Ο ογκολόγος Μπάμπης Κουρούσης για την θεραπεία του καρκίνου με πρωτόνια στην Κρήτη
Συγγραφέας Χαράλαμπος Κουρούσης Γράφτηκε στις ,
Πρόσφατα εγκρίθηκε στην Κρήτη, η “Ίδρυση Κέντρου Αριστείας για την έρευνα, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου με πρωτόνια”. Με αυτήν την αφορμή, ο παθολόγος-ογκολόγος, Χαράλαμπος Κουρούσης, κάνει την δική του παρέμβαση για το θέμα, αμφισβητώντας με ιατρικά επιχειρήματα, την σκοπιμότητα αυτής της κίνησης:
“Το θέμα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό και συνάμα ιδιαίτερα πολύπλοκο και με την παρέμβασή μου αυτή θεωρώ υποχρέωσή μου να συμβάλλω στη συζήτηση καταρχήν για την αναγκαιότητα και σκοπιμότητα υποβολής μιας τέτοιας πρότασης και όχι για την υλοποίησή της που ούτως ή άλλως με τα σημερινά δεδομένα θεωρώ ότι είναι ανέφικτη.
Η θεραπεία πρωτονίων είναι η πιο τεχνολογικά σύγχρονη μέθοδος ακτινοθεραπείας. Σε αντίθεση με την κλασσική ακτινοθεραπεία με Φωτόνια (ακτίνες Χ) επιτρέπει τη μείωση της δόσης της χορηγουμένης ακτινοβολίας μέχρι 50%, μειώνοντας παράλληλα κατά αυτόν τον τρόπο την τοξική επίδραση στους γύρω από τον όγκο φυσιολογικούς ιστούς. Επιπλέον, η πεπερασμένη εμβέλεια των πρωτονίων επιτρέπει την κλιμάκωση της δόσης σε όγκους που βρίσκονται κοντά σε κρίσιμα όργανα, κάτι το οποίο πολλές φορές είναι δύσκολο να επιτευχθεί με την κλασσική ακτινοθεραπεία με φωτόνια.
Για τους λόγους αυτούς, η θεραπεία με πρωτόνια είναι ιδιαίτερα επωφελής σε παιδιατρικούς ασθενείς, στους οποίους οι φυσιολογικοί ιστοί είναι σε ανάπτυξη και η κάθε μείωση της δόσης είναι ιδιαίτερα επιθυμητή. Η θεραπεία αυτή μπορεί να χορηγηθεί και στους ενήλικες αλλά επειδή το κόστος είναι πολύ υψηλότερο ακόμη και από τις νεότερες τεχνικές όπως η IMRT (που δυστυχώς δεν είναι διαθέσιμη σε επίπεδο Κρήτης), οι ενδείξεις της περιορίζονται μόνο σε πολύ λίγες περιπτώσεις όπως το μελάνωμα του οφθαλμού κ.λπ.
Η θεραπεία αυτή με άλλα λόγια έχει αποδειχθεί ότι είναι επωφελής ( cost-effective) μόνο στα παιδιά. Αντίθετα. δεν έχει καταδειχθεί τέτοιο όφελος σε άλλες περιπτώσεις όπως π.χ. στον καρκίνο του προστάτη. Είναι βέβαιο ότι μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις που θα επιτρέψουν την μείωση του κόστους θα αυξήσουν τις ενδείξεις της θεραπείας αυτής και στους ενήλικες με όγκους στους πνεύμονες. στο πάγκρεας,, ήπαρ κ.λπ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τα δύο κέντρα θεραπείας που σχεδιάζει να γίνουν το μεγάλο αντικαρκινικό νοσοκομείο των ΗΠΑ Mayo Clinic εστιάζουν μόνο σε παιδιατρικούς όγκους και σε όγκους νέων ενηλίκων.
Εκτός από τα δεδομένα αυτά ένα κέντρο θεραπείας με πρωτόνια απαιτεί :
- Κλινικές εγκαταστάσεις
- Ερευνητικό εργαστήριο
- Ακριβή συστήματα σχεδιασμού της ακτινοθεραπείας
- Διαγνωστικά μηχανήματα (ΡΕΤ: Τομογράφος εκπομπής ποζιτρονίων κ.λπ.)
