Μύθοι και αλήθειες για τον καρκίνο του μαστού
Συγγραφέας Χρήστος Μαρκόπουλος Γράφτηκε στις ,
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι τα αίτια για την εμφάνιση του Καρκίνου του Μαστού; υπάρχουν γυναίκες που κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν και ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας;
Η βασική αιτία παραμένει άγνωστη. Μία γυναίκα όμως έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει καρκίνο μαστού ανάλογα με τους ‘προδιαθεσικούς’ παράγοντες κινδύνου που συγκεντρώνει, και τέτοιοι είναι: η ηλικία (όσο μεγαλώνει αυξάνει η πιθανότητα να αναπτύξει καρκίνο του μαστού), το θετικό οικογενειακό ιστορικό (κυρίως μητέρα ή αδελφή με καρκίνο μαστού), η διάρκεια των ετών της περιόδου (πρώιμη εμμηναρχή πριν τα 9 έτη και καθυστερημένη εμμηνόπαυση μετά τα 55), ατεκνία ή καθυστερημένη πρώτη κύηση μετά την ηλικία των 35 ετών, παχυσαρκία, μακροχρόνια χρήση ορμονικής υποκατάστασης. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι είναι άλλο αυτό που λέμε «θετικό οικογενειακό ιστορικό», το να έχει δηλαδή μία γυναίκα τη μητέρα της ή την αδελφή της που είχε καρκίνο του μαστού, και άλλο ο «κληρονομικός» καρκίνος το μαστού. Στον κληρονομικό καρκίνο του μαστού, έχουμε εντοπίσει γονίδια (BRCA1&2), τα οποία ευθύνονται για την εμφάνισή του. Η ύπαρξη μίας μετάλλαξης σε ένα τέτοιο γονίδιο, αυξάνει πάρα πολύ την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου που φθάνει περίπου στο 80% κατά τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας, ενώ συγχρόνως συνοδεύεται από υψηλή πιθανότητα, περίπου 60%, εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών. Ο κληρονομικός όμως καρκίνος του μαστού, αποτελεί μικρό ποσοστό των καρκίνων. Σε 100 γυναίκες με καρκίνο του μαστού, ο κληρονομικός καρκίνος θα ευθύνεται για την προσβολή περίπου 10 γυναικών. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί το να κάνει μία γυναίκα τα γενετικά τεστ και να αποδειχθούν αρνητικά, δεν πρέπει να εφησυχάσει. Απλά, έχει αποκλείσει αυτό το ποσοστό του 10%. Άρα, θα πρέπει να εξακολουθεί τους ελέγχους της κανονικά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι αλήθεια ότι μία γυναίκα που έχει προσβληθεί από την ασθένεια μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, εφόσον η διάγνωση γίνει έγκαιρα;
Απολύτως. Όσο νωρίτερα διαγνωσθεί ένας καρκίνος του μαστού, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για επιτυχημένη θεραπεία. Την καλύτερη πορεία έχει ένας μη-διηθητικός καρκίνος (in situ) ή ένας μικρού μεγέθους καρκίνος που ανιχνεύθηκε στη μαστογραφία. Άλλωστε, η αύξηση του ποσοστού των καρκίνων που ανιχνεύονται με τη μαστογραφία, πριν γίνουν αντιληπτοί με τη κλινική εξέταση ή την αυτοεξέταση της γυναίκας, είναι ο κύριος λόγος της βελτίωσης της πορείας των ασθενών με καρκίνο του μαστού στην εποχή μας και κατά δεύτερο λόγο η εξέλιξη και εφαρμογή νέων και αποτελεσματικότερων θεραπειών.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σε ποια ηλικία πρέπει να γίνεται η πρώτη μαστογραφία; Ισχύει το ίδιο και για τις γυναίκες που έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό;
Οι γυναίκες ηλικίας 35-40 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε κλινική εξέταση των μαστών κάθε δύο χρόνια και να κάνουν με τη πρώτη ευκαιρία το πρώτο έλεγχο με μαστογραφία. Από την ηλικία των 40 ετών, κάθε γυναίκα θα πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία και κλινική εξέταση των μαστών της από εξειδικευμένο ιατρό, μία φορά το χρόνο. Για τις γυναίκες με θετικό οικογενειακό ιστορικό, ως γενικός κανόνας ισχύει η έναρξη συστηματικού ελέγχου περίπου μία δεκαετία νωρίτερα από την ηλικία που εκδηλώθηκε καρκίνος μαστού σε συγγενή 1ου βαθμού. Όλα αυτά όμως, όπως και ο συγκεκριμένος τρόπος ελέγχου, δηλ. κλινική εξέταση, υπερηχογράφημα, μαστογραφία, μαγνητική μαστογραφία κλπ., εξατομικεύονται από τον γιατρό που την παρακολουθεί σύμφωνα με το συγκεκριμένο ιστορικό και την ηλικία της γυναίκας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Παρά την αύξηση των γυναικών που προσβάλλονται από την νόσο, υπάρχουν στοιχεία από τις ΗΠΑ που δείχνουν βελτίωση της πρόγνωσης. Τι χρειάζεται ώστε να επιτύχουμε το ίδιο και για τις Ελληνίδες ασθενείς;
Για να γίνει αυτό πράξη και στην Ελλάδα, χρειάζεται ένας συνδυασμός προσπαθειών σε συγκεκριμένους τομείς όπως:
- κατάλληλη εκπαίδευση και εξειδίκευση των ιατρών σε αυτό τομέα της Ιατρικής και παρακολούθηση των εξελίξεων,
- οργάνωση Μονάδων Μαστού, όπου ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, που έχουν ειδική εκπαίδευση στο καρκίνο του μαστού (χειρουργοί μαστού, ακτινοδιαγνωστές, ογκολόγοι ακτινοθεραπευτές κ.άλ.) συνεργάζονται για τη πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση των γυναικών με προβλήματα μαστού,
- ποιοτικός έλεγχος και προαγωγή των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας από τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και των ειδικών επιστημονικών συλλόγων, και τέλος
- ενημέρωση των ίδιων των Ελληνίδων για τις μεθόδους πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης, με τη συνεργασία της Πολιτείας, των σχετικών ΜΚΟ και των εξειδικευμένων επιστημονικών φορέων.
