Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ)
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Η Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ) είναι μια φλεγμονώδης ρευματική νόσος που προσβάλλει κυρίως την Σπονδυλική Στήλη (ΣΣ) αν και αρκετές φορές μπορεί να προσβληθούν άλλες αρθρώσεις , τένοντες και σύνδεσμοι.
Απασχολεί περίπου το 0,7 -1 % του ενήλικου πληθυσμού και εμφανίζεται συχνά σε άτομα της ίδιας οικογένειας. Συνήθως εμφανίζεται στην ηλικιακή ομάδα >20 και < 45 ετών. Πολύ σπάνια εκδηλώνεται έξω από τα ηλικιακά αυτά όρια.
Στην ΑΣ η φλεγμονή εμφανίζεται στις θέσεις όπου οι σύνδεσμοι και οι τένοντες συνδέονται με τα οστά. Οι θέσεις αυτές λέγονται ενθέσεις και η κατάσταση ενθεσίτιδα . Αρχικά η φλεγμονή προκαλεί διάβρωση του οστού στη θέση της ένθεσης που ακολουθείται από παραγωγή οστού προφανώς στην προσπάθεια του οργανισμού να αποκαταστήσει τη βλάβη. Η αντικατάσταση των ελαστικών αυτών περιοχών των τενόντων και των συνδέσμων από οστούν προκαλεί σημαντική δυσκαμψία και περιορισμό της κινητικότητας. Όπως υποδηλώνει και το όνομά της (Αγκυλοποιητική = ποιεί αγκύλωση) μπορεί να προκαλέσει σε κάποιους ή και σ’ όλους τους σπονδύλους και τις αρθρώσεις της ΣΣ αγκύλωση μέσω της δημιουργίας οστού μεταξύ τους. Η πρώτη εκδήλωση φαίνεται να ξεκινά στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις που βρίσκονται στην περιοχή των γλουτών και συνδέουν το ιερό με τα δύο λαγόνια οστά. Δυστυχώς επειδή οι αρθρώσεις αυτές δεν έχουν μεγάλη κινητικότητα οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται τα πρώιμα συμπτώματα που είναι πόνος και δυσκαμψία, αποδίδοντάς τα σε υπερκόπωση ή σε άλλα μηχανικά προβλήματα της ΣΣ Σε μερικούς ασθενείς η νόσος περιορίζεται μόνο στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις.
Η εισβολή της νόσου είναι βαθμιαία αυξανόμενο πόνο στη μέση και δυσκαμψία που διαρκεί εβδομάδες ή μήνες κι όχι κάποιες ώρες ή μέρες. Τα συμπτώματα με την εξέλιξη της νόσου μπορεί να είναι συνεχή αλλά και να εμφανίζονται και να υποχωρούν. Με τη έγκαιρη σωστή θεραπεία και φυσικοθεραπεία η νόσος δεν φαίνεται προκαλεί αγκύλωση στην πορεία της.
Συμπτώματα
Η νόσος ξεκινά σιγά σιγά, προκαλώντας αυξανόμενο πόνο και δυσκαμψία διάρκειας εβδομάδων ή μηνών. Τυπικά ο πόνος εντοπίζεται χαμηλά στην οσφύ, τους γλουτούς καθώς και στο πίσω μέρος των μηρών. Το τελευταίο σύμπτωμα είναι αυτό που πολλές φορές καθυστερεί τη διάγνωση της νόσου αφού όσοι δεν γνωρίζουν την πάθηση το αποδίδουν σε ισχιαλγία από δισκοπάθεια. Σε αντίθεση με τον μηχανικό πόνο που μπορεί να οφείλεται σε κακώσεις δισκοπάθειες, μυϊκό σπασμό, ο φλεγμονώδης πόνος και η δυσκαμψία της ΑΣ βελτιώνεται με την άσκηση και επιδεινώνεται με την ακινησία και την ανάπαυση. Ο πόνος επιδεινώνεται τις πρώτες πρωινές ώρες ξυπνώντας τον ασθενή που το πρωί ξυπνά πιασμένος και με πόνο συμπτώματα που σταδιακά βελτιώνονται με την πάροδο της μέρας. Στην αρχή ο περιορισμός της κινητικότητας της ΣΣ μπορεί να μην είναι άμεσα ορατός αλλά καθώς η νόσος προχωρά η γεφύρωση που προκαλείται μεταξύ των οστών από το νέο οστό που παράγεται περιορίζει σημαντικά την κίνηση με αποτέλεσμα οι ασθενείς να εμφανίζουν χαρακτηριστικό βάδισμα και στάση. Οι ιερολαγόνιες όπως προαναφέρθηκε είναι οι πρώτες αρθρώσεις που προσβάλλονται. Στα 1/4 περίπου των ασθενών προσβάλλονται και περιφερικές αρθρώσεις όπως τα ισχία, γόνατα και οι ποδοκνημικές. Σε μικρότερο ποσοστό η νόσος δεν ξεκινά από τη ΣΣ και τις ιερολαγόνιες αλλά με εκδηλώσεις αρθρίτιδας σε περιφερικές αρθρώσεις όπως γόνατα, ποδοκνημικές αλλά και ενθεσίτιδας (φλεγμονής στις περιοχές όπου οι τένοντες και οι σύνδεσμοι ενώνονται με τα οστά) όπως στους Αχίλλειους τένοντες και τις πτέρνες. Άλλα πρώιμα συνοδά συμπτώματα είναι η κακουχία, ο κακός ύπνος, η απώλεια βάρους, δεκατική πυρετική κίνηση και άλλα γενικά συμπτώματα. Εκτός από τις αρθρώσεις η ΑΣ μπορεί να συνοδεύεται από προσβολή των ματιών (ιριδοκυκλίτιδα) του εντέρου (φλεγμονώδεις εντεροπάθειες όπως η Ελκώδης κολίτιδα και η Crohn) το δέρμα (Ψωρίαση) καθώς και των πνευμόνων και της καρδιάς.
