Τί είναι τα αδενώματα της υπόφυσης
Συγγραφέας Παρασκευή Μεντζελοπούλου Γράφτηκε στις ,
ΑΔΕΝΩΜΑΤΑ ΥΠΟΦΥΣΗΣ
Τα αδενώματα της υπόφυσης είναι μικροί όγκοι της υπόφυσης που σχηματίζονται όταν κάποια κύτταρα του αδένα αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται πάνω από το φυσιολογικό. Τα αδενώματα είναι σπάνια κακοήθη (δηλαδή καρκίνος), αλλά μπορεί να παράγουν αυξημένη ποσότητα ορμονών προκαλώντας σημαντικές αλλαγές στην λειτουργία του σώματος και μπορεί να προκαλέσουν και τοπικά συμπτώματα, αν μεγαλώσουν πάνω από ένα μέγεθος.
Λειτουργικό λέγεται ένα αδένωμα που παράγει μια ή περισσότερες ορμόνες ενώ μη λειτουργικό λέγεται ένα αδένωμα που δεν παράγει ορμόνες. Τα λειτουργικά αδενώματα συνήθως ανακαλύπτονται πιο νωρίς και σε μικρότερο μέγεθος από τα μη λειτουργικά γιατί προκαλούν πιο έντονα συμπτώματα λόγω της υπερβολικής παραγωγής ορμονών.
Τί συμπτώματα μπορεί να προκαλέσουν τα αδενώματα της υπόφυσης;
Τα αδενώματα μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα είτε λόγω της παραγωγής ορμονών είτε λόγω μεγέθους και καταστροφής της υπόφυσης και πίεσης στους γύρω ιστούς. Επειδή οι ορμόνες της υπόφυσης επηρεάζουν διάφορους αδένες και όργανα, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολλά και να διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Αν το αδένωμα της υπόφυσης μεγαλώσει πολύ σε μέγεθος, μπορεί να αρχίσει να πιέζει τον υπόλοιπο αδένα, προκαλώντας την υπολειτουργία του και να πιέζει το οπτικό νεύρο και τον εγκέφαλο γύρω του. Έτσι, οι μεγάλοι όγκοι της υπόφυσης συνήθως εκδηλώνονται με διαταραχή στην όραση, κυρίως την περιφερική, πονοκεφάλους και συμπτώματα από την έλλειψη ορμονών (λόγω της καταστροφής της υπόφυσης).
Τα συμπτώματα των λειτουργικών αδενωμάτων εξαρτώνται από την ορμόνη που υπερπαράγεται. Οι όγκοι που παράγουν φλοιοτρόπο ορμόνη προκαλούν σύνδρομο, οι όγκοι που παράγουν αυξητική ορμόνη παράγουν γιγαντισμό ή ακρομεγαλία, οι όγκοι που παράγουν προλακτίνη προκαλούν διαταραχές της αναπαραγωγής σε γυναίκες και άνδρες, οι όγκοι που παράγουν θυρεοειδοτρόπο ορμόνη προκαλούν υπερθυρεοειδισμό. Όλες αυτές οι περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην υγεία.
- Συμπτώματα λόγω μεγέθους: πονοκέφαλος, διαταραχή στην όραση
- Συμπτώματα λόγω της καταστροφής της υπόφυσης από τον όγκο: κόπωση, ζάλη, διαταραχή της περιόδου στις γυναίκες και σεξουαλική δυσλειτουργία στους άντρες
- Συμπτώματα από την ορμόνη που υπερπαράγεται (λειτουργικά αδενώματα)
Πώς γίνεται διάγνωση των αδενωμάτων της υπόφυσης;
Η υποψία για την πιθανή παρουσία ενός όγκου της υπόφυσης μπαίνει λόγω συμπτωμάτων έλλειψης ή υπερβολικής παραγωγής κάποιας ορμόνης.
Γνωρίζατε ότι στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας , η διάγνωση γίνεται συνήθως πιο νωρίς γιατί, σχεδόν όλες οι διαταραχές της υπόφυσης προκαλούν διαταραχή στην περίοδο τους;
Αυτό που χρειάζεται αρχικά είναι να γίνει έλεγχος των ορμονών της υπόφυσης με εξετάσεις αίματος. Αν υπάρχει υποψία ότι μπορεί να υπάρχει αδένωμα στην υπόφυση θα πρέπει να γίνει Μαγνητική Τομογραφία της υπόφυσης για να επιβεβαιωθεί ή όχι η παρουσία του. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει οπωσδήποτε να δείτε έναν ενδικρινολόγο, που είναι ο ειδικός ιατρός που μπορεί να σας κατευθύνει. Ο ιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να κάνετε και κάποιες άλλες εξετάσεις που θα βοηθήσουν να δούμε αν το αδένωμα αυτό είναι λειτουργικό, αν παράγει δηλαδή ορμόνες. Επίσης, αν το αδένωμα είναι μεγάλο (>1 εκ.) μπορεί να χρειαστεί να γίνουν εξετάσεις για το αν όγκος επηρεάζει την όραση ή όχι. Πριν αποφασιστεί η κατάλληλη θεραπεία ο ιατρός σας πρέπει να ξέρει τον τύπο του αδενώματος.
Ποιά είναι η θεραπεία για τα αδενώματα της υπόφυσης;
Η απόφαση για το είδος της θεραπείας εξαρτάται από:
- Το μέγεθος του αδενώματος
- Το αν παράγει ορμόνες και ποιες
- Τα συμπτώματα που προκαλεί
- Την ηλικία του ατόμου
- Την κατάσταση της υγείας του
Ο ενδοκρινολόγος σας θα αποφασίσει το πλάνο της θεραπείας που είναι κατάλληλο για εσάς.
Κάποια αδενώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με φάρμακα, άλλα χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση και άλλα χρειάζονται συνδυαστική θεραπεία με χειρουργική αφαίρεση, φάρμακα και ακόμα και ακτινοθεραπεία.
Σε τι μπορούν να σας βοηθήσουν αυτές οι πληροφορίες;
Τα αδενώματα της υπόφυσης μπορούν, στις περισσότερες περιπτώσεις, να θεραπευθούν, ειδικά αν η διάγνωση τους γίνει νωρίς και το μέγεθος τους δεν είναι μεγάλο.
Αν φοβάστε ότι έχετε κάποιο πρόβλημα με την υπόφυση σας ή έχετε διαγνωσθεί με αδένωμα της υπόφυσης, πρέπει να δείτε έναν ενδοκρινολόγο που είναι ο ειδικός ιατρός που μπορεί να σας βοηθήσει με την διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση ενός αδενώματος.
Χρήσιμα Links
Αμερικανική Εταιρεία μελέτης της Υπόφυσης (Pituitary Society) : www.pituitarysociety.org
