Ο φαύλος κύκλος της δίαιτας
Συγγραφέας Λαμπρινή Μόσχου Γράφτηκε στις ,
Η πλειοψηφία των ατόμων που επισκέπτονται έναν διαιτολόγο δεν το κάνουν για πρώτη φορά. Συνήθως έχουν ήδη μπει σε αρκετά διαιτολογικά γραφεία και έχουν κάνει αρκετές προσπάθειες να χάσουν βάρος είτε από μόνοι τους, είτε με την βοήθεια κάποιου ειδικού, είτε ακολουθώντας τη δίαιτα κάποιου φίλου.
Αυτό που παρατηρώ πολύ συχνά είναι ότι όταν έρχονται στον διαιτολόγο, είναι ήδη πολύ κουρασμένοι με το να κάνουν δίαιτες. Άλλοι έχουν καταφέρει να χάσουν βάρος αλλά δεν κατάφεραν να το διατηρήσουν και άλλοι δεν καταφέρνουν να φέρουν σε πέρας ένα διαιτολογικό πρόγραμμα προκειμένου να φτάσουν στον στόχο βάρους που είχαν θέσει αρχικά αναφέροντας χαρακτηριστικά και με πολύ ενοχή ότι δεν ήμουν «πειθαρχημένη-ος». Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Αυτή η διαδικασία που έχουν περάσει, τους έχει κάνει να ξεκινάνε κάθε νέα απόπειρα απώλειας βάρους με λιγότερο ζήλο και με την ψυχολογία ότι «δεν θα τα καταφέρω». Έχουν χάσει την ικανότητα να μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους «διαφορετικό». Και όλα αυτά γιατί, κακά τα ψέματα, η λέξη «δίαιτα» είναι συνυφασμένη στους περισσότερους με την λέξη «στέρηση».
Σε ποιον του αρέσει να στερείται ή να αισθάνεται ότι δεν μπορεί να φάει κάτι που μπορεί να τρώνε οι άλλοι γύρω του;
Πολλές φορές αισθάνονται ότι πρέπει να υποστούν κάποιου είδους τιμωρία γιατί δεν είναι έτσι όπως «θα έπρεπε» να είναι. Σε συνδυασμό με σκέψεις του τύπου:
«ο μόνος τρόπος για να χάσω βάρος είναι η δίαιτα»,
«για να χάσω βάρος θα πρέπει να πεινάσω»,
«αν τσιμπολογήσω είναι σα να ξεκινάω πάλι από την αρχή»
«οι παχείς άνθρωποι δε χρειάζεται να τρώνε όσο οι αδύνατοι»
«θα πάρω ένα κιλό αν φάω ένα παγωτό πύραυλο»
«αν φάω ένα γεύμα θα χάσω τελείως τον έλεγχο»
«αν υποτροπιάσω θα είμαι μια απόλυτη αποτυχία», κτλ
πολλές φορές μπορεί να «αντέξουν» για ένα διάστημα είτε αυτό είναι ένα γεύμα, είτε αυτό είναι μία μέρα, είτε μια εβδομάδα, είτε όλη η διάρκεια της «δίαιτας», να φάνε έτσι όπως πιστεύουν ότι θα έπρεπε να φάνε προκειμένου να χάσουν βάρος.
Το θέμα όμως είναι ότι δεν παύουν να αισθάνονται ότι στερούνται. Το να στερείσαι κάτι που σου αρέσει, κάνει περισσότερο έντονη την εμμονή για αυτό. Είναι καθαρά θέμα ψυχολογίας. Είναι σαν να λέμε «σκέψου ότι θέλεις εκτός από έναν σκύλο». Το πρώτο πράγμα που θα μας έρθει στο μυαλό είναι ο σκύλος.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την δίαιτα. Όταν σκέφτονται ότι για να χάσουν βάρος δεν πρέπει να φάνε αυτό, παρόλο που το θέλουν, γιατί παχαίνει, αλλά θα φάνε κάτι άλλο πιο «διαιτητικό», τόσο πιο έντονη γίνεται η επιθυμία για αυτό που στερούνται και τόσο μεγαλύτερη απάθεια έχουν για αυτό που επιλέγουν να φάνε. Το αποτέλεσμα είναι να εκμηδενίζεται η απόλαυση.
Για πόσο καιρό λοιπόν μπορεί να αντέξει κάποιος τον πόλεμο που γίνεται μέσα του με το να επιλέγει να τρώει κάτι που δεν του δίνει καμία απόλαυση και το τρώει επειδή «πρέπει», ενώ σκέφτεται συνέχεια ότι θέλει να φάει κάτι άλλο που πιστεύει ότι «δεν πρέπει»;
Αυτό είναι που οδηγεί στην υποτροπή. Έτσι λοιπόν κάποια στιγμή «χαλάνε» την δίαιτα και τρώνε επιτέλους αυτό ήθελαν τόσο πολύ. Ακριβώς όμως επειδή το έχουν στερηθεί, δεν θα φάνε τόσο όσο χρειάζονται για να χορτάσουν, αλλά πολύ περισσότερο.
Μόλις το τελειώσουν, αισθάνονται απαίσια για τον εαυτό τους, ότι «τα κατέστρεψα όλα», «δεν μπορώ να δεσμευτώ σε δίαιτα», ότι «είμαι άχρηστη-ος», «είμαι μια αποτυχία», «θα έπρεπε να είχα αντισταθεί», κτλ, χαλώντας όλη την ημέρα τους και έχοντας πάρα πολλές ενοχές. Και εννοείται καμία απόλαυση από αυτό που ήθελαν τόσο πολύ να φάνε. Συνήθως μόλις ηρεμήσουν λίγο, χρησιμοποιούν μία νέα δέσμευση ότι «δεν θα φάω τίποτα άλλο σήμερα», ότι «αύριο θα φάω πολύ λίγο», κτλ, προκειμένου να εξιλεωθούν από την «αμαρτία» που έκαναν. Στην ουσία δηλαδή δεσμεύονται πιο έντονα σε ένα νέο είδος τιμωρίας. Και ο «φαύλος κύκλος της δίαιτας» ξεκινάει πάλι από την αρχή και τους οδηγεί σε εγγυημένη αποτυχία.
Το θέμα είναι ότι το να τρώω κάτι που θέλω δεν είναι «αμαρτία». Ούτε χρειάζομαι τιμωρία για κάτι που μου αρέσει. Το φαγητό είναι μία απόλαυση. Το μυστικό είναι να καταφέρουμε να τρώμε έτσι ώστε να παίρνουμε από αυτό την μέγιστη δυνατή ευχαρίστηση και τις ελάχιστες δυνατές (ή και καθόλου) ενοχές. Και αυτό θα γίνει μόνο όταν απενεχοποιήσουμε τα τρόφιμα και σταματήσουμε να τα διαχωρίζουμε ως «αδυνατιστικά ή μη παχυντικά» και «παχυντικά».
Τότε θα μπορώ να τρώω ότι θέλω, χωρίς να αισθάνομαι ότι στερούμαι και ακριβώς για αυτό είναι πιο πιθανόν να τρώω κάτι μέχρι την ποσότητα που χρειάζομαι για να χορτάσω. Αν θέλετε να σας πω τι είναι «παχυντικό», θα μπορούσα να σας πω ότι παχυντικό είναι το να συνεχίζω να τρώω ενώ έχω ήδη χορτάσει.
