Τι είναι η Λοιμώδης μονοπυρήνωση!
Συγγραφέας Ευγενία Καράμπελα Γράφτηκε στις ,
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι μια ιογενής λοίμωξη που παρουσιάζεται με συμπτώματα γρίπης, και συνήθως αυτοϊάται σε λίγες εβδομάδες με τη βοήθεια άφθονων υγρών και ανάπαυσης.
Προκαλείται συνήθως από τον ιό Epstein-Barr (EBV), ένα πολύ κοινό ερπητοϊό που εκτίθενται σε κάποια στιγμή τα περισσότερα παιδιά. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά που έχουν μολυνθεί με EBV συνήθως έχουν πολύ ήπια συμπτώματα ή και καθόλου. Αλλά οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες που μολύνονται αναπτύσσουν συχνά το σύνδρομο της λοιμώδους μονοπυρήνωσης. Η ονομασία «μονοπυρήνωση» αναφέρεται στην αύξηση ενός τύπου λευκών αιμοσφαιρίων (λεμφοκύτταρα) σε σχέση με τα άλλα συστατικά του αίματος ως αποτέλεσμα της λοίμωξης από EBV.
Τρόποι μετάδοσης
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση μεταδίδεται με επαφή από άτομο σε άτομο. Μεταδίδεται με το φιλί (εξ’ου και το όνομα «νόσος του φιλιού»), το βήχα, το φτέρνισμα, ή οποιαδήποτε επαφή με τα σταγονίδια από το σάλιο κάποιου που έχει μολυνθεί με τον ιό. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω άλλων μορφών άμεσης επαφής, όπως με κοινή χρήση τροφίμων ή ποτών από το ίδιο δοχείο ή σκεύος. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η λοιμώδης μονοπυρήνωση μπορεί να μεταδοθεί και σεξουαλικά.
Η έρευνα έχει δείξει ότι, ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση του ιού, το 20% -80% των ανθρώπων που είχαν μονοπυρήνωση και έχουν αποκατασταθεί, θα συνεχίσει να εκκρίνει τον ιό EBV στο σάλιο τους για χρόνια, λόγω των περιοδικών “επανενεργοποιήσεων” της ιογενούς λοίμωξης.
Πρόληψη
Δεν υπάρχει εμβόλιο για τον ιό Epstein-Barr, αλλά μπορείτε να προστατεύσετε τα παιδιά με το ν’ αποφεύγουν τη στενή προσωπική επαφή με άλλα παιδιά που πάσχουν.
Αλλά όπως αναφέραμε, μερικές φορές οι άνθρωποι έχουν τον ιό χωρίς συμπτώματα και μπορούν να τον μεταφέρουν στους άλλους χωρίς να νοσούν οι ίδιοι. Στην πραγματικότητα, αυτά τα άτομα πιστεύεται ότι είναι η κύρια πηγή μετάδοσης του ιού.
Έτσι διδάξτε στα παιδιά να πλένουν τα χέρια τους συχνά, και να μην μοιράζονται ποτά ή σκεύη φαγητού με άλλους, ακόμα και όταν φαίνονται υγιείς. Το γεγονός ότι μέχρι και το 95% των ενηλίκων έχουν αντισώματα για EBV υποδηλώνει ότι η πρόληψη της λοίμωξης είναι δύσκολη αν όχι αδύνατη.
Συμπτώματα
Η περίοδος επώασης, δηλαδή ο χρόνος από την αρχική λοίμωξη από τον ιό μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων, είναι μεταξύ τεσσάρων και έξι εβδομάδων. Κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης, ένα άτομο είναι πιθανόν να μεταδώσει τον ιό σε άλλους για τουλάχιστον μερικές εβδομάδες.
Τα συμπτώματα της μονοπυρήνωσης συχνά να συγχέoνται με τη γρίπη ή την στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα. Καλέστε το γιατρό εάν το παιδί σας έχει υψηλό πυρετό, πόνο ή ερυθρότητα στο λαιμό, διόγκωση των λεμφαδένων (στον τράχηλο, στις μασχάλες ή στη βουβωνική χώρα), ή ανεξήγητη συνεχή κόπωση και αδυναμία.
Άλλα συμπτώματα μονοπυρήνωσης μπορεί να περιλαμβάνουν: αδιαθεσία, πονοκεφάλους, πόνο στους μυς, ηπατομεγαλία, σπληνομεγαλία, δερματικό εξάνθημα, κοιλιακό άλγος.
Οι αμυγδαλές καλύπτονται από λευκωπό επίχρισμα σε τουλάχιστον ένα τρίτο των περιπτώσεων. Ο σπλήνας διογκώνεται στο 50% περίπου των ασθενών με μονοπυρήνωση. Διόγκωση του ήπατος και διαταραχές σε δοκιμασίες ηπατικής λειτουργίας (εξετάσεις αίματος) μπορεί να ανιχνευθεί. Περίπου 5% των ασθενών παρουσιάζουν κόκκινο εξάνθημα σε όλο το σώμα, το οποίο έχει παρόμοια εμφάνιση με το εξάνθημα της ιλαράς . Νωρίς στην πορεία της νόσου (κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της ασθένειας), ένα προσωρινό πρήξιμο ( οίδημα) στα δύο άνω βλέφαρα μπορεί να εμφανιστεί.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν εκτεθεί στον ιό, και ως αποτέλεσμα της έκθεσης, έχουν αναπτύξει ανοσία στον ιό. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν εκτεθεί στον EBV δεν αναπτύσσουν ποτέ μονοπυρήνωση, δηλαδή νοσούν υποκλινικά.
