Η συμβουλευτική της αισιοδοξίας
Συγγραφέας Ευστράτιος Παπάνης Γράφτηκε στις ,
Η συμβουλευτική της αισιοδοξίας πρεσβεύει ότι ο θεραπευτής οφείλει να επικεντρώνεται στα προτερήματα του ατόμου και στα θετικά στοιχεία των καταστάσεων. Σε αντίθεση με άλλες θεωρίες που επιχειρούν να διαπιστώσουν τι πήγε λάθος, στο είδος αυτό συμβουλευτικής παρέμβασης ο θεραπευτής εστιάζει την προσοχή του πελάτη στο τι μπορεί να μάθει από τις καταστάσεις, τι θετικό μπορεί να προκύψει και ποιες πιθανότητες επιτυχίας υπάρχουν. Κατά τον Seligman, κάθε άνθρωπος μπορεί να αποφασίσει για το είδος σκέψης που προτιμά, θετικό ή αρνητικό, γνωρίζοντας, όμως, ότι η επιλογή του θα επηρεάσει τόσο την κοσμοθεωρία του όσο και τα συναισθήματά του. Ο σύμβουλος κατευθύνει τη σκέψη του πελάτη, την προσωπική του ανάπτυξη και στην αναδόμηση των αρνητικών στοιχείων του παρελθόντος. Τελικός σκοπός να οδηγηθεί το άτομο στην ολοκλήρωση και την αυτοεκπλήρωση. Σε κάθε περίπτωση, οι αρνητικές συγκυρίες είναι μια προσωρινή υποχώρηση και όχι μια ολοκληρωτική ήττα.
Ο Henry Ford θέλοντας να καταδείξει ότι οι στάσεις και οι αντιλήψεις είναι ζήτημα επιλογής, έλεγε: “αν νομίζεις ότι μπορείς να καταφέρεις κάτι, είσαι σωστός και αν νομίζεις ότι δεν μπορείς να το κατορθώσεις, πάλι έχεις δίκιο”. Πάρα πολλοί άνθρωποι που καταφεύγουν στη συμβουλευτική συνήθως έχουν πολλούς λόγους για να είναι ευτυχισμένοι, τους οποίους, όμως, αγνοούν ή δε λαμβάνουν υπόψη, επειδή τους θεωρούν δεδομένους. Αντίθετα, οι αισιόδοξοι άνθρωποι επικεντρώνονται στην καλή τους υγεία, στην περιουσία τους, στην ύπαρξη φίλων και στην αγάπη που αποκομίζουν από τις σχέσεις τους. Πιστεύουν ότι αν δεν είσαι μέρος της λύσης, τότε αποτελείς τμήμα του προβλήματος. Η μέθοδος αυτή είχε θετικά αποτελέσματα όταν εφαρμόστηκε σε ανθρώπους που είχαν εμπλακεί σε τροχαία ατυχήματα. Μάλιστα ο θεμελιωτής της θεωρίας αυτής υποστήριζε ότι το μυστικό της επιτυχίας βασιζόταν σε μαι απλή συνήθεια: κάθε πρωί αποφάσιζε αν εκείνη τη μέρα ήθελε να είναι ευτυχισμένος ή δυστυχισμένος.
Σύμφωνα με τη γνωστική προσέγγιση ο πελάτης παρατηρεί ένα γεγονός και ενδεχομένως τις άμεσες ερμηνείες του για το γεγονός αυτό. Βάσει των εμπειριών του δημιουργεί λογικές ή παράλογες σκέψεις. Οι σκέψεις προκαλούν συναισθήματα, συμπεριφορές ή παράγουν περισσότερες σκέψεις. Για παράδειγμα, πολλοί πιστεύουν ότι μια κατάσταση μπορεί να είναι θετική ή αρνητική, άσπρη ή μαύρη, αγνοώντας τις ενδιάμεσες ερμηνείες. Επιλέγουν να προσωποποιούν τα πάντα κατηγορώντας τον εαυτό τους και για θέματα που δεν τους αφορούν άμεσα. Μεγιστοποιούν τα αρνητικά και ελαχιστοποιούν τα θετικά ή μαντεύουν τη σκέψη του άλλου (συνήθως με παράλογα αρνητικό τρόπο). Υπεργενικεύουν και φαντασιώνουν το χειρότερο δυνατό σενάριο. Χρησιμοποιούν ετικέτες για τα πάντα και δεν ανέχονται εύκολα πράγματα.
Πολλές παραλλαγές των υπαρξιακών θεωριών εστιάζουν σε μεταφυσικά-φιλοσοφικά ερωτήματα ή στο άγχος του θανάτου, επειδή αυτό είναι το γενεσιουργό αίτιο όλων των ενοχών, της αγωνίας και της κατάθλιψης.
Ερωτήματα όπως ποιος είναι ο σκοπός της ζωής, πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον πόνο, μπορούν οι άλλοι να συμπαρασταθούν, γιατί όλα είναι εφήμερα, είμαστε πραγματικά ελεύθεροι για τις επιλογές μας, απασχολούσαν πάντα τους υπαρξιακούς ψυχολόγους. Η συμβουλευτική που διέπεται από το πνεύμα αυτό βοηθά τον πελάτη να νοηματοδοτήσει το βίο του, να ζήσει αυθεντικά χωρίς προσχήματα και περιορισμούς και να δίνει σημασία μόνο στο εδώ και τώρα.
