Η λεπτίνη θα μας… λεπτύνει
Συγγραφέας Ειρήνη Μαθιουδάκη Γράφτηκε στις ,
Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι μία αξιοθαύμαστη μηχανή που λειτουργεί σε λεπτές ισορροπίες εξασφαλίζοντάς μας τη ζωή. Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του για την καλή υγεία του ανθρώπου είναι η ρύθμιση της όρεξης, η οποία ελέγχεται από μία μικρή πρωτεϊνική ορμόνη, την λεπτίνη.
Η λεπτίνη παράγεται από τον λιπώδη ιστό και από άλλα όργανα σε μικρότερα ποσοστά. Ο γενετιστής Jeffrey M. Friedman της έδωσε το όνομά της από την ελληνική λέξη «λεπτός» τονίζοντας έτσι το ρόλο της στη διατήρηση του βάρους.
Ο ρόλος της ορμόνης αυτής είναι να ειδοποιεί τον εγκέφαλο ότι έχουμε χορτάσει έτσι ώστε να σταματήσουμε τη λήψη τροφής. Αντίθετα όταν έχουμε ώρα να φάμε, η λεπτίνη πάλι «το λέει» στον εγκέφαλο και αυτός δημιουργεί το αίσθημα της πείνας.
Πώς δρα η λεπτίνη;
Ο τρόπος δράσης της λεπτίνης είναι απλός αλλά συνάμα περίπλοκος. Όταν τρώμε ο λιπώδης ιστός αυξάνεται με αποτέλεσμα να εκκρίνει περισσότερη λεπτίνη. Όταν φτάσει σε ικανή ποσότητα, δίνει το σήμα στον εγκέφαλο ότι χορτάσαμε και πρέπει να σταματήσουμε τη λήψη τροφής. Αντίθετα όταν είμαστε νηστικοί, η λεπτίνη παύει να εκκρίνεται με αποτέλεσμα το αίσθημα της πείνας.
Αν είναι τόσο απλό τότε γιατί παχαίνουμε;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πολυδιάστατη. Ενώ κανείς θα περίμενε πως στα υπέρβαρα άτομα που η ποσότητα λεπτίνης είναι περισσότερη λόγω αυξημένου λιπώδους ιστού, η δράση της στον εγκέφαλο θα ήταν πιο αποτελεσματική και θα επανέφερε τα άτομα αυτά στο φυσιολογικό τους βάρος, αυτό δε συμβαίνει.
Γιατί, ενώ τα επίπεδα της ορμόνης είναι αυξημένα, ο εγκέφαλος έχει αποκτήσει ανοχή στη λεπτίνη και δεν αποκρίνεται στο ερέθισμα, με αποτέλεσμα κανένας από τους μηχανισμούς δράσης της να μην μπαίνει σε λειτουργία. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος με το άτομο να καταναλώνει περισσότερη τροφή αφού δεν ελέγχεται η όρεξή του και τη λεπτίνη να αυξάνεται όλο και περισσότερο.
Ένας άλλος λόγος που σταματά η δράση της λεπτίνης είναι η κατανάλωση βιομηχανοποιημένων προϊόντων, αναψυκτικών και fast food. Όλες αυτές οι τροφές, έχουν σαν αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ορμόνης και τη σταδιακή απενεργοποίησή της. Έτσι, το αίσθημα πείνας έρχεται και φεύγει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα με τελικό αποτέλεσμα να μην μας εγκαταλείπει ποτέ.
Πώς μπορώ να ενισχύσω τη δράση της λεπτίνης;
Το κλειδί για τη σωστή λειτουργία της λεπτίνης, άρα και για φυσιολογικό βάρος, είναι μία ισορροπημένη διατροφή χωρίς υπερβολές. Όταν μάλιστα αυτή συνδυάζεται με φυσική άσκηση, τότε ακόμα καλύτερα. Επιπλέον, η αποφυγή τροφών με φρουκτόζη είναι πολύ σημαντική μιας και η φρουκτόζη παρεμποδίζει την πρόσδεση της λεπτίνης στον εγκέφαλο. Τέλος, η διαχείριση του στρες, αλλά και ο καλός βραδινός ύπνος βοηθούν τη λεπτίνη να έχει φυσιολογικά επίπεδα στο αίμα.
Συμπερασματικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως για τη διατήρηση του φυσιολογικού μας βάρους δεν έχουμε παρά να ακούσουμε τις ανάγκες του οργανισμού μας και να συμμαχήσουμε μαζί του αφού εκείνος ξέρει τόσο τι χρειάζεται πραγματικά, όσο και πώς να μας το δείξει…
Ειρήνη Μαθιουδάκη, Χημικός- Συγγραφέας,