Διάγνωση
Ο γιατρός θα συστήσει πιθανώς μια εξέταση αίματος για να γίνει η διάγνωση. Νωρίς στην πορεία της νόσου, εξετάσεις αίματος μπορεί να δείξουν μια αύξηση σε έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων (λεμφοκύτταρα). Μερικά από αυτά τα αυξημένα λεμφοκύτταρα έχουν μια ασυνήθιστη εμφάνιση κατά την προβολή στο μικροσκόπιο και ονομάζονται «άτυπα».
Πιο ειδικές εξετάσεις αίματος, όπως το Monotest και το τεστ ετερόφιλων αντισωμάτων μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Οι εξετάσεις αυτές βασίζονται στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να παράγει μετρήσιμα αντισώματα κατά του EBV. Δυστυχώς, τα αντισώματα μπορεί να μην ανιχνεύονται μέχρι τη δεύτερη ή την τρίτη εβδομάδα της νόσου. Μια εξέταση αίματος μπορεί επίσης να αποκαλύψει ανωμαλίες στη λειτουργία του ήπατος(αυξημένες τρανσαμινάσες).
Το 95% των ενηλίκων έχουν αντισώματα κατά του EBV. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, κάποια στιγμή στη ζωή τους, έχουν μολυνθεί με τον EBV. Το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος παράγει αντισώματα για την καταστροφή των ιών και των βακτηρίων που έχουν εισβάλλει στον οργανισμό. Αυτά τα ειδικά αντισώματα μπορούν να ανιχνευθούν στο αίμα των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί. Δεν είναι γνωστό γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν τα συμπτώματα λοιμώδους μονοπυρήνωσης ενώ άλλοι φαίνεται να έχουν αντισώματα EBV χωρίς να αναπτύξουν τα συμπτώματα. Είναι πιθανό ότι πολλές λοιμώξεις συμβαίνουν με ήπια συμπτώματα και δεν αναγνωρίζονται.
Επιπλοκές
Τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν πλήρως χωρίς κανένα πρόβλημα, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να συμβούν επιπλοκές. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν προβλήματα με το συκώτι ή σπλήνα, αναιμία, μηνιγγίτιδα, δυσκολία στην αναπνοή, ή φλεγμονή της καρδιάς.
Μία κοινή, αλλά συνήθως όχι σοβαρή, επιπλοκή της μονοπυρήνωσης είναι μια ήπια φλεγμονή του ήπατος(ηπατίτιδα). Αυτή η μορφή ηπατίτιδας σπάνια είναι σοβαρή ή απαιτεί θεραπεία. Η διεύρυνση του σπλήνα που συχνά εμφανίζεται μπορεί να προκαλέσει τραυματική ρήξη σπληνός, μια συχνή επιπλοκή. Το πρήξιμο του λαιμού και των αμυγδαλών μπορεί επίσης να οδηγήσει σε απόφραξη των αεραγωγών, όταν είναι εκτεταμένο.
Ευτυχώς, οι πιο σοβαρές επιπλοκές της μονοπυρήνωσης είναι αρκετά σπάνιες, και πολύ σπάνια συμβαίνουν σε υγιείς ανθρώπους. Οι σοβαρές επιπλοκές περιλαμβάνουν την καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων (αιμολυτική αναιμία),την φλεγμονή του σάκου που περιβάλλει την καρδιά (περικαρδίτιδα), την φλεγμονή του καρδιακού μυ (μυοκαρδίτιδα ), και την φλεγμονή του εγκεφάλου (εγκεφαλίτιδα). Η λοιμώδης μονοπυρήνωση τείνει να είναι πιο επιθετική σε ασθενείς με μη φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα άτομα με AIDS ή εκείνοι που λαμβάνουν φάρμακα που καταστέλλουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Ο EBV έχει συνδεθεί με ορισμένες μορφές καρκίνου, συνηθέστερα λεμφώματα. Έχει βρεθεί να σχετίζεται με δύο τύπους κακοήθειας, καρκίνο του ρινοφάρυγγα και το λέμφωμα Burkitt της γνάθου. Επιπλέον, πολυάριθμες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η EBV λοίμωξη σχετίζεται με την ανάπτυξη τουλάχιστον ενός υποτύπου της νόσου του Hodgkin. Ωστόσο, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί με τον EBV, ποτέ δεν αναπτύσσουν αυτούς τους τύπους όγκων, η EBV λοίμωξη δεν μπορεί να θεωρηθεί η μοναδική αιτία αυτών των καρκίνων. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που είχαν λοιμώδη μονοπυρήνωση αναρρώνουν πλήρως, χωρίς σοβαρές επιπλοκές.
