Αρτηριακό σύστημα
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Οι αρτηρίες μεταφέρουν οξυγονωμένο αίμα σε όλους τους ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Είναι μικρότερες σε διάμετρο από τις φλέβες, αλλά διαθέτουν ισχυρό μυϊκό τοίχωμα και μεγάλη ελαστικότητα. Όταν οι αρτηρίες πορεύονται σχετικά επιφανειακά, σφύζουν, δηλαδή γίνεται αντιληπτή με την ψηλάφησή τους η παρουσία του σφυγμικού κύματος της καρδιάς.
Με την αντλητική λειτουργία της καρδιάς το οξυγονωμένο αίμα εξωθείται από την αριστερή κοιλία στην αορτή, τη μεγαλύτερη αρτηρία του ανθρώπου. Στη συνέχεια η αορτή διακλαδίζεται συνεχώς προκειμένου να τροφοδοτηθούν με αίμα όλα τα όργανα του ανθρώπινου σώματος.
Η αορτή διακρίνεται σε ανιούσα αορτη, αορτικό τόξο και κατιούσα αορτή (θωρακική και κοιλιακή). Από την ανιούσα αορτή εκφύονται οι δύο στεφανιαίες αρτηρίες (δεξιά και αριστερή) οι οποίες αιματώνουν την ίδια την καρδιά. Από το αορτικό τόξο εκφύονται οι δύο κοινές καρωτίδες (δεξιά και αριστερή) για την αιμάτωση της κεφαλής και οι δύο υποκλείδιες αρτηρίες (δεξιά και αριστερή) για την αιμάτωση της κεφαλής και των άνω άκρων. Η δεξιά κοινή καρωτίδα και η δεξιά υποκλείδια αρτηρία παρουσιάζουν κοινή έκφυση (ανώνυμη αρτηρία). Η κεφαλή αιματώνεται επιπλέον και από τις δύο σπονδυλικές αρτηρίες που είναι κλάδοι των υποκλειδίων. Κάθε κοινή καρωτίδα διακλαδίζεται στην αντίστοιχη έσω και έξω καρωτίδα. Η έξω καρωτίδα αιματώνει το πρόσωπο και το τριχωτό της κεφαλής, ενώ η έσω καρωτίδα μαζί με την αντίστοιχη σπονδυλική αρτηρία εισέρχεται στο κρανίο και αιματώνει τον εγκέφαλο. Μεταξύ των έσω καρωτίδων και των δυο σπονδυλικών αρτηριών (που ενώνονται και σχηματίζουν τη βασική αρτηρία) δημιουργείται αναστομωτικό δίκτυο που καλείται αρτηριακός κύκλος του Willis. Οι σφύξεις της καρωτίδας μπορούν να ψηλαφηθούν στα πλάγια του τραχήλου, σε μια περιοχή που ονομάζεται καρωτιδικό τρίγωνο. Σε αυτή την περιοχή πρέπει να επιχειρείται να ψηλαφάται ο σφυγμός σε ένα άτομο που έχει χάσει τις αισθήσεις του. Τονίζεται ότι ποτέ δεν θα πρέπει να ψηλαφούμε ταυτόχρονα και τις δύο καρωτίδες, καθώς εκλύεται ένα αντανακλαστικό που μπορεί να προκαλέσει συγκοπτικό επεισόδιο .
Η κάθε υποκλείδιος αρτηρία όταν φθάσει στη μασχάλη χαρακτηρίζεται ως μασχαλιαία αρτηρία και στη συνέχεια ως βραχιόνιος αρτηρία. Κάθε βραχιόνιος αρτηρία διακλαδίζεται στην περιοχή του αγκώνα στην κερκιδική και την ωλένια αρτηρία. Η κερκιδική αρτηρία μπορεί εύκολα να ψηλαφηθεί στην περιοχή του καρπού προς τη μεριά του αντίχειρα (κερκιδικώς). Η ευκολία εντόπισης της αλλά και η επιφανειακή της πορεία είναι ο λόγος που επιλέγουμε την αρτηρία αυτή για τη ψηλάφηση των περιφερικών σφύξεων και για τη λήψη αρτηριακού αίματος για ανάλυση των αερίων (οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα). Η ωλένια αρτηρία σπανίως ψηλαφάται και πορεύεται με κατεύθυνση προς το μικρό δάκτυλο (ωλενίως)
Η κατιούσα θωρακική αορτή χορηγεί κλάδους για το θωρακικό τοίχωμα, ενώ από την κοιλιακή αορτή εκφύονται κλάδοι που αιματώνουν το κοιλιακό τοίχωμα και τα σπλάγχνα. Κύριοι κλάδοι της κοιλιακής αορτής είναι οι δύο νεφρικές αρτηρίες (δεξιά και αριστερή), η κοιλιακή αρτηρία, η άνω μεσεντέριος αρτηρία και η κάτω μεσεντέριος αρτηρία. Μέσα στην πύελο η κοιλιακή αορτή διακλαδίζεται στην δεξιά και αριστερή κοινή λαγόνια. Κάθε κοινή λαγόνια αρτηρία διακλαδίζεται στην έσω λαγόνια που αιματώνει την περιοχή της πυέλου και στην έξω λαγόνια που πορεύεται προς το σύστοιχο κάτω άκρο, όπου πλέον χαρακτηρίζεται ως μηριαία αρτηρία. Η μηριαία αρτηρία ψηλαφάται σχετικά εύκολα στην πρόσθια επιφάνεια, στη μεσότητα της ρίζας κάθε σκέλους. Η μηριαία διακλαδίζεται σε επιπολής και εν τω βάθει μηριαία αρτηρία. Η επιπολής μηριαία αρτηρία φθάνει ως την περιοχή του ιγνυακού βόθρου (οπίσθια επιφάνεια του γόνατος) και εκεί πλέον χαρακτηρίζεται ως ιγνυακή αρτηρία. Η ιγνυακή αρτηρία, που ψηλαφάται σχετικά δύσκολα, τριχάζεται στους τελικούς κλάδους της, την πρόσθια κνημιαία, την οπίσθια κνημιαία και την περονιαία αρτηρία. Η πρόσθια κνημιαία μεταπίπτει στη ραχιαία του ποδός αρτηρία, που αρκετά συχνά μπορεί να ψηλαφηθεί στη ράχη του ποδιού. Η οπίσθια κνημιαία αρτηρία μπορεί συχνά να ψηλαφηθεί στην έξω και πίσω επιφάνεια του αστραγάλου.
