Διατροφικοί Ισχυρισμοί στις Ετικέτες Τροφίμων
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Πολλές φορές στις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων συναντάμε μηνύματα δηλωτικά για τη διατροφική του αξία, τους λεγόμενους διατροφικούς ισχυρισμούς. Το συνηθέστερο είδος τέτοιων μηνυμάτων αφορούν συγκεκριμένες ευεργετικές ιδιότητες που εμφανίζεται να έχει το τρόφιμο λόγω της ιδιαίτερης σύστασής του ως προς κάποια θρεπτικά συστατικά. Για παράδειγμα, θα δούμε φράσεις του τύπου «μειωμένο σε…» ή «χωρίς..» ή «πηγή…», την ακριβή σημασία των οποίων συχνά δεν γνωρίζουμε, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται παρανοήσεις σχετικά με το προϊόν. Όμως, αν και αρχικά μπορεί να φαίνονται δυσνόητες, θα πρέπει ως καταναλωτές να είμαστε ενήμεροι σχετικά, ώστε πρωτίστως να αποφύγουμε παρερμηνεύσεις και έπειτα να είμαστε σε θέση να επιλέξουμε ένα συγκεκριμένο προϊόν βάσει των δικών μας αναγκών και απαιτήσεων.
Ίσως οι πιο ευρέως χρησιμοποιούμενοι ισχυρισμοί εντάσσονται στις γενικές κατηγορίες «μειωμένης περιεκτικότητας..» (light), «χαμηλό σε..» (low), «χωρίς..» (free), η ερμηνεία των οποίων συχνά συγχέεται. Η χρήση της φράσης «μειωμένης περιεκτικότητας» δηλώνει ότι το προϊόν (ανά μονάδα) περιέχει σχετικά λιγότερη ποσότητα από το εν λόγω θρεπτικό συστατικό σε σχέση με το συμβατικό προϊόν, η φράση «χαμηλό σε..» δηλώνει ότι το προϊόν έχει χαμηλή περιεκτικότητα στο εν λόγω θρεπτικό συστατικό (σε απόλυτη δηλαδή έννοια), και η φράση «χωρίς..» δηλώνει ότι το προϊόν περιέχει αμελητέες ποσότητες από το εν λόγω θρεπτικό συστατικό.
Πιο συγκεκριμένα, για να χαρακτηριστεί ένα προϊόν «μειωμένης περιεκτικότητας..» ή light πρέπει η περιεκτικότητα ενός ή περισσότερων θρεπτικών συστατικών να έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά 30% σε σχέση με ένα αντίστοιχο κανονικό τρόφιμο. Εξαίρεση στο ποσοστό αποτελεί η περίπτωση των ανόργανων στοιχείων και του νατρίου, όπου επιτρέπεται διαφορά της τάξης του 10% και του 25%, αντιστοίχως, ως προς τις τιμές αναφοράς. Ο όρος light σημαίνει ακριβώς το ίδιο, αλλά χρειάζεται μια πρόσθετη προσοχή, διότι κάποιες φορές μπορεί καταχρηστικά να αναφέρεται στο χρώμα ή την υφή του τροφίμου και όχι στην περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά. Για το χαρακτηρισμό των προϊόντων ως «χαμηλών σε..» για κάθε κατηγορία θρεπτικών συστατικών ορίζεται μια ανώτερη τιμή σε περιεκτικότητα, μέχρι την οποία το προϊόν μπορεί να θεωρηθεί «χαμηλό σε…» (βλ. πίνακα παρακάτω).
Αξιοσημείωτο είναι ότι, όπως προκύπτει από τους ορισμούς αυτούς, ένα τρόφιμο μπορεί να είναι μειωμένης περιεκτικότητας σε ένα θρεπτικό συστατικό, αλλά δεν είναι απαραίτητα και «χαμηλό» σε αυτό. Ένα τέτοιο ενδιαφέρον παράδειγμα αφορά τα λιπαρά. Για παράδειγμα, ένα τυρί με 14% λίπος μπορεί να είναι «μειωμένο σε λίπος» (light), εφόσον το αντίστοιχο συμβατικό τυρί μπορεί να έχει από 20% και άνω λίπος (δηλ. τουλάχιστον 30% μικρότερη περιεκτικότητα), αλλά δεν είναι και χαμηλό σε λίπος (διότι έχει περισσότερο από 3% λίπος).
Στον πίνακα που ακολουθεί συνοψίζονται οι πιο συχνοί διατροφικοί ισχυρισμοί που συναντάμε στις ετικέτες τροφίμων (οι διάφοροι τρόποι δήλωσής του και η ερμηνεία του). Οι κατηγορίες των θρεπτικών συστατικών στις οποίες αναφέρονται είναι οι θερμίδες, τα λίπη, τα σάκχαρα, το νάτριο, οι διαιτητικές ίνες και οι πρωτεϊνες.
Η ΕΕ έχει θεσπίσει κανόνες έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε ισχυρισμός σχετικά με την υγιεινή και τη θρεπτική αξία που αναγράφεται στις συσκευασίες των τροφίμων είναι αληθινός και βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία. Ισχυρισμοί όπως «χαμηλά λιπαρά» ή «πλούσιο σε ίνες» πρέπει να αντιστοιχούν σε εναρμονισμένους ορισμούς, έτσι ώστε να σημαίνουν το ίδιο πράγμα σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αντίστοιχα, ισχυρισμοί για υγιεινές ιδιότητες, όπως «κάνει καλό στην καρδιά», επιτρέπονται μόνον εφόσον μπορούν να αποδειχθούν επιστημονικά. Ισχυρισμοί για την πρόληψη, αντιμετώπιση ή θεραπεία ανθρώπινων νοσημάτων, το ποσοστό ή την ποσότητα απώλειας βάρους, αλλά και η αναφορά ότι ένα προϊόν συνιστάται από γιατρούς ή ότι μπορεί να επηρεαστεί η υγεία εάν το τρόφιμο δεν καταναλωθεί, απαγορεύονται σύμφωνα με τους κανόνες που έχει θεσπίσει η Ε.Ε.
*Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ για να δείτε το σχετικό κανονισμό (αριθμ. 1924/2006) στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
