Ενδοκοιλιακές συμφύσεις κι έμφραξη εντέρου (ειλεός)
Οι ενδοκοιλιακές συμφύσεις είναι γέφυρες συνδετικού ιστού, που αναπτύσσονται μεταξύ των ενδοκοιλιακών οργάνων, αλλά και με το εσωτερικό τοίχωμα της κοιλιάς. Φυσιολογικά, η επιφάνεια των εσωτερικών οργάνων της κοιλίας είναι λεία και γλιστερή, ώστε κατά τις κινήσεις του σώματος να μην παρακωλύεται η μεταξύ τους ομαλή διολίσθηση. Οι συμφύσεις κολλούν δίκην μαστίχας τα όργανα μεταξύ τους.
Α Β
Λαπαροσκοπική εικόνα οργάνων κάτω κοιλίας. Α Φυσιολογική, Β Με παρουσία συμφύσεων
Το όργανο που “προσβάλλεται” συχνότερα είναι το λεπτό έντερο, με κύρια επιπλοκή την ανάπτυξη ειλεού. Κατά κανόνα οι συμφύσεις μπορεί να υπάρχουν χωρίς να προκαλούν συμπτώματα. Σπανιότερα αποτελούν αιτία χρόνιου κοιλιακού ή πυελικού άλγους, όπως κι αιτία υπογονιμότητας στις γυναίκες όταν αναπτύσσονται στις σάλπιγγες.
Τι προκαλεί την εμφάνιση των συμφύσεων;
Οι χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά αποτελούν την πιο συχνή αιτία. Σχεδόν όλοι όσοι υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλιά θα αναπτύξουν μεταγενέστερα συμφύσεις. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στις επεμβάσεις της κάτω κοιλίας, όπως του εντέρου και των έσω γεννητικών οργάνων της γυναίκας. Με τον καιρό οι συμφύσεις γίνονται μεγαλύτερες και πιο στερεές, προκαλώντας προβλήματα αρκετά χρόνια μετά το χειρουργείο.
Ενοχοποιούνται:
- οι τομές στα εσωτερικά όργανα, οι οποίες επουλώνονται με ανάπτυξη ουλής,
- οι διεγχειρητικοί χειρισμοί στα εσωτερικά όργανα,
- η επαφή ή παραμονή ξένων σωμάτων επί των οργάνων, πχ. γάζες, γάντια, ράμματα,
- η ξηρότητα που επιφέρει η επαφή των εσωτερικών οργάνων με τον ατμοσφαιρικό αέρα κατά τη διάνοιξη της κοιλιάς,
- η παραμονή αίματος ή πηγμάτων στην κοιλιά.
Ενδοκοιλιακές συμφύσεις σπανιότερα οφείλονται σε ενδοκοιλιακές φλεγμονές, πχ. σκωληκοειδίτιδα, διάτρηση στομάχου, σαλπιγγίτιδα, ενδομητρίωση και σε εξωτερική ακτινοβολία επί ακτινοθεραπείας. Σπανιότερα δεν ανευρίσκεται εμφανής αιτία.
Πώς μπορεί να βλάψουν τη γονιμότητα;
Προσβάλλοντας τις σάλπιγγες, όπως και με το έντερο επηρεάζουν τόσο τη βατότητα, όσο και την κινητικότητά τους, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η μεταφορά του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα.
Πώς προκαλούν ειλεό και ποια είναι τα συμπτώματά του;
Οι συμφύσεις επηρεάζουν την ομαλή κινητικότητα των εντέρων προκαλώντας γωνίωση, περιελίκωση, καθήλωση ή έλξη σε αφύσικη θέση (πχ.εντός κήλης), με αποτέλεσμα να παρακωλύεται η προώθηση του εντερικού περιεχομένου.
Η παρουσία των ενδοκοιλιακών συμφύσεων, όπως προαναφέρθηκε μπορεί να διαδράμει ασυμπτωματική. Άλλοτε παρατηρείται ήπιος ακαθόριστος ή πυελικός πόνος. Συνηθέστερα προεξάρχουν τα συμπτώματα συνοδών παθήσεων, πχ. σκωληκοειδίτιδας.
Όταν εγκατασταθεί όμως ειλεός τα συμπτώματα είναι πιο έκδηλα: έντονος κολικοειδής κοιλιακός πόνος, έμετοι, μετεωρισμός, κοιλιακή διάταση, αναστολή αποβολής κοπράνων κι αερίων, δυσκοιλιότητα. Επιβάλλεται άμεση ιατρική εκτίμηση.
Υπάρχει τρόπος πρόληψης της ανάπτυξης συμφύσεων;
Η εμφάνιση ενδοκοιλιακών συμφύσεων μετά από χειρουργικές επεμβάσεις αποτελούν σταθερό εύρημα, όσο και πρόβλημα. Σαφώς η χειρουργική τεχνική κι επιδεξιότητα μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο.
Η λαπαροσκοπική προσπέλαση των κοιλιακών οργάνων οπωσδήποτε και υπερτερεί των μεγάλων εγχειρητικών τομών. Αποφεύγονται οι χειρισμοί στα όργανα και η ξήρανση των ιστών, αφού παραμένουν στο φυσικό τους περιβάλλον.
Μέτρο προφύλαξης αποτελεί και η χρήση αντισυμφυτικών ουσιών και σκευασμάτων επί ανοικτών χειρουργείων.
Τέλος αποφέυγεται η χρήση γαντιών με πούδρα, επιδιώκεται ο μέγιστος σεβασμός στους ιστούς με ελαχιστοποίηση της κακοποίησής τους, όπως και η ελαχιστοποίηση του εγχειρητικού χρόνου.
Αντιμετώπιση
Δεν είναι αναγκαία αν δεν προκαλούν συμπτωματολογία. Μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης των συμφύσεων είναι το χειρουργείο. Επειδή όμως κάθε χειρουργείο αποτελεί αιτία γένεσης νέων συμφύσεων, προσπαθούμε να ελαχιστοποιήσουμε το σενάριο της χειρουργικής παρέμβασης. Όταν δε αυτό είναι αναπόφευκτο, επιδιώκεται η λαπαροσκοπική συμφυσιόλυση
και μόνο όταν προεξάρχουν τα συμπτώματα πλήρους εντερικής έμφραξης. Προηγουμένως εξαντλούμε όλα τα περιθώρια συντηρητικής λύσης του προβλήματος.