- Κατάλληλο προσωπικό (ακτινοθεραπευτές, νοσηλευτικό προσωπικό, φυσικοί ιατρικής κ. κλπ.)
Τι από όλα αυτά τα προαπαιτούμενα ήδη υπάρχει στο χώρο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου που φυσιολογικά θα ήταν ο χώρος εγκατάστασης του κέντρου αυτού; Για να περιοριστούμε στα πιο βασικά, ο τόσο απαραίτητος για την κλινική ογκολογία τομογράφος ΡΕΤ δεν υπάρχει. Το ακτινοθεραπευτικό τμήμα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου «λειτουργεί» με πολλά προβλήματα. Το φαινόμενο της μη συνεχούς λειτουργίας δεν είναι ένα σπάνιο φαινόμενο. Η διακεκομμένη ακτινοθεραπεία γυναικών με καρκίνο μαστού μιας δυνητικά ιάσιμης πάθησης είναι συχνή με συνέπειες που κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει και φυσικά να αγνοήσει….
Αλλά και όλα αυτά να αγνοήσει κανείς, το κόστος δεν είναι μόνο η εγκατάσταση ενός τέτοιου κέντρου που φυσικά δεν είναι μικρό. Το κόστος λειτουργίας του είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Έχει αυτό υπολογισθεί ; Ποιος θα το αναλάβει ; Αν δεν υπάρξουν πειστικές απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι φυσικό να φοβάται κανείς ότι τελικά μπορεί να καταλήξει η προσπάθεια στην εγκατάσταση της πολυδάπανης μονάδας που λόγω αδυναμίας να λειτουργήσει, θα μπει στη λίστα αρκετών άλλων δαπανηρών μονάδων που έχουν παραμείνει ανενεργείς λόγω υψηλού κόστους λειτουργίας τους.
Αν αγνοηθεί και το πρόβλημα αυτό ποια είναι τα αποτελέσματα των μελετών σκοπιμότητας ; Από μελέτες σε ανεπτυγμένες χώρες προτείνεται η εγκατάσταση ενός τέτοιου κέντρου ανά 10.000.000 κατοίκους.
Επομένως αν θεωρούμε ότι το κέντρο αυτό θα αφορά τον Ελληνικό πληθυσμό είναι σωστό πέρα από τις οργανωτικές αδυναμίες που προαναφέρθηκαν να γίνει στην Κρήτη και όχι σε ένα πιο κεντρικό και εύκολα προσπελάσιμο σημείο της χώρας μας ; Από τους εισηγητές της πρότασης αναφέρεται ότι η εγκατάσταση του κέντρου αποτελεί μια τεράστια ευκαιρία και πρόκληση για το νησί μας. Θα αυξήσει τον ιατρικό τουρισμό στον τόπο μας προσελκύοντας ασθενείς από όλο τον κόσμο και κυρίως όμως από τις χώρες της Βαλκανικής, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Αραβική Χερσόνησο. Αυτά, όμως, απορρέουν από κάποια μελέτη σκοπιμότητας ή είναι απλά αποτέλεσμα επιθυμιών μας ; Είναι λογικό να αναμένεται ότι οι οικονομικά εύποροι των χωρών αυτών θα προτιμήσουν ένα νέο κέντρο και όχι ένα ήδη αναγνωρισμένο Κέντρο Αριστείας στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης!
Όσο απαραίτητο είναι να υπάρχει όραμα στην πρακτική μας άλλο τόσο και περισσότερο είναι απαραίτητο όχι να μην κλείνουμε τα μάτια μας στην σκληρή και ανελέητη πραγματικότητα αλλά και να προσπαθούμε να την αλλάξουμε. Κοντολογίς, κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι πολύ πιο επωφελές για τους ασθενείς του νησιού μας να έχουν ένα άρτιο Ακτινοθεραπευτικό τμήμα και να μην είναι υποχρεωμένοι πολλοί από αυτούς να καταφεύγουν στην Αθήνα ή αλλού για κάτι που δικαιούνται να έχουν στον τόπο τους. Άλλωστε. όπως επισημαίνει και ο καθηγητής Ογκολογίας και Αντιπρόεδρος του Τμήματος Ογκολογίας της Mayo Clinic Robert Miller, η θεραπεία πρωτονίων δεν είναι υποκατάστατο της θεραπείας με φωτόνια αλλά συμπληρωματική αυτής.
