Η στεφανιαία νόσος είναι η συχνότερη νόσος στο δυτικό κόσμο που αφορά στην καρδιά και τα αγγεία. Η αντίληψη που έχουμε για τη νόσο αυτή και ο τρόπος διάγνωσης έχει αλλάξει σημαντικά με το πέρασμα του χρόνου.

Ιστορικά, η διάγνωση αρχικά βασίστηκε στο καρδιογράφημα ηρεμίας και αργότερα κοπώσεως, όμως μετά τα μέσα του 20ου αιώνα η διάγνωση με επεμβατική/αιματηρή μελέτη των αγγείων με τη στεφανιογραφία επικράτησε ως μέθοδος αναφοράς. Αργότερα συμπληρώθηκε με την επεμβατική θεραπεία της διάνοιξης των στενωμένων βλαβών με μπαλόνι και σε πολλές περιπτώσεις τοποθέτηση ελάσματος (αγγειοπλαστική). Είναι όμως γεγονός ότι η σύγχρονη τάση της ιατρικής και της καρδιολογίας οδηγεί στη χρήση μεθόδων που είναι κατά το δυνατό λιγότερο επεμβατικές, ειδικά όταν πρόκειται για διαγνωστικές μεθόδους και όχι θεραπευτικές. Ταυτόχρονα, η γνώση γύρω από τη στεφανιαία νόσο έχει καταδείξει πως πρόκειται για πιο σύνθετη νόσο από απλές στενώσεις των αγγείων και το συνολικό αθηρωματικό φορτίο που αναδεικνύεται με τη μορφή ασβεστώσεων είναι δείκτης εκτεταμένης βλάβης και φαίνεται να έχει σημαντική προγνωστική αξία.

Με την πρόοδο της ψηφιακής τεχνολογίας, η αξονική αγγειογραφία εισήχθη στη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου και τώρα αποτελεί αξιόπιστη μέθοδο μελέτης των στεφανιαίων αγγείων. Η τεχνολογία που έχει επενδυθεί στη μέθοδο είναι η απολύτως πιο σύγχρονη στον τομέα της καρδιολογίας, ακτινολογίας και φυσικής.

Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι πολλά και σημαντικά:

• Πριν από οτιδήποτε άλλο, η μέθοδος είναι μη επεμβατική δηλαδή αναίμακτη.
• Η διερεύνηση του θωρακικού πόνου ειδικά σε ασθενείς που έχουν χαμηλό ή μεσαίο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου γίνεται ιδανικά με την αξονική, γιατί μπορούν ταυτόχρονα να εκτιμηθούν και παθήσεις έξω από την καρδιά που μπορεί να προκαλέσουν θωρακικό πόνο, όπως η διαφραγματοκήλη, πιθανές βλάβες του πνεύμονα, του θωρακικού τοιχώματος ή της αορτής.
• Με την αξονική αγγειογραφία μπορεί να υπολογιστεί το φορτίο ασβεστίου (Calcium score) των στεφανιαίων αγγείων που φαίνεται να είναι άριστος δείκτης του συνολικού αθηρωματικού φορτίου. Αν και είναι σχετικά νέα μέθοδος για να μιλήσει κανείς για την μακροπρόθεσμη προγνωστική αξία, φαίνεται να σχετίζεται με τη συνολική έκταση της νόσου.
• Η αξονική μπορεί να περιγράψει την καρδιακή ανατομία με εξαιρετική λεπτομέρεια, όπως και τις πιθανές βλάβες των στεφανιαίων αγγείων. Μπορεί επίσης να δώσει πληροφορίες και για το είδος της αθηρωματικής πλάκας που είναι πιθανό ότι στο εγγύς μέλλον θα έχουν και χρησιμότητα στην επιλογή της θεραπείας. Είναι ήδη γνωστό, εξάλλου, ότι δεν είναι οι μεγαλύτερες βλάβες αυτές που προκαλούν εμφράγματα, αλλά ρόλο παίζει η ποιότητά τους. Άρα, ένας δείκτης πέρα από την απλή περιγραφή του εύρους του αυλού του στεφανιαίου αγγείου είναι πολύτιμος.
• Ανάλογα με την ένδειξη και την Κλινική κατάσταση, μπορεί να εκτιμηθεί η καρδιακή λειτουργία, οι βαλβίδες, η κατάσταση του καρδιακού μυός.
• Μπορούν να αναγνωριστούν επίσης και συγγενείς καρδιακές και αγγειακές ανωμαλίες που ίσως να έχουν διαφύγει διάγνωσης προηγούμενα.
• Η κλασική στεφανιογραφία σε καμιά περίπτωση δεν καταργείται, όμως είναι δίκαιο να πει κανείς ότι παίρνει πιο εξειδικευμένη θέση στη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου και ενδείκνυται σε ασθενείς που έχουν σημαντική πιθανότητα να χρειαστούν θεραπευτική επέμβαση.
• Η αξονική αγγειογραφία μπορεί να περιγράψει με σαφήνεια αγγεία που έχουν ήδη υποβληθεί σε αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent και καρδιακά μοσχεύματα.

Όλη η εξέταση διαρκεί δευτερόλεπτα και επομένως δεν προκαλεί καμιά ιδιαίτερη αναστάτωση στον εξεταζόμενο. Η ακτινοβολία, που αποτελούσε σημαντικό ζήτημα στους πρώτους scanners αξονικής τομογραφίας, μειώθηκε θεαματικά στους scanners νεότερης γενιάς και με μια σωστά προγραμματισμένη εξέταση είναι σε πολύ αποδεκτά επίπεδα για τον όγκο των πληροφοριών που συλλέγονται κατά την εξέταση. Πραγματικά, με την εξέταση αυτή αποθηκεύεται ένας τεράστιος όγκος δεδομένων που μπορούν να δώσουν λύση σε ποικίλα διαγνωστικά προβλήματα.

Συμπερασματικά, η αξονική τομογραφία και αγγειογραφία της καρδιάς έχει εισέλθει με πολύ σημαντικές αξιώσεις στη μελέτη της στεφανιαίας νόσου και όχι μόνο και απομένει στους κλινικούς γιατρούς να επωφεληθούν με γνώση και συνετή χρήση από τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής προς όφελος των ασθενών.