Η προεκλαμψία, η οποία ονομάζεται και τοξιναιμία της κύησης, αφορά 1% έως 3% των κυήσεων. Ορισμένες φορές επιπλέκεται από προσβολές του εγκεφάλου, των νεφρών και του ήπατος που φαίνονται στον αιματολογικό έλεγχο. Το σύνδρομο HELLP χαρακτηρίζεται από σοβαρή ηπατική προσβολή.

Η αντιμετώπισή του πρέπει να είναι άμεση γιατί αποτελεί σοβαρή επιπλοκή της κύησης.

Το σύνδρομο HELLP, μια επιπλοκή της προεκλαμψίας

Το σύνδρομο HELLP είναι μια επιπλοκή της προεκλαμψίας. Ονομάζεται και τοξιναιμία της κύησης και χαρακτηρίζεται από υπέρταση και αυξημένη παρουσία πρωτεΐνης στα ούρα (πρωτεινουρία) κατά τη διάρκεια της κύησης. Η προεκλαμψία είναι νόσος των αγγείων του πλακούντα και προκαλεί μείωση της πρόσληψης σε οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες από το έμβρυο και προσβολή των αιμοφόρων αγγείων της μητέρας. Μπορεί να λάβει διάφορες μορφές ανάλογα με τη σοβαρότητά της και τα όργανα που έχουν προσβληθεί (εγκέφαλος, νεφροί, ήπαρ).

Το σύνδρομο HELLP χαρακτηρίζει την ηπατική προσβολή. Συμβαίνει στο 5% έως 20% των περιπτώσεων προεκλαμψίας, ήτοι 0,2% έως 0,3% των κυήσεων, τις περισσότερες φορές στο τρίτο τρίμηνο, ακόμα και μετά τον τοκετό στο 25% έως 30% των περιπτώσεων.

Η εξέταση αίματος δείχνει αύξηση των ηπατικών ενζύμων (το ήπαρ πάσχει), θρομβοπενία (τα αιμοπετάλια πέφτουν γιατί χρησιμοποιούνται για την επισκευή των φθαρμένων αιμοφόρων αγγείων), ενδοαγγειακή αιμόλυση (τα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν ανώμαλη μορφή, είναι φθαρμένα ή κατεστραμμένα). Το σύνδρομο Hellp συχνά διαγιγνώσκεται κατά την παρακολούθηση μιας προεκλαμψίας.

Εκδηλώσεις οι οποίες ορισμένες φορές δεν είναι και τόσο χαρακτηριστικές

Το σύνδρομο HELLP όντας μια επιπλοκή της προεκλαμψίας, είναι καταρχάς αυτή η τελευταία, την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Συχνά εμφανίζονται οιδημάτα (πρησμένα) τα οποία εμφανίζονται απότομα και δεν περιορίζονται στα κάτω άκρα αλλά και στο πρόσωπο, στα χέρια, στα δάχτυλα και η αύξηση βάρους είναι σχετικά σημαντική. Υπάρχουν ωστόσο σοβαρές προεκλαμψίες χωρίς οιδήματα. Μεταξύ των συμπτωμάτων, παρατηρούμε επίσης την ύπαρξη πόνων στο άνω μέρος της κοιλιάς (επιγαστρικός πόνος), οι οποίοι μπορεί να συνδυάζονται με ναυτίες και εμετούς. Ωστόσο, αυτές οι διαταραχές συχνά ερμηνεύονται ως απλοί στομαχόπονοι. Αυτοί όμως οι πόνοι προηγούνται κατά μικρό χρονικό διάστημα των σοβαρότατων επιπλοκών, ιδιαίτερα του συνδρόμου HELLP. Συνδέονται με μικροαιμορραγίες οι οποίες μπορούν να ενταθούν, με κίνδυνο στις χειρότερες περιπτώσεις, να προκαλέσουν ρήξη ήπατος (ρήξη του περιβλήματός του που ονομάζεται κάψα). Ορισμένες γυναίκες παρουσιάζουν επίσης ίκτερο. Το σύνδρομο HELLP μπορεί να συνοδεύεται, να έπεται ή να προηγείται συμπτωμάτων τα οποία χαρακτηρίζουν αγγειακή προσβολή στον εγκέφαλο (κεφαλαλγίες, διαταραχές όρασης με «μυγάκια», βούισμα αυτιών, κρίσεις σπασμών), στα νεφρά (ολιγουρία και νεφρική ανεπάρκεια) και στους πνεύμονες (οξύ οίδημα). Το 40% περίπου των ασθενών που πάσχουν από το σύνδρομο HELLP έχουν σοβαρές επιπλοκές.

