότι έχει σημασία ο ρυθμός ανόδου του πυρετού. Τα παιδιά που παρουσιάζουν σπασμούς με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επανάληψης των σπασμών.
Κύρια αιτία που προκαλεί πυρετό είναι οι ιογενείς λοιμώξεις και λιγότερο οι βακτηριακές. ΠΣ μπορούν να παρουσιαστούν και σε παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν πυρετό μετά από εμβολιασμό.
Πυρετικοί Σπασμοί: Διακρίνονται σε απλούς και σύνθετους.
Απλοί: είναι σύντομοι, διαρκούν λιγότερο από 5 λεπτά, είναι γενικευμένοι τονικόκλονικοί ή υποτονικοί. Ξεκινούν σαν ξαφνικό κλάμα, ακολουθεί μικρής διάρκειας απώλεια συνείδησης με γενικευμένη τονική μυική σύσπαση. Το μωρό επανέρχεται μόνο του, ενώ κάποτε ακολουθεί μικρής διάρκειας υπνηλία μέχρι 10 λεπτών.
Σύνθετοι: είναι παρατεταμένοι πέραν των 15 λεπτών, είναι εστιακοί και επαναλαμβάνονται στο ίδιο εικοσιτετράωρο. Μετά το επεισόδιο ακολουθεί παρατεταμένη κατάσταση λήθαργου.
Οι ΠΣ παρουσιάζονται από την ηλικία των 3 μηνών μέχρι και την ηλικία των 5 ετών. 90% θα συμβούν κάτω των 3 ετών και ένα ποσοστό 6-15% θα παρουσιαστεί μετά τα 4 χρόνια. 30% των ΠΣ συμβαίνουν σε παιδιά κάτω του 1 έτους, είναι πιο σοβαροί και χρειάζονται διερεύνηση. 20% των ΠΣ είναι σύνθετοι εκ των οποίων το 8% διαρκούν πέραν των 15 λεπτών. Στους σύνθετους ΠΣ μπορεί να συνυπάρχει:
- παθολογικό προγεννητικό και περιγεννητικό ιστορικό
- διαταραχή ψυχοκινητικής εξέλιξης
- οικογενειακό ιστορικό ΠΣ.
Οι παρατεταμένοι ΠΣ έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης επιληψίας στο μέλλον.
Εστιακοί ΠΣ παρουσιάζονται κυρίως σε παιδιά με αναπτυξιακή διαταραχή ή καθυστέρηση. 30% των ΠΣ συμβαίνουν σε παιδιά κάτω του 1 έτους, είναι πιο σοβαρά περιστατικά και χρειάζονται διερεύνηση. Η μετά ΠΣ κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα υπνηλία και απώλεια επαφής με το περιβάλλον για περίπου 10 λεπτά ή και λιγότερο. Εάν η υπνηλία και η απώλεια επαφής διαρκέσει πέραν των 30 λεπτών, καθώς επίσης παρατηρηθεί και παραλήρημα τότε είναι πιθανόν να πρόκειται για οξεία εγκεφαλίτιδα ή εγκεφαλοπάθεια. Πιθανή αιτία της παρατεταμένης ληθαργικής κατάστασης μπορεί να είναι η ενδοφλέβια χορήγηση Diazepam.
Προτού διαγνώσουμε ΠΣ πρέπει να αποκλείσουμε:
- επιληψία ή άλλα παροξυσμικά μη επιληπτικά επεισόδια.
- ρίγος κατά τον πυρετό.
- λιποθυμικό ή άλλο συγκοπτικό επεισόδιο.
- φαρμακευτική δηλητηρίαση.
- λοίμωξη ΚΝΣ.
Έτσι πρέπει να εξακριβώσουμε, αν υπάρχει ευερεθιστότητα, λήθαργος, άρνηση λήψης τροφής, δυσκαμψία του αυχένα, προπέτεια της πηγής, αιμορραγικό εξάνθημα, παρατεταμένη υπνηλία μετά το επεισόδιο και αν έπαιρνε πριν από αυτό κάποιο αντιβιοτικό (σκεφτόμενοι μια ατελώς θεραπευθείσα μηνιγγίτιδα). Σε μωρά κάτω του έτους με πρώτο επεισόδιο ΠΣ συνίσταται οσφυονωτιαία παρακέντηση. Κάνομε αναλύσεις αίματος για δείκτες φλεγμονής, γλυκόζη, Ca, ηλεκτρολύτες, καλλιέργεια αίματος και ούρων.
Ρωτάμε για πυρετικό παραλήρημα, για οικογενειακό ιστορικό σπασμών ή αιφνίδιου θανάτου. Ελέγχουμε τα σωματομετρικά στοιχεία του παιδιού με περίμετρο κεφαλής, την ψυχοκινητική του ανάπτυξη και ψάχνουμε για νευροδερματικές διαταραχές.
