Παιδοωτορινολαρυγγολογία- Υγρό στο αυτί – Εκκριτική ωτίτιδα
Συγγραφέας Αλέξιος Βαρδουνιώτης Γράφτηκε στις ,
Το «υγρό στο αυτί» είναι μια πολύ συχνή κατάσταση στα παιδιά, καθώς υπολογίζεται ότι περίπου 4 στα 5 παιδιά (ποσοστό 80%) θα εμφανίσουν ένα επεισόδιο μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών. Η ιατρική ονομασία της πάθησης είναι «Εκκριτική Ωτίτιδα» από την λέξη «έκκριμα» που αναφέρεται στο υγρό που εκκρίνεται.
Όταν ένα παιδί ή και πιο σπάνια ένας ενήλικας εμφανίζει εκκριτική ωτίτιδα, σημαίνει πως έχει συσσωρευτεί υγρό στο μέσο ους (μέσο αυτί). Το μέσο ους βρίσκεται πίσω από την τυμπανική μεμβράνη και περιέχει τρία πολύ μικρά οστά – τα ακουστικά οστάρια- σφύρα, άκμονα και αναβολέα, που κινούνται όταν τα ηχητικά κύματα φτάσουν σε αυτά, με αποτέλεσμα ο ήχος να μεταφέρεται στο ακουστικό νεύρο και έτσι να παράγεται η αίσθηση της ακοής.
Σε φυσιολογικές συνθήκες το μέσο ους είναι γεμάτο με αέρα έτσι ώστε η κίνηση των οσταρίων να γίνεται ελεύθερα. Όταν όμως πάσχουμε από εκκριτική ωτίτιδα τότε η κοιλότητα του μέσου ωτός γεμίζει με υγρό και βλέννα, και εμποδίζεται η κίνηση των οσταρίων και η μετάδοση του ήχου.
Η εκκριτική Ωτίτιδα προκαλείται από την δυσλειτουργία-μπλοκάρισμα της Ευσταχιανής σάλπιγγας, ενός πολύ μικρού σωληνίσκου που βρίσκεται στο πίσω μέρος της μύτης και συνδέει το αυτί με την μύτη. Η Ευσταχιανή σάλπιγγα είναι υπεύθυνη για την παρουσία-είσοδο αέρα στο μέσο ους και για την απομάκρυνση του υγρού και της βλέννας. Έτσι όταν η Ευσταχιανή σάλπιγγα δεν δουλεύει όπως πρέπει, το υγρό δεν απομακρύνεται και μαζεύεται μέσα στην κοιλότητα του αυτιού, ο αέρας δεν μπορεί να περάσει και αυτός που υπάρχει απορροφάται, αναπτύσσεται αρνητική πίεση που τραβά την τυμπανική μεμβράνη προς τα μέσα και η ακοή μειώνεται.
Τα παιδιά κάτω των 6 ετών, εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν «υγρό στο αυτί» καθώς η Ευσταχιανή σάλπιγγα τους είναι πιο μικρή σε μήκος και σε οριζόντια θέση, με αποτέλεσμα το υγρό να μην κυλάει εύκολα προς το ρινοφάρυγγα και να την αποφράσσει ευκολότερα. Επίσης, η εκκριτική ωτίτιδα εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια από ότι στα κορίτσια και συνήθως κατά τους χειμερινούς και όχι τους θερινούς μήνες.
Στις περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις της Εκκριτικής Ωτίτιδας, έχει προηγηθεί συνήθως είτε ένα επεισόδιο Οξείας Μέσης Ωτίτιδας, είτε κάποιο άλλο επεισόδιο λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού, όπως για παράδειγμα μια ρινίτιδα. Η Οξεία Μέση Ωτίτιδα είναι τελείως διαφορετική κατάσταση καθώς εκδηλώνεται με έντονο-συνεχή πόνο, πυρετό, κλάμα, κακή διάθεση και αν υπάρξει διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης, εικόνα ωτόρροιας (εξόδου πύου από το αυτί).
