Δυσανεξία στη γλουτένη
Συγγραφέας Ειρήνη Μπαμπαρούτση Γράφτηκε στις ,
Οι τροφικές αλλεργίες ή οι δυσανεξίες τροφίμων επηρεάζουν σχεδόν όλους τους ανθρώπους κάποια στιγμή. Οι περιςσσότεροι συχνά εμφανίζουν μια δυσάρεστη αντίδραση σε κάτι που έτρωγαν και αναρωτιούνται αν έχουν τροφική αλλεργία.
Ένα στα τρια άτομα είτε λέει ότι έχει τροφική αλλεργία είτε τροποποιεί το πρόγραμμα διατροφής της οικογένειας, επειδή ένα μέλος της οικογένειας υποψιάζεται τροφική αλλεργία.
Αυτή η διαφορά μεταξύ της κλινικά αποδεδειγμένης επικράτησης της τροφικής αλλεργίας και της αντίληψης του κοινού για το πρόβλημα οφείλεται εν μέρει σε αντιδράσεις που ονομάζονται «τροφικές δυσανεξίες» παρά στις ίδιες τις τροφικές αλλεργίες.
Μια τροφική αλλεργία ή υπερευαισθησία είναι μια μη φυσιολογική αντίδραση σε ένα τρόφιμο που ενεργοποιείται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι υπεύθυνο για τα συμπτώματα της τροφικής δυσανεξίας, ακόμη και εάν αυτά τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με εκείνα της τροφικής αλλεργίας.
Η κοιλιοκάκη (επίσης γνωστή ως εντεροπάθεια ευαίσθητη στη γλουτένη ή δυσανεξία γλουτένης) είναι μια παθολογική κατάσταση του λεπτού εντέρου, προερχόμενη από μια σύνθετη ανοσολογική απάντηση που προκαλείται από τη γλουτένη.
Η γλουτένη είναι μια αποθηκευτική πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι και σε άλλα δημητριακά, όπως η σίκαλη, το κριθάρι και η βρώμη.
Η κοιλιοκάκη εμφανίζει μία σειρά εξουθενωτικών συμπτωμάτων, αλλά με την κατάλληλη δίαιτα ελεύθερη γλουτένης, οι πάσχοντες μπορούν να ανακάμψουν πλήρως.
Η κοιλιοκάκη δεν αποτελεί αλλεργία, απλά η γλουτένη στα τρόφιμα οδηγεί σε καταστροφή του βλεννογόνου του εντέρου, η οποία με τη σειρά της εμποδίζει τη σωστή πέψη και απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό.
Το αποτέλεσμα είναι ουσιαστικά χρόνιος υποσιτισμός με ανεπάρκεια θερμίδων και απαραίτητων θρεπτικών ουσιών, όπως πρωτεΐνες, βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία.
Τα κλασικά συμπτώματα της κοιλιοκάκης, η οποία δεν έχει ακόμα αντιμετωπισθεί, σχετίζονται με τη δυσαπορρόφηση της τροφής, που οδηγεί σε διάρροια, κράμπες του εντέρου και φούσκωμα, και με υποσιτισμό ο οποίος προκαλεί, μεταξύ άλλων, απώλεια βάρους στους ενήλικες, προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά, αναιμία και ασθένειες των οστών.
Πιο πρόσφατα έχει αναφερθεί ότι οι επιπτώσεις της δυσανεξίας γλουτένης επεκτείνονται αρκετά και εκτός του βλεννογόνου του εντέρου και ασθένειες αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους, όπως η ηπατική νόσος, η δερματίτιδα, ο διαβήτης τύπου Ι και η στειρότητα, πιθανόν να συνδέονται με αυτή την κατάσταση.
Όταν οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη ακολουθούν μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης ο βλεννογόνος του εντέρου βαθμιαία επιδιορθώνεται και επανέρχεται η φυσιολογική λειτουργία. Τα αποτελέσματα μπορούν να αλλάξουν τη ζωή πολλών ανθρώπων, δεδομένου ότι ο οργανισμός θεραπεύεται και τα συμπτώματα εξαφανίζονται.
Η γλουτένη βρίσκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη, στο κριθάρι και στη βρώμη, συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή πολλών καθημερινών τροφίμων, όπως το ψωμί, τα δημητριακά πρωινού, τα ζυμαρικά, η πίτσα, οι διάφορες ζύμες, το κέικ και τα μπισκότα.
