Τοποθέτηση port a cath για Χημειοθεραπεία
Συγγραφέας Μιχαήλ Ι. Βασίλογλου – Γκανής Γράφτηκε στις ,
Ποιός είναι ο σκοπός της τοποθέτησης μόνιμου κεντρικού φλεβικού καθετήρα (port-a-cath);
Οι μόνιμοι κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες τοποθετούνται όταν είναι απαραίτητη η χορήγηση φαρμακευτικής ενδοφλέβιας θεραπείας για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Για παράδειγμα μπορεί κάποιος ασθενής να χρειαστεί :
• Χορήγηση αντιβιοτικών ή άλλων φαρμάκων για εβδομάδες ή και μήνες
• Χορήγηση παρεντερικής διατροφής για επιπλέον σίτιση όταν υπάρχουν διαταραχές στη λειτουργία των εντέρων
• Αιμοκάθαρση αρκετές φορές την εβδομάδα
• Χημειοθεραπεία
• Σε ασθενείς με κατεστραμμένες περιφερικές φλέβες, που χρειάζονται συχνές ενδοφλέβιες εγχύσεις φαρμάκων ή διαλυμάτων
Περιγραφή του μόνιμου κεντρικού φλεβικού καθετήρα (Port)
Είναι ένα πλήρως εμφυτευμένο σύστημα, που αποτελείται από ένα μεταλλικό θάλαμο έγχυσης (Port) κι έναν καθετήρα (Cath). Ο θάλαμος έγχυσης κατασκευάζεται από υποαλλεργικό κι απόλυτα βιοσυμβατό τιτάνιο, υλικό το οποίο δεν είναι μαγνητικό κι επιτρέπει την ασφαλή διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας. Ο καθετήρας κατασκευάζεται από σιλικόνη ή πολυουρεθάνη και είναι ακτινοσκιερός, επιτρέποντας τον ακριβή έλεγχο της θέσης του με μια απλή ακτινογραφία.
Ο καθετήρας χρησιμοποιείται κυρίως για τη χορήγηση φαρμάκων και θρεπτικών συστατικών, μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια και για λήψη αίματος για διαγνωστικές εξετάσεις. Κατά τον τρόπο αυτό αποφεύγεται ο τραυματισμός και η θρόμβωση των περιφερικών φλεβών.
Τοποθέτηση του μόνιμου κεντρικού φλεβικού καθετήρα (Port)
To Port τοποθετείται κάτω από το δέρμα με μια μικρής βαρύτητας επέμβαση. Συνήθως η τοποθέτηση γίνεται σε μια μεγάλη φλέβα του σώματος, με πρώτη επιλογή τη δεξιά σφαγίτιδα ή υποκλείδια φλέβα. Στη συνέχεια συνδέεται με το μεταλλικό κώδωνα, ο οποίος εμφυτεύεται υποδορίως σε παρακείμενη περιοχή, μερικά εκατοστά μακριά από τη θέση παρακέντησης της φλέβας. Η τοποθέτηση του συστήματος γίνεται κάτω από άσηπτες συνθήκες, στο χειρουργείο, υπό τοπική αναισθησία. O ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο άμεσα. Ο ασθενής μετά την τοποθέτηση :
• Αισθάνεται μια μικρή διόγκωση κάτω από το δέρμα στην περιοχή τοποθέτησης του port.
• Νιώθει μικρή ενόχληση για λίγες ημέρες που όμως ανταποκρίνεται στα συνήθη παυσίπονα (Depon).
• Από την στιγμή που έχει επουλωθεί δεν προκαλεί πόνο.
Χρήση και περιποίηση του Port-a-cath
Ο μόνιμος κεντρικός φλεβικός καθετήρας αποτελείται από τρία μέρη
• Το port ή reservoir που είναι κατασκευασμένο από μέταλο ή πλαστικό
• Η κορυφή που είναι συνήθως από καουτσούκ
• Ο καθετήρας που μεταφέρει τις φαρμακευτικές ουσίες σε μια κεντρική φλέβα και από εκεί στην καρδιά.
Για την χρήση του απαιτείται εξειδικευμένο προσωπικό (ιατρός, νοσηλεύτρια), που θα τοποθετήσει μια ειδική βελόνη στο δέρμα και την κορυφή από καουτσούκ. Τοπική αναισθητική κρέμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο δέρμα για την ελάτωση του πόνου κατά την είσοδο της βελόνης.
• Το port μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σπίτι, στην κλινική ή στο νοσοκομείο
• Μια αποστειρωμένη γάζα τοποθετείται πάνω στο port μετά την χρήση του για την πρόληψη μόλυνσης
Όταν το port δεν χρησιμοποιείται, ο ασθενής μπορεί να κάνει μπάνιο ή και κολύμπι μόλις ο γιατρός του το επιτρέψει. Σε χρονικό διάστημα περίπου ενός μηνός και εφ’ όσον δεν έχει γίνει χρήση του, θα πρέπει να γίνει έγχυση αντιπηκτικού διαλύματος προς αποφυγή σχηματισμού θρόμβων στην συσκευή. Το port μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν πια δεν είναι απαραίτητο, ο γιατρός σας μπορεί να το αφαιρέσει με τοπική αναισθησία.
Πότε θα πρέπει να επισκεφτείται τον ιατρό?
• Σε περίπτωση που το port έχει μετακινηθεί
• Η περιοχή είναι θερμή, ερυθρή, εμφανίζει οίδημα ή εξέρχεται υγρό που μοιάζει με πύον
• Όταν νιώθεται πόνο στην περιοχή
• Σε περίπτωση πυρετού > 38 oC
Μιχαήλ Ι. Βασίλογλου – Γκανής
Χειρουργός,