Το Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) δεν έχει διαγνωστική ή προγνωστική αξία, ούτε στους απλούς, ούτε στους σύνθετους ΠΣ. Συνίσταται σε παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν ΠΣ, που υποτροπιάζουν με απύρετους σπασμούς, καθώς επίσης και στα παιδιά με υποτροπιάζοντα επεισόδια εστιακών ΠΣ, συνοδευόμενα με ψυχοκινητική καθυστέρηση ή μη φυσιολογική νευρολογική εξέταση.
Απεικονιστικός έλεγχος δεν συνίσταται σε επεισόδια απλών ΠΣ, ενώ σε περιστατικά σύνθετων ΠΣ μπορεί να γίνει μαγνητική τομογραφία, όταν υπάρχει μικροκεφαλία, μεγαλοκεφαλία, νευροδερματικά στίγματα ή προϋπάρχουσα νευρολογική διαταραχή. Καθώς επίσης και σε περιπτώσεις, όπου υπάρχει νευρολογική σημειολογία, η οποία επιμένει πολλές ώρες μετά το επεισόδιο των σπασμών.
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΠΡΩΤΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ.
- οικογενειακό ιστορικό με ΠΣ σε συγγενή 1ου βαθμού.
- περιγεννητικοί παράγοντες- προωρότητα και μακροχρόνια νοσηλεία σε ΜΕΝ Νεογνών.
- ψυχοκινητική καθυστέρηση.
- προυπάρχουσα εγκεφαλική δυσλειτουργία.
- φοίτηση σε βρεφονηπιακό σταθμό.
- μητέρα καπνίστρια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΠΣ:
Οι ΠΣ είναι καλοήθεις και δεν κινδυνεύει η ζωή των παιδιών από αυτούς, όταν πριν από τους σπασμούς το παιδί ήταν τελείως υγιές. Επίσης δεν επηρεάζεται το νοητικό επίπεδο και η ψυχοκινητική εξέλιξη του παιδιού, μετά τους ΠΣ, εάν πριν τους ΠΣ ήταν φυσιολογικά. Αν εντοπιστούν παθολογικά νευρολογικά προβλήματα μετά τους ΠΣ , αυτά είναι συνέπειες της νόσου ή υποκείμενων προυπαρχουσών διαταραχών.
Μετά από σοβαρούς παρατεταμένους εστιακούς σπασμούς δυνητικά, υπάρχει κίνδυνος για μόνιμες διαταραχές, όπως ημιπληγία, εστιακή ή γενικευμένη επιληψία, διαταραχές μνήμης και μάθησης, η νοητικής υστέρησης.
Άμεση αντιμετώπιση παιδιών με σπασμούς:
- βάζουμε το μωρό σε θέση ανάνηψης, πρηνή ή πλάγια θέση, με το κεφάλι στο πλάι και ελαφρώς χαμηλότερο από το σώμα, για αποφυγή εισρόφησης.
- χορηγούμε Diazepam από τον πρωκτό.
- χορηγούμε υπόθετα για πτώση του πυρετού.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΠΑΣΜΟΥΣ:
- Diazepam μόλις παρουσιαστεί εμπύρετος νόσος.
- πρόληψη παρατεταμένων με χορήγηση Diazepam από τον ορθό, μόλις αρχίσουν οι σπασμοί.
- συστηματική προφύλαξη με καθημερινή χορήγηση αντιεπιληπτικών: α) μόνο σε ΠΣ οι οποίοι ακολουθούνται από νευρολογικά προβλήματα, β) παιδιά με ιστορικό επιληψίας σε συγγενή 1ου βαθμού και γ) σε παιδιά με ψυχοκινητική καθυστέρηση ή νευροαναπτυξιακή διαταραχή (εγκεφαλική παράλυση, μικρό κεφάλι, νοητική υστέρηση).
- σε βρέφη κάτω του 1 έτους με πολαπλούς ΠΣ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ-ΕΙΝΑΙ ΣΟΒΑΡΟ ΛΑΘΟΣ Η ΑΠΟΨΗ, ΟΤΙ Η ΜΗΤΕΡΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ Η ΝΑ ΑΓΓΙΞΕΙ ΤΟ ΜΩΡΟ, ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΣΠΑΣΜΟΥΣ-ΜΟΝΟ Η ΜΗΤΕΡΑ ΘΑ ΦΡΟΝΤΙΣΕΙ ΤΟ ΜΩΡΟ, ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΒΡΕΙ ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΝΑ ΤΟ ΑΝΑΛΑΒΕΙ. ΘΑ ΤΟ ΒΑΛΕΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΑΝΑΝΗΨΗΣ, ΘΑ ΤΟ ΞΥΝΤΙΣΕΙ ,ΝΑ ΤΟΥ ΒΑΛΕΙ DIAZEPM ΣΤΟ ΟΡΘΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΥΡΕΤΙΚΟ ΥΠΟΘΕΤΟ.