Το σύνδρομο HELLP ενέχει κινδύνους για τη μητέρα και για το έμβρυο

Οι κίνδυνοι που συνδέονται με το σύνδρομο HELLP ποικίλουν σημαντικά, ανάλογα με την παρακολούθηση των κυήσεων και τα διαθέσιμα μέσα για την αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών). Λόγω των ανωμαλιών του πλακούντα οι οποίες συνδέονται με την προεκλαμψία, το έμβρυο μπορεί από την πλευρά του να εμφανίσει ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης και μπορεί να δημιουργηθεί οπισθοπλακουντιακό αιμάτωμα. Αυτές οι επιπλοκές ενδέχεται να προκαλέσουν ενδομήτριο θάνατο πολύ δε περισσότερο όταν η προεκλαμψία είναι σοβαρή. Σε περίπτωση συνδρόμου HELLP ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται επί 3 ή 4. Αντίθετα, ο κίνδυνος ενδομήτριου θανάτου δεν αυξάνεται αν το έμβρυο έχει κανονική ανάπτυξη.

Συνέχιση ή διακοπή της κύησης;

Σε περίπτωση συνδρόμου Hellp, ο μόνος τρόπος αποφυγής πολύ σοβαρών επιπλοκών στη μητέρα είναι η διακοπή της κύησης και η περάτωση της εγκυμοσύνης. Ωστόσο, ο μέσος χρόνος εμφάνισης του συνδρόμου είναι στις 32 εβδομάδες κύησης γεγονός το οποίο σημαίνει ότι το ήμισυ των γυναικών παρουσιάζουν σύνδρομο Hellp πριν από τις 32 εβδομάδες. Η διακοπή της κύησης τόσο νωρίς έχει ως αποτέλεσμα τη γέννηση ενός πρόωρου νεογνού με όλους τους συνδεόμενους κινδύνους (θνησιμότητα, διάφορες αναπηρίες κά.) κίνδυνοι οι οποίοι αυξάνονται όσο περισσότερο πρόωρη είναι η γέννηση.

Η ιατρική ομάδα και οι γονείς βρίσκονται λοιπόν σε δίλημμα το οποίο συνίσταται στη στάθμιση των οφελών και κινδύνων των δύο επιλογών (συνέχιση ή διακοπή της κύησης) για τη μητέρα και το παιδί. Η απόφαση λαμβάνεται ανάλογα με την ηλικία της κύησης, τη σοβαρότητα του συνδρόμου HELLP και την κατάσταση του εμβρύου.

Πριν από τις 30 εβδομάδες ακόμα και τις 33 εβδομάδες, οι κίνδυνοι που συνδέονται με την προωρότητα είναι σημαντικοί για το παιδί. Η μητέρα εισάγεται στο μαιευτήριο για να προσπαθήσει να κερδίσει μερικές ημέρες και να επιτευχθεί η ωρίμανση των πνευμόνων του εμβρύου με κορτικοειδή. Ορισμένες φορές εξετάζεται το ενδεχόμενο ιατρικής διακοπής της κύησης. Πέραν των 34 εβδομάδων, κατά γενικό κανόνα αποφασίζεται ο τοκετός. Αυτός μπορεί να γίνει φυσιολογικά ή με καισαρική. Μόλις τερματιστεί η κύηση, τα περισσότερα συμπτώματα βελτιώνονται γρήγορα. Ωστόσο η παρακολούθηση διατηρείται για μερικές ημέρες.

Μπορούμε να χρησιμοποιούμε φάρμακα;

Η συνέχιση της κύησης εκθέτει αναπόφευκτα σε επιδείνωση του συνδρόμου. Οι μόνες θεραπείες που εξετάζονται επιτρέπουν την εξασθένιση των συμπτωμάτων του, κυρίως την αρτηριακή υπέρταση για να περιοριστούν τις επιπλοκές στη μητέρα και το έμβρυο. Τα κορτικοειδή τα οποία χορηγούνται στη μητέρα για να ευνοήσουν την πνευμονική ωρίμανση του εμβρύου, βελτιώνουν ορισμένα από τα συμπτώματα όπως την έλλειψη αιμοπεταλίων, δεν μειώνουν ωστόσο τον αριθμό των επιπλοκών στη μητέρα ή το έμβρυο.