Σπερματέγχυση, η πιο απλή μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Συγγραφέας Ελένη Κοντογιάννη Γράφτηκε στις ,
Η σπερματέγχυση είναι η πιο απλή μέθοδος της ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Κατά την σπερματέγχυση, επεξεργαζόμαστε το σπέρμα, επιλέγουμε τα καλύτερα σπερματοζωάρια κι αυτά τοποθετούμε στη μήτρα.
Με τη σπερματέγχυση έχουμε τη δυνατότητα:
- Να παρακάμψουμε τον τράχηλο, όπου θα μπορούσαν να σταματήσουν τα σπερματοζωάρια, κάτι που αποτελεί αιτία υπογονιμότητας.
- Να επιλέξουμε και να εγχύσουμε μόνο τα σπερματοζωάρια με την καλύτερη κινητικότητα διαχωρίζοντάς τα από το σπερματικό υγρό, το οποίο μπορεί να έχει κατακρατήσει σπερματοζωάρια καλής κινητικότητας, μαζί με άλλα που δεν έχουν τόσο καλή κινητικότητα ή μορφολογία.
- Να παρακολουθούμε υπερηχογραφικά και με μετρήσεις ορμονών την ανάπτυξη του ωοθυλακίου, το οποίο περιέχει το ωάριο. Μπορούμε λοιπόν να γνωρίζουμε αν στον συγκεκριμένο κύκλο η γυναίκα παράγει ένα καλής ποιότητας ωάριο, οπότε και είναι σκόπιμο να προχωρήσουμε στην σπερματέγχυση ή το ωάριο για τυχαίους ή για ιατρικούς λόγους δεν είναι καλής ποιότητας, οπότε η σπερματέγχυση κρίνεται άσκοπη. Αυτές τις σημαντικές πληροφορίες, δεν θα τις είχαμε σε περίπτωση που το ζευγάρι έκανε απλά σεξ υπολογίζοντας μόνο του τις γόνιμες μέρες του κύκλου.
- Να ελέγχουμε τον αριθμό, την κινητικότητα, τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων και πόσα από αυτά έχουν τη σωστή κινητικότητα μετά την επεξεργασία. Μπορούμε λοιπόν να αποφασίσουμε έχοντας ολοκληρωμένη εικόνα, αν έχουμε την επιθυμητή ποιότητα σπέρματος για να προχωρήσουμε σε σπερματέγχυση ή αν πρέπει να την προγραμματίσουμε για κάποια άλλη στιγμή.
Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η σπερματέγχυση;
- Σε γυναίκες κάτω των 35 ετών, σύμφωνα με τις οδηγίες του Βρετανικού Βασιλικού Κολλεγίου (Royal College of Obstetrics and Gynecology)
- Σε γυναίκες με διαβατές σάλπιγγες
- Σε γυναίκες που δεν έχουν σταθερό κύκλο (π.χ. με σύνδρομο πολυκυστικών οωθηκών
- Σε γυναίκες με διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας, όπου μπορεί να γίνει είτε παρακολούθηση φυσικού κύκλου είτε πρόκληση.
- Σε περιπτώσεις που ο σύντροφος έχει φυσιολογική ποιότητα σπέρματος ή έχει ήπια προβλήματα με το σπέρμα, αλλά όχι σοβαρά.
- Σε περιπτώσεις που θα χρησιμοποιηθεί σπέρμα δότη, είτε σε γυναίκες που δεν έχουν σύντροφο είτε σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας του συντρόφου.
Πόσα σπερματοζωάρια πρέπει να υπάρχουν ώστε να γίνει σπερματέγχυση;
Ο ελάχιστος αριθμός κινητών σπερματοζωαρίων μετά την επεξεργασία που χρειάζεται ώστε να προχωρήσουμε σε σπερματέγχυση είναι 2 εκατομμύρια σπερματοζωάρια. Όταν υπάρχουν πάνω από 2 εκατομμύρια, η πιθανότητα επιτυχίας στης σπερματέγχυσης είναι υψηλή. Στη βιβλιογραφία πάντως, είναι καταγεγραμμένες εγκυμοσύνες μετά από σπερματέγχυση, σε περιπτώσεις όπου ο αριθμός των σπερματοζωαρίων ήταν περίπου 100.000.
Ποια είναι η διαδικασία προετοιμασίας του σπέρματος;
Η προετοιμασία του σπέρματος περιλαμβάνει πολύ λεπτομερή αξιολόγηση, ώστε να αποφασιστεί αν το σπέρμα τη συγκεκριμένη μέρα της σπερματέγχυσης είναι κατάλληλο ή αν θα πρέπει να προγραμματιστεί για κάποια άλλη στιγμή η διαδικασία.
Είναι πολύ σημαντικό να προχωρήσουμε στη σπερματέγχυση μόνο εάν το σπέρμα πληροί τις προδιαγραφές. Σε διαφορετική περίπτωση πιστεύω ότι το ζευγάρι δεν έχει νόημα να κάνει μία προσπάθεια που έχει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Μπορεί κάλλιστα να προγραμματίσει τη σπερματέγχυση σε έναν επόμενο κύκλο της γυναίκας, όταν το σπέρμα θα είναι σε καλύτερη κατάσταση. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρέπει να συζητήσουμε εναλλακτικές λύσεις όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση ή και η μικρογονιμοποίηση.
Πως γίνεται η σπερματέγχυση;
Όταν το σπέρμα πληροί τις προϋποθέσεις, η επεξεργασία γίνεται με φυγοκέντρηση σε στρώσεις καλλιεργητικών υλικών, τα οποία έχουν διαφορετική πυκνότητα, ώστε να ξεχωρίσουμε τα καλύτερα σπερματοζωάρια.
Στη συνέχεια, γίνεται έκπλυση σε ειδικό καλλιεργητικό υλικό και με αυτό τον τρόπο ξεχωρίζουμε τα ισχυρά κινούμενα σπερματοζωάρια από το υπόλοιπο σπερματικό υγρό, το οποίο περιέχει γενετικά ανώριμα κύτταρα, λευκοκύτταρα και πολλές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, που μπορούν να προξενήσουν κατακερματισμό DNA, με αποτέλεσμα να μειώνουν τη γονιμότητα του σπέρματος. Η επεξεργασία του σπέρματος στο εργαστήριο λοιπόν, μπορεί να βοηθήσει τη γονιμοποιητική του ικανότητα.
Πως αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχίας της σπερματέγχυσης;
Για την επιτυχή σπερματέγχυση είναι απαραίτητο
- Να γίνει επιστημονικά άρτια αξιολόγηση του ζευγαριού
- Να υπάρξει άριστη παρακολούθηση του κύκλου.
- Μετά την προετοιμασία, τα σπερματοζωάρια να είναι πάνω από 2 εκατομμύρια και να έχουν πολύ καλή κινητικότητα.
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας της σπερματέγχυσης;
Το ποσοστό επιτυχίας κυμαίνεται από 10-25%, δηλαδή είναι υψηλό αν σκεφτεί κανείς ότι με τη φυσική διαδικασία της σεξουαλικής επαφής οι πιθανότητες εγκυμοσύνης είναι περίπου 18%.
Το ποσοστό επιτυχίας εξαρτάται από διαφορετικούς παράγοντες, όπως η ηλικία της γυναίκας, ο αριθμός, η κινητικότητα και η ποιότητα των σπερματοζωαρίων, αλλά και η οωθυλακιορρηξία.
Ελένη Κοντογιάννη
Εμβρυολόγος-Γενετίστρια
