Ναρκωτικά
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Τα ναρκωτικά θεωρούνται ως ουσίες και φάρμακα ικανά να μεταβάλουν τη ψυχική και φυσική κατάσταση ενός οργανισμού σε ένα ευρύ πεδίο από τον ύπνο και την πλήρη ακινητοποίηση έως την ευφορία και τη διέγερση. Αυτός ο ευρέως αποδεκτός ορισμός των ναρκωτικών είναι, επομένως, περισσότερο σχετικός με τα συμπτώματα που παρατηρούνται παρά με τη συγκεκριμένη δράση των ναρκωτικών ουσιών. Στην επιστήμη και την ιατρική, οι επιδράσεις των διαφόρων ναρκωτικών ουσιών προσδιορίζονται ακριβέστερα με βάση τη χημική τους δομή και τους βιολογικούς μηχανισμούς που διεγείρουν προκαλώντας μεταβολές στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ένα ναρκωτικό είναι ένα εθιστικό φάρμακο που μειώνει τον πόνο, προκαλεί υπνηλία και μπορεί να μεταβάλει τη διάθεση ή τη συμπεριφορά. Στην ιατρική, ένα αναλγητικό ναρκωτικό σημαίνει οπιοειδές, που αναφέρεται σε όλες τις φυσικές, ημισυνθετικές και συνθετικές ουσίες που δρουν φαρμακολογικά όπως η μορφίνη, το κύριο συστατικό του φυσικού οπίου. Τα οπιοειδή ταξινομούνται στον Κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων της WADA ως ναρκωτικά. Σε κάποιες χώρες, το όνομα ναρκωτικά αφορά επίσης την κοκαΐνη, η οποία χημικά δεν είναι ναρκωτικό. Η άλλη ομάδα ουσιών, που λαθεμένα ονομάστηκε ως ναρκωτικά, είναι τα συμπαθομιμητικά. Αυτά είναι γενικότερα τα φάρμακα που ενεργοποιούν το κεντρικό νευρικό σύστημα με τη δράση των κατεχολαμινών (αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη) και ταξινομούνται στον Κατάλογο της WADA ως διεγερτικά. Η τρίτη ομάδα αποτελείται από ουσίες ικανές να προκαλέσουν ψυχικές μεταβολές όπως αυτές που εκδηλώνονται στην πορεία της ψύχωσης. Αυτές οι ουσίες αποκαλούνται ψυχομιμητικά, ή ψυχεδελικά, ή παραισθησιογόνα. Μεταξύ των ψυχομιμητικών μόνο τα κανναβινοειδή τοποθετήθηκαν στον Κατάλογο της WADA ως ξεχωριστή ομάδα ουσιών.
Η μορφίνη και η κωδεΐνη είναι φυσικά αλκαλοειδή φεναντρίνης που εντοπίζονται στο όπιο και προέρχονται από 20 άλλα εναπομένοντα αλκαλοειδή από τον πρώιμο θύλακα της παπαρούνας (Papaver somniferum). Η περιεκτικότητα του οπίου στον θύλακα της παπαρούνας είναι περίπου 10% για τη μορφίνη, 0.2% για την κωδεΐνη, 10% για τη νοσκαπίνη (ναρκοτίνη) και περίπου 5% για την παπαβερίνη. Η νοσκαπίνη και η παπαβερίνη είναι ισοχολινικά αλκαλοειδή. Γενικά, τα οπιούχα παράγωγα φεναντρίνης είναι υπεύθυνα για τις αναλγητικές ιδιότητες ενώ τα ισοχινολινικά παράγωγα επάγουν τις σπασμολυτικές ιδιότητες.
Τα οπιοειδή δρουν με οπιούχους υποδοχείς που εντοπίζονται τόσο στο κεντρικό όσο και στο περιφερικό νευρικό σύστημα. Ωστόσο, η κύρια δράση των οπιοειδών είναι η μεταβολή της λειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η περιφερική δράση των αναλγητικών ναρκωτικών συνδέεται μερικώς με τις επιδράσεις της απελευθέρωσης της ισταμίνης που ακολουθεί τη λήψη ναρκωτικών.
Τα οπιοειδή δρουν μέσω ενδογενών οπιοειδών – ενδορφινών, εγκεφαλινών και δυνορφινών, τα οποία ρυθμίζουν την αντιδραστικότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η ηρωίνη και η μορφίνη δεσμεύονται από τους ίδιους υποδοχείς όπως αυτοί των ενδογενών οπιοειδών που οδηγούν σε μειωμένη διεγερσιμότητα των νευρώνων. Αυτοί οι υποδοχείς διαφέρουν στις φαρμακολογικές ιδιότητες, στην εντόπιση και στην ειδική αντίδραση σε διαφορετικά πεπτιδικά οπιοειδή. Οι ενδορφίνες συνδέονται με τους μ-υποδοχείς που ασκούν αναλγητική δράση, αναπνευστική ύφεση, δυσκοιλιότητα και ευφορία. Η εκδήλωση ευφορίας μπορεί να αυξηθεί με τη συμμετοχή των GABA-ανασταλτικών νευρώνων της κοιλιακής καλυπτήριας περιοχής επηρεάζοντας την απελευθέρωση της ντοπαμίνης. Η αυξημένη ποσότητα ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, παρέχοντας αισθήματα ικανοποίησης και ευφορίας συνιστά πιθανώς τον υπεύθυνο μηχανισμό για τη λήψη των φαρμάκων και τον εθισμό. Οι εγκεφαλίνες δεσμεύονται από τους δ υποδοχείς με αναλγητική δράση. Οι δυνορφίνες, δρουν κυρίως μέσω των κ υποδοχέων, που διεγείρουν τη δυσφορία.
