Ανορθόδοξες Δίαιτες (FAD Diets)
Συγγραφέας Ιωάννης Κερίμης Γράφτηκε στις ,
Όλοι έχουμε ακούσει για χημικές δίαιτες, για δίαιτες μεταβολισμού, για δίαιτες ανάλογα με την ομάδα αίματος και γενικότερα για ‘μαγικές’ δίαιτες. Μέσα σε τέτοια πληθώρα διαίτων είναι κατανοητό ότι υπάρχουν διαφορετικές φιλοσοφίες και χαρακτηριστικά. Οι δίαιτες αυτές έχουν τη δραστική μείωση ή και απαγόρευση των υδατανθράκων, τις κετογονικές δίαιτες που προτείνουν πολύ αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών και τη μειωμένη πρόσληψη υδατανθράκων, τις δίαιτες της μονοφαγίας που προτείνουν για όλη τη μέρα μόνο ένα είδος τροφίμου, τις δίαιτες του συνδυασμού τροφίμων όπου κάποιες ομάδες τροφίμων απαγορεύεται να συνδυαστούν στο ίδιο γεύμα με κάποιες άλλες, τις δίαιτες που καθορίζουν τη διατροφή ανάλογα με την ομάδα αίματος ή τα διάφορα ειδικά τεστ αίματος ή με ροφήματα αντικατάστασης γευμάτων χωρίς να δίνουν σημασία στην αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς. Οι δίαιτες αυτές αντιπροσωπεύουν σχήματα χαμηλής πρόσληψης υδατανθράκων, και πολύ υψηλής λήψης πρωτεϊνών και λιπιδίων.
Οι δίαιτες αυτές χαρακτηρίζονται κυρίως από τις υποσχέσεις τους για γρήγορο αδυνάτισμα, με διπλάσια ή και τριπλάσια ταχύτητα από τις συστάσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας. Οι δίαιτες αυτές δημοσιεύονται συνήθως από άτομα τα οποία είτε δεν ανήκουν στον επιστημονικό χώρο είτε είναι επιστήμονες υγείας, αλλά από ειδικότητες διαφορετικές από αυτή του διαιτολόγου. Με αυτό τον τρόπο γίνεται εκμετάλλευση πολλών ανθρώπων για γρήγορο αδυνάτισμα, ενώ την ίδια στιγμή τα αποτελέσματα που υπόσχονται οι δίαιτες αυτές είναι μάλλον αμφίβολα και σε πάρα πολλές περιπτώσεις αποτελούν κίνδυνο για την υγεία όσων τις εφαρμόζουν.
Δυστυχώς οι δίαιτες αυτές απέχουν πολύ από τις αρχές της ισορροπημένης διατροφής και κατά συνέπεια έχουν δυνητικά τον κίνδυνο για εμφάνιση πολλών ανωμαλιών και προβλημάτων υγείας, ενώ η μακροχρόνια εφαρμογή κάποιων από τις πιο ακραίες από αυτές μπορεί να οδηγήσει και στο θάνατο. Οι παρενέργειες που συνήθως αναφέρονται από την χρήση αυτών των διαίτων είναι καταβολή, ναυτία, έλλειψη συγκέντρωσης, πονοκέφαλοι και ζαλάδες, καθώς και πολύ σοβαρότερες όπως αναιμία, υπερχοληστερολαιμία, έλλειψη βιταμινών και μετάλλων.
Τα αποτελέσματα τους στηρίζονται κυρίως στο ότι κατά βάση είναι υποθερμιδικές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις η απώλεια που παρατηρείται οφείλεται σε απώλειες υγρών ή και μυϊκού ιστού και όχι σε απώλεια λίπους. Η απώλεια βάρους που παρατηρούνται με τις ανορθόδοξες δίαιτες δεν έχουν διάρκεια αφού τα άτομα που τις εφαρμόζουν δεν αλλάζουν διατροφικές συνήθειες με αποτέλεσμα μόλις τελειώσει η δίαιτα τους να μην γνωρίζουν πως πρέπει να τρέφονται και να παίρνουν σε μικρό χρονικό διάστημα τα όποια χαμένα κιλά τους.
Η βασική προϋπόθεση για τη σωστή απώλεια βάρους είναι η εφαρμογή μιας μειωμένων θερμίδων διατροφής η οποία να είναι ισορροπημένη και να συμπεριλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων στις ενδεδειγμένες ποσότητες, έτσι ώστε να υπάρχει σταδιακή απώλεια βάρους ( ½ -1kg την εβδομάδα), χωρίς αυτή να έχει αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία του ατόμου που την εφαρμόζει. Η αποφυγή συγκεκριμένων τροφών για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό οστεοπόρωση, προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα ή υποβιταμίνωση.
Οι Ανορθόδοξες Δίαιτες βασίζονται σε δύο αρχές:
1. Tην “ανισορροπία” σε μακροθρεπτικά συστατικά που συνοψίζονται στα παρακάτω χαρακτηριστικά:
- Πολύ χαμηλές σε υδατάνθρακες.
- Αυξημένες σε πρωτεΐνη.
- Πολύ χαμηλές σε λίπος.
2. Την κατανάλωση ή αποφυγή συγκεκριμένων τροφών από το καθημερινό διαιτολόγιο.
Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις ανορθόδοξες δίαιτες είναι:
Α. Η αμφισβητούμενη αξιοπιστία του συγγραφέα. Είναι ο συγγραφέας επιστήμονας Διαιτολόγος – Διατροφολόγος- Κλινικός Διαιτολόγος; Αν όχι, πρέπει να προβληματιστούμε πριν δοκιμάσουμε την προτεινόμενη δίαιτα.
Β. Μήπως η δίαιτα προωθεί:
- Μαγικά και θαυματουργά φαγητά;
- Γρήγορη απώλεια βάρους;
- Καθόλου άσκηση;
- Αυστηρά μενού, “καλά” & “κακά” τρόφιμα, συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφίμων, απεριόριστες ποσότητες από συγκεκριμένα τρόφιμα;
Γ. Μήπως η δίαιτα:
- είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή;
- προωθεί συγκεκριμένα προϊόντα ή συμπληρώματα διατροφής για ενίσχυση της δίαιτας:
- βασίζεται σε μία μεμονωμένη εργασία ή σε εργασίες δημοσιευμένες σε περιοδικά που δεν απολαμβάνουν της αποδοχής της επιστημονικής κοινότητας;
Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν αυτές τις δίαιτες. Αντίθετα, οι δίαιτες αυτές χαρακτηρίζονται από:
- χρήση εμπειρικής μαρτυρίας και όχι συγκεκριμένων γεγονότων για να αποδείξουν για την αποτελεσματικότητα τους.
- έλλειψη οποιαδήποτε κριτικής από επιστήμονες.
Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι το πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα απώλειας βάρους είναι αυτό που συνδυάζει ένα υγιεινό τρόπο διατροφής, αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και συστηματική άσκηση.
Καλό θα είναι να τις αποφύγουμε και πάντα να συμβουλευόμαστε εγγεγραμμένο διαιτολόγο – διατροφολόγο- κλινικό διαιτολόγο μέλος του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου και εγγεγραμμένο στο Συμβούλιο Εγγραφής Επιστημόνων/Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου όπως άλλωστε προνοεί και η νομοθεσία.
Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου
