Πρόγραμμα αντιμετώπισης ασθενών παχυσαρκίας από τον πλαστικό χειρουργό
Συγγραφέας Στρατής Γαβριήλ Γράφτηκε στις ,
Χειρουργική Παχυσαρκίας –
Η πρώτη επαφή του ασθενούς με την ομάδα παχυσαρκίας είναι με το χειρουργό παχυσαρκίας. Εκείνος με βάση το ιστορικό του κάθε ασθενούς, τις διατροφικές του συνήθειες, την ηλικία του, το ύψος του και τις δραστηριότητες του, θα έχει να του προτείνει τρεις εναλλακτικές λύσεις:
1. Ο ασθενής έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να χάσει τα παραπάνω κιλά του βάρους του με δακτύλιο παχυσαρκίας.
2. Ο ασθενής έχει κάποιες πιθανότητες να χάσει τα παραπάνω κιλά του βάρους του με ένα δακτύλιο παχυσαρκίας, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών στους οποίους η συμπλήρωση εντερικής παράκαμψης (γαστρικό by pass) θα κριθεί τελικά απαραίτητη.
3. Ο ασθενής με βάση το ιστορικό του και τα άλλα συνωδά στοιχεία κρίνεται ότι πρέπει να υποστεί εντερική παράκαμψη σε συνδυασμό με το δακτύλιο παχυσαρκίας.
Το 90% των παχύσαρκων ασθενών παρουσιάζει αισθητικά προβλήματα τα οποία έχουν ανάγκη αποκατάστασης. Πιο συχνά τα προβλήματα αυτά δεν είναι μόνο αισθητικά αλλά και λειτουργικά. Παραδείγματος χάριν, μια κρεμάμενη κοιλία δημιουργεί προβλήματα καθαριότητας και παρατριμμάτων, ενώ καταπονεί τη σπονδυλική στήλη λόγω του βάρους. Η γιγαντομαστία δημιουργεί αυλάκια στους ώμους, πόνους στην πλάτη, παρατρίμματα και γενικότερες δυσκολίες στην κίνηση και το ντύσιμο.
Η εμπειρία τόσων χρόνων με την ενασχόληση τέτοιων περιστατικών μας οδήγησε σε ένα πρόγραμμα αντιμετώπισής τους που, όταν ακολουθείται, προσφέρει άριστα αποτελέσματα.
Η κοιλιοπλαστική είναι η επέμβαση η οποία θα πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα με την επέμβαση της παχυσαρκίας σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από τη περίπτωση 2, όταν δηλαδή ο δακτύλιος παχυσαρκίας είναι πιθανό να μην είναι αρκετός για την πλήρη απώλεια των κιλών. Στην περίπτωση αυτή, η επέμβαση της κοιλιοπλαστικής αναβάλλεται για ένα 6μηνο ώστε να αποφασιστεί ή όχι η ανάγκη εντερικής παράκαμψης. Το αποτέλεσμα της κοιλιοπλαστικής διατηρείται μετά την απώλεια των κιλών. Από τις παρατηρήσεις μας στην αντιμετώπιση των περιστατικών αυτών, η άμεση κοιλιοπλαστική έχει καλύτερο αποτέλεσμα στο τέλος του προγράμματος απώλειας κιλών, παρά όταν αυτή γίνει αργότερα.
Η μείωση ή η ανόρθωση μαστών είναι επέμβαση που συχνά χρειάζεται μια παχύσαρκη ασθενής. Η επέμβαση αυτή πάντα αναβάλλεται για το τέλος του προγράμματος. Μετά την απώλεια των κιλών οι μαστοί ατροφούν και η χαλάρωση είναι εξεσημασμένη. Η απόφαση του χειρουργού να επέμβει πριν την απώλεια των κιλών μπορεί να τον αναγκάσει στο τέλος του προγράμματος να υποβάλει την ασθενή του σε αύξηση μαστού.