Το «υγρό στο αυτί» δεν έχει την παραπάνω εικόνα, και συνήθως οι γονείς ή οι δάσκαλοι αυτό που παρατηρούν μια πτώση της ακοής σε ένα κατά τα άλλα, απολύτως φυσιολογικό παιδί. Μπορεί επίσης να υπάρχουν έμμεσες ενδείξεις όπως όταν κάποιο παιδί παρακολουθεί τηλεόραση σε υψηλές εντάσεις ή φαίνεται αδιάφορο στις συστάσεις των γονιών του ή να διαμαρτύρεται ανά διαστήματα για ενοχλήσεις στο αυτί του.
Άλλα αίτια που ενοχοποιούνται για τη δυσλειτουργία της Ευσταχιανής σάλπιγγας και τη συλλογή υγρού στο μέσο ους είναι τα υπερτροφικά «κρεατάκια» (οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις) που κλείνουν το στόμιο της ευσταχιανής και η αλλεργία, καθώς προκαλεί πρήξιμο (οίδημα) στην ευσταχιανή σάλπιγγα και την αποφράσσει. Τέλος, το παθητικό κάπνισμα στο σπίτι και η παρουσία πολλών παιδιών στον ίδιο χώρο, όπως συμβαίνει σε παιδικούς σταθμούς και σχολεία, φαίνεται να αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης υγρού στο αυτί.
Η φυσική εξέλιξη της εκκριτικής ωτίτιδας είναι συνήθως καλή, καθώς στο 30-50% των περιπτώσεων το υγρό έχει απορροφηθεί-απομακρυνθεί- μέσα σε 3 μήνες χωρίς ουσιαστικά κάποια παρέμβαση και χωρίς φυσικά παρενέργειες, ενώ σε διάστημα 1 έτους το υγρό έχει απομακρυνθεί σε ποσοστό κοντά στο 90%. Με την πάροδο του χρόνου όμως, και αν η εκκριτική ωτίτιδα δεν έχει εξαλειφθεί, είναι δυνατόν να δημιουργήσει προβλήματα. Η πηκτικότητα του υγρού αλλάζει και από λεπτόρρευστο γίνεται παχύρρευστο και κολλώδες με αποτέλεσμα μετά από λίγο να είναι πολύ δύσκολη η απομάκρυνσή του. Η κινητικότητα των ακουστικών οσταρίων επηρεάζεται και η ακοή μειώνεται. Επίσης είναι δυνατόν το παιδί να εμφανίσει επαναλαμβανόμενα επεισόδια Οξείας Μέσης Ωτίτιδας παρά το γεγονός ότι το υγρό αυτό έχει συνήθως μικρή συγκέντρωση μικροβίων και το φλεγμονώδες υλικό να προκαλέσει αλλοίωση στη σύσταση των ακουστικών οσταρίων.
Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει ένα φάσμα από φαρμακευτικές (ρινικά εκνεφώματα-spray, σε ελάχιστες περιπτώσεις αντιβιοτικά) και μη φαρμακευτικές επιλογές (ρινικές πλύσεις, συσκευές θετικής πίεσης-μπαλόνι που φουσκώνει με την μύτη), χειρουργική επέμβαση (μυριγγοτομή και τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού) ή και το συνδυασμό τους. Συνήθως ακολουθούμε μια περίοδο αναμονής και παρακολούθησης για 3 έως και 6 μήνες. Μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει όταν η εκκριτική ωτίτιδα είναι αμφοτερόπλευρη (και στα 2 αυτιά) και όταν η έκπτωση της ακοής είναι σημαντική.
Για όλα τα παραπάνω και για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόβλημα σας, επικοινωνήστε μαζί μας τηλεφωνικά ή από τη φόρμα επικοινωνίας και προγραμματίστε ένα ραντεβού για εξέταση.
