Γιατρέ, γιατί πονάω;
Συγγραφέας Νικόλαος Λύκος Γράφτηκε στις ,
Πολύ συχνά έρχονται στο ιατρείο ασθενείς με μυοσκελετικό πόνο, οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε διαδοχικές ιατρικές εξετάσεις, που δεν κατάφεραν να δώσουν λύση στο πρόβλημά τους. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα έχουν επισκεφτεί ιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων και ο καθένας εξετάζοντας το πρόβλημα από την οπτική γωνία της ειδικότητάς του κατέληξε στο κοινό συμπέρασμα: «Οι εξετάσεις σας είναι φυσιολογικές».
Δυστυχώς για τους ασθενείς, ο μυοπεριτονιακός πόνος (myofascial pain) είναι μια παθολογική οντότητα, για την οποία ελάχιστα στοιχεία αναφέρονται στα συγγράμματα των ιατρικών σχολών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραγνωρίζεται, να υποτιμάται ή να αγνοείται από πολλές ιατρικές ειδικότητες.
Τι προκαλεί τον μυοπεριτονιακό πόνο;
Ο μυοπεριτονιακός πόνος προκαλείται από τα σημεία πυροδότησης (Trigger Points- TrPs). Αυτά μπορούν να δημιουργηθούν σε οποιονδήποτε μυ του ανθρώπινου σώματος και δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια ακούσια συνεχής σύσπαση κάποιων μυϊκών ινών. Μπορούν να προκαλέσουν μια πληθώρα συμπτωμάτων με προεξάρχοντα τον πόνο. Ο πόνος μπορεί να είναι μόνο τοπικός, αλλά συχνότερα υπάρχει πόνος και σε περιοχές πιο απομακρυσμένες από τον πάσχοντα μυ. Για παράδειγμα ένα σημείο πυροδότησης στην ωμοπλάτη μπορεί να πυροδοτήσει πόνο στον ώμο και σε ολόκληρο το χέρι ή ένα άλλο στον γλουτό να δώσει την αίσθηση ισχιαλγίας στο πόδι.
Μπορεί να υπάρχουν και άλλα συμπτώματα;
Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι μούδιασμα, δυσκαμψία, τρίξιμο στην κίνηση, αδυναμία, ευαισθησία, αλλά και ιδρώτας, ανόρθωση τριχών, αλλαγή θερμοκρασίας, ακόμη και οίδημα της εμπλεκόμενης περιοχής ή ολόκληρου του άκρου.
Πώς δημιουργούνται τα σημεία πυροδότησης;
Η υιοθέτηση μιας κακής θέσης για παρατεταμένο χρονικό διάστημα (π.χ. στο γραφείο, στον ύπνο), επαναλαμβανόμενες ή ξαφνικές κινήσεις, ασυμμετρίες του σκελετού (π.χ. ανισοσκελία, σκολίωση) είναι κάποιες αιτίες που μπορεί να αυξήσουν τη φόρτιση σε συγκεκριμένους μύες συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία σημείων πυροδότησης. Επίσης, παθολογικά αίτια, όπως μειωμένος ή κακός ύπνος, κατάθλιψη, υποθυρεοειδισμός, κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, νοσήματα του εντέρου, της καρδιάς και των γεννητικών οργάνων, αναιμία, έλλειψη βιταμινών, αλλά και παλαιότερα χειρουργεία μπορεί να ευθύνονται για τον μυοπεριτονιακό πόνο.
Τι εξετάσεις χρειάζεται να κάνω;
Δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχει κάποια εργαστηριακή εξέταση, που να μπορεί να αναδείξει τα σημεία πυροδότησης και πολύ περισσότερο να τα συσχετίσει με τον πόνο του ασθενούς. Ωστόσο, μια καλή κλινική εξέταση από έναν ιατρό φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης (φυσίατρο), με γνώση της εντόπισης των σημείων πυροδότησης και με εμπειρία στην ψηλάφησή τους, είναι ικανή να αποκαλύψει το σημείο που ευθύνεται για τον πόνο του ασθενούς και να προβεί στη θεραπεία του.
Παρόλα αυτά, ίσως χρειαστεί ο ασθενής να υποβληθεί σε εξετάσεις που θα συνταγογραφήσει ο ιατρός του προκειμένου να καθοριστεί ή να αποκλειστεί κάποια από τις προαναφερθείσες παθολογίες. Εξάλλου, η αντιμετώπιση μιας υφιστάμενης πάθησης θα συμβάλλει στην αποφυγή των υποτροπών του πόνου, μετά τη θεραπεία.
Ποια είναι η θεραπεία;
Υπάρχουν αρκετές τεχνικές εξάλειψης των σημείων πυροδότησης.
- Μία από αυτές είναι η έγχυση μικρής ποσότητας αναισθητικής ουσίας στον «πυρήνα» του προβλήματος, δηλαδή στις μυικές ίνες που αδυνατούν να χαλαρώσουν.
- Μία άλλη ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, που δε χρησιμοποιεί, ωστόσο, φαρμακευτική ουσία είναι η τεχνική της στεγνής βελόνας (dry needling technique), που χρησιμοποιείται ευρέως στις ΗΠΑ αρκετά χρόνια τώρα. Διενεργείται με μία λεπτότατη βελόνα βελονισμού από εκπαιδευμένο ιατρό, ο οποίος εκτελεί ειδικό χειρισμό στο σημείο πυροδότησης μέχρι αυτό να μην είναι ψηλαφητό.
- Επίσης, και ο κλασικός βελονισμός συμβάλλει αποτελεσματικά στην εξάλειψη του μυοπεριτονιακού πόνου. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι περισσότερο από το 70% των σημείων πυροδότησης αντιστοιχούν σε σημεία βελονισμού.
- Αρκετά υποσχόμενη μέθοδο, που ακόμη μελετάται, αποτελεί η έγχυση βοτουλινικής τοξίνης (BOTOX) στον μυ, όπου εντοπίζεται το πρόβλημα.
- Μη επεμβατικές θεραπευτικές μεθόδους αποτελούν συγκεκριμένοι χειρισμοί, όπως είναι: η «λύση» του σημείου πυροδότησης με τοπική πίεση, η τεχνική «spray and stretch», η τεχνική «post-isometric relaxation» κ.α.
- Τέλος αρκετά φυσικά μέσα (ρεύματα, υπέρηχο κ.α.), καθώς και συσκευές (TENS, Biofeedback) έχουν βρεθεί να συμβάλλουν θετικά στη «λύση» των TrPs.
Θα απαλλαγώ από τον πόνο;
Η «λύση» του σημείου πυροδότησης με κάποια από τις παραπάνω τεχνικές έχει ως αποτέλεσμα τη μερική ή πλήρη άμεση ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο. Ανάλογα με τη χρονιότητα της κατάστασης απαιτείται η επανάληψη της θεραπευτικής τεχνικής για κάποιο αριθμό συνεδριών. Βασικούς συντελεστές για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και την αποφυγή υποτροπών αποτελούν η αντιμετώπιση της υποκείμενης παθολογίας (κακή στάση σώματος, μηχανικά αίτια κ.α.) και η πιστή προσήλωση του ασθενούς στις οδηγίες και στο ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης και διάτασης, που θα παραλάβει από τον ιατρό του και θα εκτελεί στην καθημερινότητά του.
