Ελκώδης Κολίτιδα – Νέες θεραπείες
Συγγραφέας Παντελής Καρατζάς Γράφτηκε στις ,
Η Ελκώδης κολίτιδα (ΕΚ) είναι νόσημα που ανήκει στα λεγόμενα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (ΙΦΝΕ).
Προσβάλλει το παχύ έντερο και μπορεί να εκτείνεται σε λίγα εκατοστά από τον πρωκτό ή έως και το τέλος του παχέος εντέρου, το οποίο ονομάζεται τυφλό. Η ακριβής αιτιολογία των ΙΦΝΕ και ειδικά της ΕΚ δεν είναι γνωστή. Η τρέχουσα θεώρηση είναι πως παρουσιάζεται σε άτομα που έχουν γενετική προδιάθεση και αφορά μία έντονη διέγερση του ανοσολογικού συστήματος, πιθανά ενάντια σε στοιχεία της μικροβιακής χλωρίδας του παχέος εντέρου.
Τα συμπτώματα της ΕΚ συνήθως είναι κοιλιακό άλγος, διαρροϊκές κενώσεις με πρόσμιξη αίματος και βλέννης, αίσθημα έπειξης προς κένωση, αίσθημα τεινεσμού και πυρετός. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υπάρχουν για αρκετά μεγάλο διάστημα χωρίς να τίθεται η διάγνωση της νόσου. Από τον εργαστηριακό έλεγχο μπορεί να ανευρεθούν αυξημένοι οι δείκτες φλεγμονής ενώ είναι πιθανό να υπάρχει και πτώση του αιματοκρίτη και του σιδήρου λόγω της απώλειας αίματος. Για αυτό σε κάθε περίπτωση χρειάζεται μία πλήρης και σωστή ιατρική εξέταση.
Η βαρύτητα και η έκταση της νόσου ποικίλλει και μπορεί να είναι ήπια (λιγότερες από 4 διαρροϊκές κενώσεις χωρίς αίμα), μέτρια (περισσότερες από 4 αλλά λιγότερες από 6 διαρροϊκές κενώσεις ανά ημέρα) ή βαριά (περισσότερες από 7 διαρροϊκές κενώσεις με μεγάλη απώλεια αίματος καθώς και παρουσία συστηματικών συμπτωμάτων όπως πυρετός). Αναλόγως της βαρύτητας χορηγούνται οι κατάλληλες θεραπείες.
Οι διαθέσιμες φαρμακευτικές θεραπείες για την ΕΚ είναι :
α) τα αμινοσαλικυλικά, β) τα κορτικοστεροειδή, δηλαδή η κορτιζόνη, γ) τα ανοσοτροποποιητικά όπως η αζαθειοπρίνη και η 6-μέρκαπτοπουρίνη, και δ) οι βιολογικοί παράγοντες όπως η ινφλιξιμάμπη και η ανταλιμπουμάμπη. Σε αποτυχία όλων των ανωτέρω και ως έσχατη λύση υπάρχει η χειρουργική θεραπεία.
Οι οδοί χορήγησης των ανωτέρω φαρμάκων είναι είτε από το στόμα, είτε από το ορθό σε μορφή υποκλυσμού( κλύσμα), είτε υποδορίως, είτε τέλος ενδοφλεβίως, δηλ με χορήγηση στη φλέβα. Τα κορτικοστεροειδή χορηγούνται από το στόμα, ενδοφλεβίως και σε ειδικές περιπτώσεις μπορούν να χορηγηθούν και από το ορθό. Από τους βιολογικούς παράγοντες η ινφλιξιμάμπη χορηγείται ενδοφλεβίως ενώ η ανταλιμουμάμπη υποδορίως. Τα αμινοσαλικυλικά χορηγούνται τόσο από το στόμα όσο και από το ορθό με υποκλυσμό, ενώ τέλος τα ανοσοτροποποιητικά φάρμακά χορηγούνται μόνο από το στόμα.
Από τα παραπάνω φάρμακα συνήθως τα αμινοσαλικυλικά χορηγούνται σε ήπιες περιπτώσεις, τα ανοσοτροποποιητικά σε βαρύτερες και τέλος οι βιολογικοί παράγοντες σε όσους ασθενείς δεν έχουν ανταποκριθεί στις προηγούμενες θεραπείες. Τα κορτικοστεροειδή δίνονται όταν ο ασθενής βρίσκεται σε φάση έξαρσης της νόσου αλλά δεν μπορούν να χορηγηθούν για παρατεταμένο χρονικό διάστημα λόγω των ανεπιθύμητων ενεργειών που προκαλούν.
Πρόσφατα πήρε έγκριση από τον οργανισμό φαρμάκων ένα νέο σκεύασμα, η γκολιμουμάμπη η οποία ανήκει επίσης στους βιολογικούς παράγοντες. Χορηγείται σε περιπτώσεις μέτριας προς βαριάς ΕΚ σε δόση 50 ή 100mg. Η οδός χορήγησης είναι υποδόρια, δηλαδή κάτω από το δέρμα σε μέρη με αυξημένο λίπος όπως είναι το κοιλιακό τοίχωμα. Η τελευταία μεγάλη μελέτη που αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου έδειξε ότι μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών που έλαβαν τη γκολιμουμάμπη παρέμειναν σε ύφεση της νόσου για τουλάχιστον 54 εβδομάδες (1 έτος) σε σύγκριση με ασθενείς που λάμβαναν εικονικό φάρμακο (placebo). Φυσικά και η γκολιμουμάμπη, όπως όλα τα φάρμακα, παρουσιάζει ανεπιθύμητες ενέργειες. Η κυριότερη είναι η ευπάθεια σε λοιμώξεις και ιδιαίτερα η αναζωπύρωση λανθάνουσας φυματίωσης.
Η γκολιμουμάμπη δεν είναι καινούριο φάρμακο, καθώς ήδη εδώ και χρόνια χρησιμοποιείται σε ασθενείς με ρευματολογικά νοσήματα, όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Από την εμπειρία μας σε αυτά τα νοσήματα φαίνεται ότι το προφίλ ασφαλείας της γκολιμουμάμπης είναι ανάλογο των υπολοίπων βιολογικών παραγόντων.
Πρόσφατα η γκολιμουμάμπη πήρε έγκριση στη θεραπεία ασθενών με ελκώδη κολίτιδα.
