Cyberbullying ή κυβερνοτρομοκρατία
Συγγραφέας Βασιλική Γκουντσίδου – Ιακώβου Γράφτηκε στις ,
Ένας ακόμη εισαγόμενος όρος με τη γνωστή κατάληξη -ing
Παλιότερα ακούγαμε λέξεις με ελληνική ετυμολογία και κατάληξη –ισμός, π.χ. πολιτισμός, χριστιανισμός, κομμουνισμός, τώρα πιο in φαίνεται να είναι λέξεις με τη γνωστή αγγλική κατάληξη –ing, όπως bullying, cyberbullying, trafficking, κ.λ.π.
Η βία μεταξύ των παιδιών δεν είναι κάτι το καινούριο. Μερικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι η σχολική επιθετικότητα αποτελεί μια φυσική διαδικασία στην ανάπτυξη του παιδιού και ότι ιδιαίτερα τα αγόρια σκληραίνουν και προετοιμάζονται για τη ζωή. Το πρόβλημα υπήρχε από την αρχή της μαζικής εκπαίδευσης, αλλά πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Το θύμα αλλά και ο θύτης μιας σχολικής επίθεσης θα πρέπει να εξετάζεται ως προς το χαρακτήρα, τη συμπεριφορά και την κοινωνική του ζωή σε βάθος χρόνου.
Βullying ή σχολικός εκφοβισμός, είναι ο επαναλαμβανόμενος εκφοβισμός ατόμων με πραγματική ή απειλούμενη μαρτυρική ποινή φυσικής, προφορικής, γραπτής, ή συναισθηματικής κακομεταχείρισής τους ή της διάδοσης φημών με απώτερο σκοπό τον κοινωνικό τους αποκλεισμό, ή της αρπαγής της περιουσίας τους.
Ενώ το κλασικό bullying φαίνεται να μην παρουσιάζει έξαρση σε παγκόσμια κλίμακα τα τελευταία χρόνια, η νέα του μορφή, γνωστή ως cyberbullying λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις. Η σχετική έρευνα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και όταν γίνεται, αφορά συνήθως ένα ή δύο είδη και διεξάγεται σε μαθητές Γυμνασίου ή Λυκείου. Ο καθηγητής P.Smith, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του Goldsmith College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου που ασχολείται για δεκαετίες με το bullying, επισημαίνει ότι το ποσοστό των θυμάτων του cyberbullying είναι αξιοσημείωτο, δείχνει ανοδική τάση και θα πρέπει να μας απασχολήσει άμεσα.
Το cyberbullying είναι ξενόφερτος και νεοαποκτηθείς όρος που αναφέρεται στον εκφοβισμό και την παρενόχληση με τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνυμάτων, blogs, κινητών τηλεφώνων και ιστοσελίδων. Ο όρος αποδίδεται στον Καναδό Bill Belsey. Εμφανίζεται όμως και με άλλους όρους όπως: cyberstalking, electronic bullying, electronic harassment, e-bullying, S.M.S. bullying, mobile bullying, online bullying, digital bullying ή internet bullying.
Υπάρχουν διάφορες μορφές cyberbullying:
1.Flaming (καυτός): είδος μιας ιδιόμορφης ηλεκτρονικής μάχης. Περιλαμβάνει την αποστολή εχθρικών, προσβλητικών, επιθετικών, αγενών ακόμη και πρόστυχων μηνυμάτων σε ένα συγκεκριμένο ή περισσότερα πρόσωπα.
2.Denigration-Dissing (δυσφήμιση): αποστολή μηνυμάτων με μοναδικό σκοπό να θίξουν τη φήμη ή την υπόληψη κάποιου ή να τον διαβάλλουν στους φίλους του.
3.Bash boards (τελειωτικό χτύπημα): δημιουργία πινάκων όπου ο καθένας μπορεί να εκτονωθεί γράφοντας για συγκεκριμένο άτομο ό,τι κακοήθες σχόλιο επιθυμεί.
4.Impersonation (προσωποποίηση με χρήση του προσωπικού λογαριασμού): όταν σπάζει κανείς τον κωδικό κάποιου, κάνει υποκλοπή ή τον αλλάζει, ή χρησιμοποιεί το λογαριασμό που του εμπιστεύθηκαν με σκοπό να στέλνει μηνύματα σε άλλους χωρίς να το γνωρίζει ο χρήστης.
5.Outing: αποστολή σε τρίτους προσωπικών μηνυμάτων, φωτογραφιών και βίντεο που ήταν για ιδιωτική χρήση και είχε εμπιστευτεί ο χρήστης σε γνωστούς του.
6.Trickery: όταν κάποιος παγιδεύει το χρήστη για να του αποσπάσει στοιχεία τα οποία στη συνέχεια διοχετεύει στο δίκτυο.
7. Exclusion: όταν κάποιος αποκλείει το χρήστη από το δίκτυο.
8.Harassment: παρενόχληση μέσα από τα ηλεκτρονικά μέσα, με την αποστολή προσβλητικών, αγενών, επιζήμιων κ.λ.π. μηνυμάτων.
