Η δυσκολία αποχωρισμού του παιδιού από την μητέρα κατά τις πρώτες μέρες του σχολείου μπορεί να αποτελεί την πρώτη εκδήλωση της σχολικής φοβίας. Η ανησυχία του παιδιού είναι απόλυτα φυσιολογική, καθώς η έναρξη του σχολείου σηματοδοτεί την εγκατάλειψη ενός γνώριμου περιβάλλοντος και την είσοδο του σε ένα νέο και τελείως άγνωστο πλαίσιο.

Ο τρόπος που θα λειτουργήσουν οι γονείς αλλά και οι δάσκαλοι θα καθορίσει την ομαλή ή μη προσαρμογή του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον. Στα μεγαλύτερα παιδιά, η εκδήλωση της σχολικής φοβίας είναι διαφορετική. Ξεκινά με την άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο, χωρίς όμως να μπορεί να εξηγήσει τον λόγο. Ενώ αντίστοιχα, οι έφηβοι με σχολική φοβία χρησιμοποιούν εκλογικεύσεις.

Συχνά, στην κλινική εικόνα του παιδιού με σχολική φοβία εμφανίζονται σωματικά συμπτώματα, δηλαδή πονοκεφάλους, κοιλόπονους, εμετούς κλπ. Τα συμπτώματα αυτά είναι έντονα ιδιαίτερα τις ημέρες του σχολείου, ενώ εξαφανίζονται τα Σαββατοκύριακα ή μόλις ο γονιός συμφωνήσει να μην πάει το παιδί στο σχολείο. Αυτά τα παράπονα των παιδιών συχνά δημιουργούν εντάσεις μέσα στην οικογένεια και έντονες αντιδράσεις εκ μέρους των γονιών.

Οι εκλυτικοί παράγοντες για την έναρξη της σχολικής φοβίας άλλοτε ανευρίσκονται και άλλοτε όχι. Ωστόσο, συνήθως αφορoύν σε συμβάντα που είτε αλλάζουν τις συνήθειες του παιδιού είτε προκαλούν κάποιο ψυχικό τραύμα. Στα μικρά παιδιά, η έναρξη είναι οξεία. Ενώ στους εφήβους είναι σταδιακή. Ξεκινά από ευερεθιστότητα και ένταση μέχρι την πλήρη εκδήλωση του προβλήματος. Ο έφηβος αρνείται κατηγορηματικά να πάει στο σχολείο, προφασιζόμενος ότι ήδη έχει χάσει μαθήματα και δεν μπορεί να παρακολουθήσει. Συνήθως είναι καλοί μαθητές και ενδιαφέρονται για την σχολική τους εικόνα.

Επίσης, η προσωπικότητα του παιδιού που αναπτύσσει σχολική φοβία ποικίλει. Συνήθως πρόκειται για ήσυχα παιδιά, καλούς και υπάκουους μαθητές, τα οποία είναι υποταγμένα στις προσδοκίες των γονιών και των δασκάλων τους. Αλλά σε άλλες περιπτώσεις πρόκειται για μαθητές με δυσκολίες προσαρμογής, που δεν είναι καλοί μαθητές και δεν παίρνουν καμιά ευχαρίστηση από το σχολείο. Ακόμη, στοιχεία από την σχολική πραγματικότητα φαίνεται να επηρεάζουν. Δηλαδή, ένας απαιτητικός δάσκαλος ή η σχολική αποτυχία δημιουργούν συναισθήματα φόβου για το σχολείο που οδηγεί στην σχολική φοβία.

Τέλος, η σχολική φοβία αντιμετωπίζεται και έχει καλή πρόγνωση εφόσον δεν συνυπάρχει με σοβαρή ψυχοπαθολογία. Ενώ οι συνέπειες της μπορεί να είναι είτε άμεσες είτε μακροπρόθεσμες.