Η αποκατάσταση χαλάρωσης των βραχιόνων αφήνεται για το τέλος και μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά τον ίδιο χειρουργικό χρόνο με την ανόρθωση ή μείωση μαστού. Η χαλάρωση των βραχιόνων δεν είναι νομοτέλεια της απώλειας κιλών, γι’αυτό είναι σημαντική η τακτική παρακολούθηση των ασθενών από τον πλαστικό χειρουργό κατά τη διάρκεια της απώλειας του βάρους.
Η αποκατάσταση της χαλάρωσης των μηρών και γλουτών επίσης αφήνεται για το τέλος. Η χαλάρωση αυτή επίσης δεν είναι νομοτέλεια της απώλειας των κιλών και πολλά μπορούν να γίνουν για την πρόληψη της ή έστω για να επιτευχθεί η μικρότερη χαλάρωση που μπορεί να είναι αποδεκτή από τον ασθενή.
Επιστημονικό πρόγραμμα ειδικής φυσιοθεραπείας έχει θεσπιστεί και ενταχθεί στο όλο πρόγραμμα απώλειας κιλών. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει:
α) ειδική γυμναστική σε μηχάνημα δονήσεων με πρόγραμμα, που αλλάζει σταδιακά υπό την επίβλεψη εκπαιδευμένου προσωπικού,
β) ειδικό μασάζ σε μηχάνημα της LPG (Endodermologie) με επιλογή των προγραμμάτων από τον πλαστικό χειρουργό ξεχωριστά για τον κάθε ασθενή και τις ανάγκες του, που θεσπίζεται στη πρώτη κιόλας μετεγχειρητική επίσκεψη,
γ) πρόγραμμα παθητικής γυμναστικής με συσπάσεις μυών που προκαλούνται με τη χρήση γαλβανικών ρευμάτων. Λίγοι ασθενείς μετά από αυτά τα προγράμματα καταλήγουν σε χειρουργική επέμβαση ανόρθωσης γλουτών ή μηρών, αλλά και αυτοί που τελικά θα τις χρειαστούν υφίστανται την όσο το δυνατόν μικρότερη σε έκταση επέμβαση. Μια επαναστατική μέθοδος που αναπτύσσεται για τη χαλάρωση των γλουτών και μηρών με ειδικά πλέγματα φέρει πιο σταθερά αποτελέσματα με πολύ μικρές τομές.
Η γυναικομαστία σε παχύσαρκους ασθενείς είναι σχεδόν κανόνας. Η απώλεια των κιλών φέρνει μεγάλη χαλάρωση και αισθητικό αποτέλεσμα καθόλου ευχάριστο. Η αντιμετώπιση της χαλάρωσης στον ανδρικό μαστό είναι μόνο χειρουργική και τα προγράμματα της φυσιοθεραπείας που έχουμε θεσπίσει βοηθούν ελάχιστα. Η ανόρθωση των μαστών στον άνδρα αφήνει ουλές οι οποίες δεν είναι τόσο ευχάριστες, αφού δεν μπορούν να κρυφτούν όπως στη γυναίκα. Όμως συχνά είναι αναπόφευκτες. Η παρατήρησή μας και η εμπειρία μας στην αντιμετώπιση τόσων περιστατικών είναι ότι πολύ μικρότερη χαλάρωση παρατηρούμε μετά την απώλεια των κιλών, όταν ο ασθενής ταυτόχρονα με την τεχνική της παχυσαρκίας έχει υποστεί λιποαναρρόφηση στην περιοχή των μαστών. Τουλάχιστον το 60% τέτοιων ασθενών θα αποφύγουν στο τέλος χειρουργική επέμβαση για ανόρθωση των μαστών.
