Γονίδια & περιβάλλον «ένοχα» για τη σκλήρυνση κατά πλάκας
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Η νόσος εκδηλώνεται με κινητική αδυναμία, κόπωση, αστάθεια, μουδιάσματα στα άκρα, διπλωπία και διαταραχές ουρήσεως
Περισσότεροι από 10.000 Ελληνες πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας.
Πρόκειται για μία χρόνια, υποτροπιάζουσα, αυτοάνοση πάθηση του νευρικού συστήματος, η οποία αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, όπως τα γονίδια (υπάρχει προδιάθεση, όχι κληρονομικότητα) και το περιβάλλον (κλίμα, διατροφή, λοιμώξεις, κάπνισμα, βιταμίνη D).
Η νόσος εκδηλώνεται με κινητική αδυναμία, κόπωση, αστάθεια, μουδιάσματα στα άκρα, διπλωπία, διαταραχές ουρήσεως. Στο 80% των ασθενών, η σκλήρυνση κατά πλάκας ξεκινά με επεισόδια που παρέρχονται είτε αυτόματα είτε με τη χορήγηση κορτιζόνης (υποτροπιάζουσα μορφή). Το 50% αυτών των ασθενών σε δέκα χρόνια θα έχουν σοβαρά προβλήματα αν παραμείνουν χωρίς θεραπεία (δευτεροπαθής προοδευτική μορφή).
Η σκλήρυνση κατά πλάκας δεν είναι θανατηφόρα ή μεταδοτική, όμως κάποιες βαριές μορφές της σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών μπορεί να μειώσουν το προσδόκιμο ζωής. Οι υποτροπές αντιμετωπίζονται με κορτιζόνη. Η κυρίως θεραπεία (ανοσοτροποποιητική) είναι προληπτική, αρχίζει μετά το πρώτο επεισόδιο και ελαττώνει τις υποτροπές, την αναπηρία και τις νέες εστίες στη μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία πρώτης επιλογής είναι οι ιντερφερόνες και ενέσιμα σκευάσματα, τα οποία ελέγχουν κατά 30% τη δραστηριότητα της νόσου και απαντά θετικά το 50% των ασθενών. Θεραπεία δεύτερης επιλογής είναι δύο σκευάσματα, τα οποία χρησιμοποιούνται σε αποτυχία των προηγουμένων και η δραστικότητά τους αγγίζει το 60%.
Το ένα από αυτά χορηγείται κάθε 28 ημέρες ενδοφλεβίως και έχει σπάνιες αλλά σοβαρές παρενέργειες. Το δεύτερο είναι νεότερο, είναι σε κάψουλα χορηγούμενη από το στόμα και συνδυάζει υψηλή αποτελεσματικότητα με σπάνιες παρενέργειες, ενώ μπορεί να δοθεί και ως θεραπεία έναρξης σε ασθενείς με ταχέως εξελισσόμενη μορφή της νόσου.
Η πρώιμη έναρξη θεραπείας αναστέλλει την εξέλιξη της νόσου και εξασφαλίζει μια ποιότητα ζωής στον ασθενή. Εξασφαλίζει ποιότητα ζωής στον νέο άνθρωπο, τον κρατά δραστήριο στην παραγωγική διαδικασία και μειώνει δραστικά το κόστος που απαιτείται για την αντιμετώπιση της νόσου. Η σκλήρυνση κατά πλάκας απαιτεί ισόβια θεραπεία και μακροχρόνια φροντίδα από το σύστημα Υγείας. Επηρεάζει την παραγωγικότητα στην εργασία. Διαταράσσει τη συναισθηματική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή του ασθενούς.
Σοβαρές είναι και οι οικονομικές επιπτώσεις της ασθένειας. Το άμεσο κόστος (30% του συνολικού) περιλαμβάνει τη φαρμακευτική αγωγή και τη φροντίδα εντός και εκτός νοσοκομείου. Το έμμεσο κόστος (50%) περιλαμβάνει την απώλεια παραγωγής λόγω αναρρωτικής αδείας, πρόωρης συντάξεως ή θανάτου. Το άυλο κόστος (20%) αφορά την οικονομική επιβάρυνση της οικογένειας (έξοδα, χαμένες ημέρες εργασίας) και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι το συνολικό ετήσιο κόστος ανά ασθενή είναι 21.420 ευρώ, ενώ στην Ευρώπη ανέρχεται σε 8.769.000 ευρώ ετησίως. Παρά τον ισόβιο χαρακτήρα της θεραπείας και τα κινητικά προβλήματα που παρουσιάζονται, οι ασθενείς είναι δυνατό να βελτιώσουν την καθημερινότητά τους, αν υιοθετήσουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Οι ειδικοί εξηγούν πως η ισορροπημένη δίαιτα, η τακτική, ελαφριά άσκηση και η αποβολή του στρες μπορούν να ενισχύσουν τους πάσχοντες. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει, επίσης, η κατανόηση από το οικογενειακό περιβάλλον, η προσαρμογή των καθημερινών δραστηριοτήτων στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η νόσος και η διατήρηση καλής ψυχολογίας. Οι γιατροί συνιστούν, άλλωστε, ψυχραιμία, καθώς πρόκειται για μια νόσο τα συμπτώματα της οποίας σήμερα μπορούν να αντιμετωπιστούν ιδίως όταν γίνει έγκαιρη διάγνωση.