Τι προκαλεί την ΑΣ
Δεν είναι γνωστό τι την προκαλεί. Μάλλον πρέπει να υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση αφού το 95% των ασθενών με τη νόσο έχουν ένα κοινό γενετικό δείκτη το HLA-B27. Όμως δεν σημαίνει ότι όποιος έχει αυτό το δείκτη έχει ή θα πάθει οπωσδήποτε ΑΣ. Πρέπει να επιδρά μάλλον και κάποιος άλλος εξωγενής παράγων που πυροδοτεί την εκτροπή του ανοσολογικού μηχανισμού του οργανισμού και την εμφάνιση της νόσου. Δυστυχώς αυτός ο παράγων δεν είναι ακόμη σήμερα γνωστός.
Διάγνωση
Ο ειδικός γιατρός για να βάλλει τη διάγνωση είναι ο Ρευματολόγος. Εφόσον υπάρχουν συμπτώματα που θέτουν την υποψία της νόσου θα τα αξιολογήσει και θα βάλει ή θα αποκλείσει τη διάγνωση. Τα μέσα που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι το ιστορικό οι ακτινογραφίες, η μαγνητική τομογραφία όταν τα συμπτώματα είναι ενδεικτικά αλλά οι ακτινογραφίες αρνητικές, η ανίχνευση του αντιγόνου ιστοσυμβατότητας HLA B27 καθώς και αιματολογικές εξετάσεις κυρίως για αναζήτηση αυξημένων δεικτών φλεγμονής που είναι η Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών και η CRP. Δυστυχώς δεν υπάρχει ειδική εξέταση που να πιστοποιεί τη νόσο. Παρόλα αυτά η διάγνωσή της τις περισσότερες φορές γίνεται άμεσα από τον ειδικό όχι όμως από τις άλλες ειδικότητες
Θεραπεία
Η νόσος είναι χρόνια και δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Κυρίως χρησιμοποιούνται Παυσίπονα φάρμακα, αντιφλεγμονώδη με ή χωρίς κορτιζόνη, τα δεύτερα κυρίως σε τοπικές ενέσεις σε σημεία ενθεσοπάθειας. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει προσβολή περιφερικών αρθρώσεων μπορεί να χρησιμοποιηθούν φάρμακα συμβατικά τροποποιητικά της νόσου όπως η Μεθοτρεξάτη, η Σουλφασαλαζίνη αλλά με αμφίβολα αποτελέσματα. Την τελευταία δεκαετία στη θεραπεία προστέθηκαν και τα βιολογικά τροποποιητικά της νόσου φάρμακα που πραγματικά έφεραν την επανάσταση για τους ασθενείς αυτούς και τα οποία φαίνεται εφόσον ξεκινήσουν πρώιμα μπορεί να διακόπτουν την πορεία της νόσου και την εξέλιξη της αγκύλωσης.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η Ινφλιξιμάμπη ,Ετανερσέπτη, Ανταλιμουμάμπη ,Γκολιμουμάμπη ,κερτολιζουμάμπη .
Βέβαια σημαντικό θεραπευτικό μέσο για τους ασθενείς παραμένει η άσκηση, το κολύμπι και η φυσικοθεραπεία. Σε περιπτώσεις βαριάς προσβολής των αρθρώσεων το χειρουργείο δίνει τη λύση
Σημαντικό όμως για τους ασθενείς είναι η πολύ πρώιμη αναγνώριση της νόσου και η έγκαιρη θεραπεία.
Το παρακάτω ερωτηματολόγιο φαίνεται να είναι ικανό να αναγνωρίσει τουλάχιστον τους ασθενείς που έχουν ανάγκη διερεύνησης για ΑΣ:
| Χαρακτηριστικά Φλεγμονώδους πόνου |
| Βαθμιαία εισβολή ? |
| Έναρξη σε ηλικία <40? |
| Παρουσία ενοχλήσεων διάρκειας > 3 μήνες? |
| Επιδείνωση τη νύχτα ιδιαίτερα τις πρώτες πρωινές ώρες? |
| Βελτίωση με την κίνηση – Άσκηση? |
| Επιδείνωση με την ανάπαυση? |
| Πρωινή δυσκαμψία διάρκειας ωρών? |
http://www.tosomasoumilaei.gr/