Η θέση της λιποαναρρόφησης στη χειρουργική της παχυσαρκίας είναι σημαντική. Λίγα μπορεί ο πλαστικός χειρουργός να μαντέψει για το σχήμα του ασθενούς πριν αυτός παχύνει. Το ιστορικό και οι πληροφορίες που θα πάρει από τον ασθενή βοηθούν το χειρουργό μετά την απώλεια των κιλών να προτείνει λιποαναρρόφηση στα σημεία του σώματος που κρίνεται ότι χρειάζονται την επέμβαση. Προτείνουμε ταυτόχρονη λιποαναρρόφηση με τις τεχνικές της παχυσαρκίας, γιατί η εμπειρία μας έχει δείξει ότι η χαλάρωση είναι πολύ μικρότερη στα σημεία αυτά αν η λιποαναρρόφηση έχει προηγηθεί. Το δε πρόγραμμα μετεγχειρητικής φυσιοθεραπείας που έχουμε θεσπίσει συνεπικουρεί το αποτέλεσμα.
Η παρατήρησή μας για τα συνολικά προβλήματα της χαλάρωσης είναι ότι το τελευταίο που υφίσταται τις συνέπειες είναι το πρόσωπο. Μικρό ποσοστό των ασθενών θα χρειαστεί face lift, και κυρίως οι πιο ηλικιωμένοι ασθενείς. Μας έχει δε δοθεί η εντύπωση ότι όσοι είχαν πρόβλημα χαλάρωσης του προσώπου μετά την απώλεια των κιλών και ζήτησαν face lift, ενδεχομένως θα το είχαν ζητήσει έστω κι αν δεν υφίσταντο τη διαδικασία αύξησης-απώλειας βάρους.
Φυσιοθεραπεία
Μεγάλη αξία στην αποκατάσταση των συνεπειών απώλειας βάρους και της ηλικίας έχει η φυσιοθεραπεία και η γυμναστική. Τα προγράμματα φυσιοθεραπείας που έχουν θεσπιστεί και εφαρμόζονται παγκοσμίως θα πρέπει να επιλέγονται κάθε φορά από ειδικευμένο γιατρό (πλαστικό χειρουργό κ.λπ.). Διαφορετική αντιμετώπιση υπάρχει για διαφορετικό τύπο δέρματος και για διαφορετικό αισθητικό προβλήματα. Άλλο πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμοστεί σε μια περιοχή του σώματος και άλλο σε άλλη. Οι κύριοι στόχοι της φυσιοθεραπείας είναι η αύξηση της μάζας και του τόνου των μυών, η σύσφιξη των περιτονιών, η καλύτερη αιμάτωση των ιστών και του δέρματος καθώς και η καλύτερη λεμφική ροή. Αρκετά σύντομα κανείς παρατηρεί σημαντική βελτίωση της κυτταρίτιδας, της χαλάρωσης και της υφής του δέρματος. Το πρόγραμμα διαρκεί 6 εβδομάδες δύο φορές την εβδομάδα και επαναλαμβάνεται μία φορά το μήνα. Αυτό συνίσταται από ενεργητική γυμναστική 10 λεπτών σε παλμικό έδαφος μηχανήματος, στη συνέχεια ειδικό μασάζ με επιλεγμένα από το γιατρό προγράμματα για κάθε ασθενή, τα οποία η χειρίστρια του μηχανήματος εφαρμόζει για 35 λεπτά, και τέλος παθητική γυμναστική με γαλβανικά ρεύματα.
Αν τα προγράμματα αυτά εφαρμοστούν σχεδόν αμέσως μετά την χειρουργική επέμβαση παχυσαρκίας, οι συνέπειες της απώλειας βάρους στο δέρμα ελαχιστοποιούνται. Τουλάχιστον ένα 40% των ασθενών αυτών, ανεξαρτήτως του τύπου του δέρματος και του σωματότυπού τους, δεν θα έχουν ανάγκη καμιάς χειρουργικής αισθητικής παρέμβασης. Ένα άλλο 40% των ασθενών θα έχει στο τέλος της απώλειας των κιλών μία αποδεκτή χαλάρωση και κυτταρίτιδα, ενώ αν ζητηθεί η χειρουργική αισθητική επέμβαση, θα είναι περιορισμένη. Επίσης, μικρότερης έκτασης επέμβαση θα χρειαστεί το υπόλοιπο 20% των ασθενών για την αισθητική και λειτουργική πολλές φορές αποκατάστασή τους.