Τα φάρμακα που βασίζονται στο όπιο δρουν μόνο συμπτωματικά. Ο κύριος σκοπός ιατρικής χρήσης της μορφίνης είναι η μείωση του πόνου. Η μορφίνη δε συσσωρεύεται στον οργανισμό. Η κωδεΐνη, που ταξινομείται ως ένα σχετικά ήπιο αναλγητικό, χρησιμοποιείται ως αντιβηχικό και αναλγητικό φάρμακο. Η χρήση αναλγητικών είναι συχνή στον αθλητισμό, ιδιαίτερα μεταξύ των αθλητών που ασχολούνται με βίαια αγωνίσματα. Το αυξημένο κατώφλι ανοχής του πόνου, που προκαλείται από τα οπιοειδή, επιτρέπει την καλύτερη αθλητική απόδοση. Ως αποτέλεσμα της μειωμένης αίσθησης του πόνου, η μεγαλύτερη προσπάθεια που καταβάλλει ένας αθλητής θα μπορούσε να οδηγήσει σε τραυματισμούς και βλάβες στον οργανισμό του αθλητή. Επιπρόσθετα, τα ναρκωτικά αναλγητικά μπορούν να μειώσουν τη νευρικότητα και να βελτιώσουν την απόδοση σε αθλήματα στα οποία το υπερβολικό άγχος θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά λεπτούς κινητικούς χειρισμούς (σκοποβολή, τοξοβολία, κλπ).
Οι παρενέργειες των οπιοειδών στο κεντρικό νευρικό σύστημα περιλαμβάνουν τα παρακάτω συμπτώματα:
- ηρεμία (υπνηλία,
- αδυναμία συγκέντρωσης,
- νοητική θόλωση),
- δυσφορία (μειωμένη φυσική δραστηριότητα, απάθεια, λήθαργος),
- ευφορία,
- αναπνευστική ύφεση (περιοδική αναπνοή έως αναπνευστική ανακοπή),
- μειωμένη ποσότητα ούρων,
- μειωμένη θερμοκρασία του σώματος (μειωμένη δράση του υποθαλάμου),
- ναυτία και έμετοι,
- μύση της κόρης των οφθαλμών,
- μείωση του κατωφλιού τρόμου των μυών (αυξημένη δραστηριότητα των ανασταλτικών νευρώνων που ρυθμίζονται από τους GABA υποδοχείς),
- βραδυκαρδία,
- φυσική και ψυχική εξάρτηση.
Στην περιφέρεια, τα οπιοειδή προκαλούν περισταλτισμό, δυσκοιλιότητα, και απόφραξη της ουροφόρου οδού από την αύξηση του τόνου των λείων μυών, καθώς και βρογχικούς σπασμούς, αγγειοδιαστολή και υπόταση από αυξημένη απελευθέρωση ισταμίνης.
Η δηλητηρίαση από οπιοειδή προκαλεί μύση της κόρης των οφθαλμών, υπνηλία, κώμα, ξηρό και ψυχρό δέρμα, αναπνευστικές διαταραχές, μειωμένη καρδιακή συχνότητα, αρτηριακή πίεση και θερμοκρασία του σώματος. Θάνατος μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα αναπνευστικής και καρδιαγγειακής ανεπάρκειας αμέσως μετά την ενδοφλέβια ένεση της μορφίνης.
Τα οπιοειδή είναι φάρμακα με εξαιρετικά δυνατή φυσική και ψυχική εξάρτηση. Η ανοχή στη μορφίνη αναπτύσσεται γρήγορα. Ωστόσο, η ηρωίνη εισχωρεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα πολύ πιο γρήγορα από ότι η μορφίνη, οδηγώντας σε εξάρτηση σε πολύ μικρό χρόνο. Αντίθετα με την ηρωίνη, η κωδεΐνη, γενικά, δεν προκαλεί φυσική ή ψυχική εξάρτηση. Οι σημαντικότερες ιατρικές επιπτώσεις από τον εθισμό στα οπιοειδή είναι: καταστροφή των μαλακών ιστών, διαταραχές στη ρύθμιση των ορμονών, διαταραχές λειτουργίας του ανοσοποιητικού, καταστροφή του οργανισμού, σεξουαλικά προβλήματα και δυσκοιλιότητα. Αιφνίδια αποχή από τα οπιοειδή φάρμακα, ή η λήψη ανταγωνιστών των οπιοειδών, προκαλεί σύνδρομο στέρησης σε ένα εθισμένο άτομο. Μετά από 2-3 ημέρες αποχής τα παρακάτω αρνητικά συμπτώματα ενδεχομένως να παρατηρηθούν: αυξημένη καρδιακή συχνότητα, αρτηριακή πίεση, θερμοκρασία του σώματος και εφίδρωση, καθώς και μυϊκό ρίγος, σπασμοί και πόνος, αϋπνία, εξάψεις, ζάλη, ανησυχία, ναυτία, έμετος και διάρροια. Η επιθυμία για οπιοειδή είναι ιδιαίτερα έντονη στα εθισμένα άτομα. Η χρήση ναρκωτικών έχει αναφερθεί ως αιτία θανάτου μερικών διάσημων αθλητών.
http://www.doping-prevention.sp.tum.de/
