Πώς δημιουργείται η τερηδόνα;
Η τερηδόνα είναι πολυπαραγοντική νόσος. Για να δημιουργηθεί η τερηδόνα θα πρέπει να συνυπάρχουν 4 βασικοί παράγοντες:
- Τα μικρόβια
- Η διατροφή
- Ο χρόνος και
- Ο ξενιστής
Είναι η τερηδονα κληρονομική; Όχι
Σίγουρα η τερηδόνα δεν είναι κληρονομική νόσος γιατί δεν έχει υπεύθυνο γονίδιο για τη μετάδοση της.
Απλά τα μικρόβια της τερηδόνας μπορεί να μεταδοθούν (όχι να κληρονομηθούν) με φυσικό τρόπο δια μέσου του σάλιου από το ένα άτομο στο άλλο και κυρίως από τη μάνα στο παιδί προδιαθέτοντας έτσι το παιδί στην τερηδόνα.
Ο Μηχανισμός Της Τερηδόνας:
1ος + 2ος Παράγοντας: Βακτήρια + Διατροφή
- Αόρατοι μικροοργανισμοί ονομαζόμενοι βακτηρίδια ζούνε μέσα στο στόμα συνεχώς.
- Ορισμένα από αυτά τα βακτηρίδια σχηματίζουν ένα κολλώδες υλικό πάνω στα δόντια που ονομάζεται μικροβιακή πλάκα.
- Όταν τρώτε ή πίνετε κάτι που περιέχει ζάχαρη, τα βακτηρίδια της μικροβιακής πλάκας, ενώνονται με τη ζάχαρη και σχηματίζουν τα οξέα.
- Τα οξέα παραμένουν για 20 λεπτά στο σάλιο αφαιρώντας ασβέστιο από τα δόντια. Μετά ξεπλένονται από το σάλιο και χάνονται ενώ το ασβέστιο επιστρέφει πίσω στα δόντια.
- Εάν δεν τρώτε συχνά ζάχαρη, τότε τα βακτηρίδια δεν μπορούν να σχηματίσουν τόσα οξέα ώστε να διαλυθεί η αδαμαντίνη των δοντιών.
- Εάν όμως, τσιμπολογάτε συνεχώς σε γλυκά, φρούτα(περιέχουν φρουκτόζη) γενικά ότι περιέχει κάποιο είδος ζάχαρης ή εάν πίνετε γουλιά-γουλιά αναψυκτικά, ή χυμούς τότε παράγονται πολλά οξέα, πολλές φορές την ημέρα.
- Η αυξημένη και συχνή παραγωγή οξέων οδηγεί σε σημαντική απώλεια ασβεστίου από την επιφάνεια των δοντιών. Έτσι λοιπόν ξεκινά η τερηδόνα.
- Πολλά και συνεχόμενα οξέα στο σάλιο καταστρέφουν τα δόντια σας.
3ος Παράγοντας: Ξενιστής
Αυτός ο παράγοντας αφορά στον εαυτό μας, που στην περίπτωση της πάθησης της τερηδόνας είναι
- H ανατομία και η σύνθεση των δοντιών μας : Δόντια με πολυσχιδείς και στενές βαθιές αύλακες, ή δόντια με κατασκευαστικές ανωμαλίες ή πυκνά και συνωστισμένα δόντια αποτελούν παγίδες μικροβίων και κατακρατούν τροφές αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για ανάπτυξη τερηδόνας.
- Επίσης, δόντια με φτωχή ποσότητα ασβεστίου στην επιφάνεια τους προδιαθέτουν σε τερηδόνα.
- Ακόμη, η ροή του σάλιου και η ικανότητα αυτού να “διαλύει” τα οξέα δηλαδή να ανεβάζει το pΗ στο στοματικό περιβάλλον είναι ένας από τους βασικότερους ρυθμιστικούς παράγοντες για ανάπτυξη ή όχι τερηδόνας. Φτωχή ικανότητα του σάλιου να ουδετεροποιεί τα οξέα δηλαδή να ανεβάζει το pH ή χαμηλή ροή αυτού, προδιαθέτει σε τερηδόνα (υπάρχουν ειδικά τεστ που εξετάζουν το είδος του σάλιου).
Τι είναι η τερηδόνα βρεφικής και νηπιακής ηλικίας;
Σύνδρομο του μπιμπερό
Μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την οδοντική υγεία του παιδιού σας είναι η χρήση του μπιμπερό που περιέχει γάλα, χυμό ή τσάι κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Εάν το παιδί σας αποκοιμάται έχοντας το μπιμπερό στο στόμα του, τότε τα δόντια του μουλιάζουν για ώρες μέσα σ’ ένα ζαχαρούχο υγρό το οποίο μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή μορφή τερηδόνας που ονομάζεται τερηδόνας βρεφικής και νηπιακής ηλικίας.
Κατά η διάρκεια της ημέρας ο ίδιος ο χυμός, τσάι ή γάλα διαλύεται γρήγορα από το σάλιο και καταπίνεται. Κατά τη διάρκεια του ύπνου όμως τόσο η κατάποση όσο και η ροή του σάλιου μειώνεται με αποτέλεσμα τα σάκχαρα να έχουν άφθονο χρόνο να αντιδράσουν με τα μικρόβια που υπάρχουν στο στόμα για να παράγουν οξέα τα οποία μπορεί να καταστρέψουν τα δόντια με ταχύτατο ρυθμό.
H τερηδόνα της νηπιακής ηλικίας μπορεί να συμβεί τόσο νωρίς όσο λίγο μετά τα πρώτα γενέθλια του παιδιού και μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη καταστροφή πρώτα των άνω προσθίων και στη συνέχεια και των οπισθίων δοντιών μέσα σε λίγους μόνο μήνες, προκαλώντας σοβαρό πονόδοντο και μολύνσεις με δραματικές συνέπειες στην εμφάνιση, μάσηση και ομιλία του παιδιού εφόσον συχνά εάν δεν πάει έγκαιρα το παιδί στον οδοντίατρο τα δόντια αυτά καταλήγουν στην εξαγωγή.
Σημειώνεται, ότι η ίδια βλάβη μπορεί να γίνει και με το μητρικό γάλα, όταν το παιδί θηλάζει παρατεταμένα κατά την διάρκεια της νύχτας.
Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί η τερηδόνα της νηπιακής ηλικίας είναι και ο πρώιμος αποικισμός του στόματος με αυξημένο αριθμό μικροβίων που προκαλούν τερηδόνα δηλαδή τους Στρεπτόκοκκους Μιούτανς.