9. Happy slapping: λήψη φωτογραφιών ή βίντεο ανθρώπων που τυχαία ή κατόπιν στημένης φάρσας βρίσκονται σε δυσχερή θέση και η δημοσιοποίησή τους σε ηλεκτρονικά μέσα για «πλάκα». Πολύ πρόσφατο και διαδεδομένο είδος ιδιαίτερα μετά τη διάδοση των κινητών με κάμερα.
10.Text wars: όταν πολλοί δράστες στοχοποιούν ένα θύμα και το βομβαρδίζουν με κακοήθη μηνύματα, βίντεο κ.λ.π..
11.Online polls: κακοήθεις δημοσκοπήσεις μέσω μηνυμάτων ή διαδικτύου που καταλήγουν σε μεγάλο αριθμό χρηστών.
12.Sending malicious code: αποστολή ιών για να αχρηστευτεί ο υπολογιστής του θύματος.
13.Images and videos: λήψη φωτογραφιών και βίντεο από προσωπικές και ιδιωτικές στιγμές του θύματος.
14.Στοχοποίηση εκπαιδευτικών την ώρα του μαθήματος και διανομή του αντίστοιχου υλικού στη μαθητική κοινότητα.
Στο διεθνή τύπο βρίσκουμε πολλές περιπτώσεις παιδιών-θυμάτων του cyberbullying και δυστυχώς μερικά με μοιραία κατάληξη (bullycide). Το γύρο του κόσμου έκανε το περιστατικό με ένα κορίτσι που είχε αναπτύξει φιλικές σχέσεις με κάποιον νεαρό μέσω του διαδικτύου. Στη συνέχεια αυτός της έστελνε απειλητικά μηνύματα και την έπεισε να αυτοκτονήσει. Σε έρευνα που ακολούθησε αποκαλύφτηκε ότι ο «νεαρός» ήταν μία γειτόνισσα του κοριτσιού. Ένα δεύτερο περιστατικό αφορούσε μια κοπέλα της οποίας είχαν υποκλέψει τα στοιχεία και έστελναν «εκ μέρους της» απειλητικά μηνύματα σε φίλους της και διέδιδαν ανάρμοστα σχόλια για την ίδια με αποτέλεσμα να την αποξενώσουν από το κοινωνικό της περιβάλλον.
Τα παιδιά σήμερα δεν παίζουν σε ανοικτούς χώρους στη γειτονιά (landscape), βλέποντας το ένα το άλλο στα μάτια, αλλά σερφάρουν στον κυβερνοχώρο (cyberspace) με άτομα από κάθε γωνιά του πλανήτη, των οποίων γνωρίζουν όχι την πραγματική τους ταυτότητα (identity), αλλά το προφίλ που εκείνοι επέλεξαν να παρουσιάσουν. Η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της καθημερινής ζωής και επικοινωνίας των εφήβων.
Η καινούρια μορφή του εκφοβισμού και της παρενόχλησης μέσω του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων διαφέρει σε αρκετά σημεία από την κλασική. Το θύμα του κλασικού bullying μπορούσε να νιώσει ασφάλεια μακριά από τους πιθανούς χώρους επίθεσης των δραστών και σίγουρα ήταν ήσυχο μέσα στο σπίτι του, κάτι που δεν συμβαίνει με το cyberbullying. Απ’ αυτό δεν μπορείς να κρυφτείς πουθενά εκτός και αν απενεργοποιήσεις τις ηλεκτρονικές σου συσκευές. Η ψυχολογική επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη από τη σωματική. Είναι συνήθως ανώνυμο, απρόσωπο και μπορεί να έχει μεγαλύτερο σύνολο αποδεκτών από ότι το bullying, ακόμη και από ένα δράστη. Είναι ανεξάρτητο από το σωματότυπο του δράστη. Οι έφηβοι έχουν πολύ περισσότερες γνώσεις στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές από τους γονείς και τους δασκάλους τους και είναι πολύ δύσκολο να τους ελέγξουμε.
Είναι σε όλους μας γνωστά τα οφέλη που αποκομίζουμε από τις εξελίξεις της νέας τεχνολογίας στην καθημερινότητά μας. Άμεση επικοινωνία με οποιονδήποτε και οπουδήποτε με τη βοήθεια του κινητού μας τηλεφώνου, ακόμα και με αποστολή εικόνας και βίντεο. Εύκολη πρόσβαση για πληροφορίες σε όλο τον κόσμο, ευκολία στην επίλυση μοντέλων και αριθμητικών προβλημάτων και πολλά άλλα με τον προσωπικό μας πιθανόν ασύρματο και φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή. Τα παιδιά μας είναι πολύ καλύτεροι χειριστές, αφιερώνουν περισσότερο χρόνο και έχουν γεννηθεί μέσα στη μεγάλη τεχνολογική επανάσταση. Το ερώτημα που μας απασχολεί όλους είναι αν γίνεται κατάχρηση ή κακή χρήση των νέων μέσων που διαθέτουν.
Για να προστατευθούν οι νέοι θα πρέπει να ενημερωθούν και να μάθουν να αναγνωρίζουν τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι δράστες του cyberbullying, να μην εμπιστεύονται προσωπικά στοιχεία τους σε άλλους, να αντιδρούν άμεσα ακόμη και απενεργοποιώντας τις συσκευές τους και να αναφέρουν οποιοδήποτε περιστατικό σε κάποιον έμπιστο ενήλικα ή στους γονείς τους.