Μονοπυρήνωση και Αθλητισμός
Οι γιατροί συνήθως συστήνουν στα παιδιά που πέρασαν λοιμώδη μονοπυρήνωση ν’ αποφεύγουν τα αθλήματα για τουλάχιστον ένα μήνα μετά το τέλος των συμπτωμάτων, επειδή o σπλήνας είναι συνήθως διευρυμένος προσωρινά από την ασθένεια. Σ’ ένα διευρυμένο σπλήνα μπορεί εύκολα να συμβεί ρήξη – προκαλώντας εσωτερική αιμορραγία, πυρετό, και κοιλιακό άλγος –κατάσταση απειλητική για την ζωή που απαιτεί επείγουσα επέμβαση. Έντονες δραστηριότητες, αθλήματα, άρση βαρών, χορός, ποδήλατο ή ακόμα και πάλη με τα αδέλφια ή τους φίλους θα πρέπει να αποφεύγεται.
Θεραπεία
Στις περισσότερες περιπτώσεις καμία ειδική θεραπεία δεν είναι απαραίτητη. Η ασθένεια είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη. Καλός ύπνος και ξεκούραση είναι σημαντικά. Η καλύτερη θεραπεία στην λοιμώδη μονοπυρήνωση για την ανακούφιση των συμπτωμάτων είναι η ανάπαυση και η λήψη άφθονων υγρών, ιδιαίτερα νωρίς στην πορεία της νόσου, όταν τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά. Acetaminophen ή ibuprofen μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πυρετού, του πονοκέφαλου και των μυϊκών πόνων (προσοχή μην χορηγήσετε ποτέ ασπιρίνη).
Ο πόνος στο λαιμό είναι χειρότερος κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας της ασθένειας και στη συνέχεια υποχωρεί κατά τις επόμενες επτά έως 10 ημέρες. Οι πρησμένοι λεμφαδένες συνήθως υποχωρούν κατά την τρίτη εβδομάδα.
Περιστασιακά, στρεπτοκοκκική επιμόλυνση στο λαιμό μπορεί να εμφανιστεί και τότε θεραπεία εκλογής είναι η πενικιλίνη ή η ερυθρομυκίνη . Η αμπικιλλίνη και η αμοξικιλλίνη θα πρέπει να αποφεύγονται ,γιατί το 90% των ασθενών με λοιμώδη μονοπυρήνωση θα αναπτύξουν κάποιο εξάνθημα όταν πάρουν αυτά τα φάρμακα και θα θεωρηθεί λανθασμένα ότι έχουν αλλεργία.
Η κορτιζόνη είναι ένα φάρμακο που κατά καιρούς δίνεται για τη θεραπεία της σοβαρής αμυγδαλικής διόγκωσης που εμποδίζει την αναπνοή και απειλεί με απόφραξη των αεραγωγών.
Αντι-ιϊκά φάρμακα δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της μονοπυρήνωσης.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα περνάνε μέσα σε λίγες εβδομάδες (σε 2 έως 4 εβδομάδες). Αλλά σε μερικούς ασθενείς, η κόπωση και η αδυναμία μπορεί να διαρκέσει για μήνες μετά την οξεία φάση της νόσου. Εάν τα συμπτώματα φαίνεται να επιμένουν, ή αν έχετε οποιεσδήποτε άλλες ερωτήσεις, μιλήστε με το γιατρό σας.
Συμπέρασμα
Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη νόσος, αν και πολλές φορές είναι παρατεταμένη και συχνά δυσάρεστη ασθένεια. Ενώ συνήθως δεν είναι απαραίτητη κάποια θεραπεία, οι επιπλοκές που πιθανόν να προκύψουν από την ασθένεια αυτή χρειάζονται ιατρική αντιμετώπιση.
Περίληψη
- Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι μια μεταδοτική ασθένεια που προκαλείται από τον ιό Epstein-Barr (EBV).
- Η μόλυνση μπορεί να μεταδοθεί με το σάλιο, και η περίοδος επώασης είναι τέσσερις έως έξι εβδομάδες.
- Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν εργαστηριακά ευρήματα (αντισώματα κατά του EBV) ενδεικτικά μιας προηγούμενης λοίμωξης από EBV και έχουν ανοσία στην περαιτέρω μόλυνση.
- Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, κόπωση, πόνο στο λαιμό, και διόγκωση των λεμφαδένων.
- Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με εξετάσεις αίματος.
- Η μονοπυρήνωση μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του ήπατος (ηπατίτιδα) και η διεύρυνση του σπλήνα.
- Οι άνθρωποι που νόσησαν μπορεί να συνεχίσουν να αποβάλλουν τα σωματίδια του ιού στο σάλιο τους κατά τη διάρκεια επανενεργοποίησης της ιογενούς λοίμωξης καθ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
- Η έντονη άσκηση θα πρέπει να αποφεύγεται στην ασθένεια και στη φάση ανάρρωσης για την πρόληψη της ρήξης του σπλήνα.