Δεν πρόκειται, όμως, για τόσο απλό θέμα, καθώς τα σιτηρά που περιέχουν γλουτένη χρησιμοποιούνται επίσης ως συστατικά στα αλεύρια και τις σάλτσες και βρίσκονται σε μερικά προϊόντα κρέατος, όπως τα λουκάνικα και τα μπιφτέκια.
Το ρύζι, οι πατάτες και το καλαμπόκι δεν περιέχουν γλουτένη και υπάρχουν πολλά ειδικά ελεύθερα γλουτένης προϊόντα που είναι τώρα διαθέσιμα για τους ανθρώπους με κοιλιοκάκη.Η διάγνωση προϋποθέτει λήψη αίματος.
Ανάλογα με τα αποτελέσματα, πιθανά να χρειαστεί εντερική βιοψία.Εάν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε κοιλιοκάκη, το μεγαλύτερο λάθος είναι να ξεκινήσετε μια διατροφή χωρίς να εξεταστείτε.Η διακοπή της γλουτένης πριν κάνετε αιματολογικό έλεγχο για κοιλιοκάκη μπορεί να αποτύχει.
Μέχρι την στιγμή που γίνεται η εξέταση, το ανοσοποιητικό σας σύστημα μπορεί να μην παράγει τα αντισώματα που ο έλεγχος εξετάζει.
Το τεστ πρέπει να γίνει πραγματικά πριν την διακοπή της γλουτένης. Εάν δεν κάνετε την εξέταση και ξεκινήσετε την διατροφή, τα αντισώματα αργά αλλά σταδιακά μειώνονται και γίνονται φυσιολογικά μέσα σε 3-6 μήνες.
Σε αντίθεση με την κοιλιοκάκη, η ευαισθησία στην γλουτένη δεν βλάπτει το έντερο. Δεν υπάρχει καμία αποδεκτή ιατρική εξέταση για την ευαισθησία στην γλουτένη, γι’ αυτό θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας για τα συμπτώματά σας.
Άτομα με ευαισθησία στην γλουτένη μπορεί να έχουν συμπτώματα τόσο σοβαρά όσο εκείνα της κοιλιοκάκης.Εκτός από συμπτώματα στο γαστρεντερικό, οι άνθρωποι που έχουν ευαισθησία στην γλουτένη συχνά νιώθουν κόπωση και πονοκεφάλους.Οφέλη από την διατροφή χωρίς γλουτένη;
Οι διατροφές χωρίς γλουτένη βοηθούν τους ανθρώπους που έχουν ευαισθησία στην γλουτένη.Ακόμα, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η διατροφή χωρίς γλουτένη βοηθά άλλες καταστάσεις ή την απώλεια βάρους.Υπάρχει μια λανθασμένη αντίληψη ότι είναι πάρα πολύ υγιεινή και ότι αυτόματα χάνεται βάρος.
Δεν είναι η αλήθεια. Δεν είναι απαραίτητα υγιεινή. Θα πρέπει να γίνεται σωστά.
Εάν αγοράζετε προϊόντα χωρίς γλουτένη, ελέγξτε να δείτε εάν είναι εμπλουτισμένα με θρεπτικές ουσίες, όπως παρόμοια προϊόντα που περιέχουν γλουτένη.
Διαβάστε την ετικέτα για να ελέγξετε υδατάνθρακες, λιπαρά, νάτριο και φυτικές ίνες.Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να ψήσετε στο σπίτι αρτοποιήματα χωρίς γλουτένη, χρησιμοποιώντας σιτηρά που έχουν πιστοποιηθεί ότι είναι χωρίς γλουτένη, όπως κινόα ή κεχρί.
Τέλος, δεν είναι ακόμα γνωστό για ποιο λόγο ορισμένοι άνθρωποι αναπτύσσουν κοιλιοκάκη, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει κάποιο οικογενειακό υπόβαθρο.
Αυτή τη στιγμή, η μόνη συνιστώμενη προληπτική δράση είναι να αποφεύγεται η εισαγωγή τροφίμων που περιέχουν σιτάρι στη δίαιτα ενός μωρού τουλάχιστον για τους έξι πρώτους μήνες ζωής.
Duggan JM (2004) Coeliac disease: the great imitator.
Medical Journal of Australia 180:524-526
Ειρήνη Μπαμπαρούτση, Ph. D.
Κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος
