Η ουσιαστική επικοινωνία η βάση για τη διασφάλιση υγιών σχέσεων.
Συγγραφέας Ιωάννα Κούρια Γράφτηκε στις ,
Συντροφικότητα…σχέσεις…επικοινωνία…καταστάσεις που στις μέρες μας δοκιμάζονται συνεχώς, κλονίζονται και δυσκολεύονται να συνυπάρξουν. Έτσι, συχνά διαπιστώνουμε ότι αδυνατούμε να διαμορφώσουμε, αλλά κυρίως να διατηρήσουμε ουσιαστικές σχέσεις συντροφικότητας, κατανόησης, στήριξης, αποδοχής και ειλικρινούς επικοινωνίας. Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό;
Η σημασία της αυτογνωσίας και της συναισθηματικής υπευθυνότητας.
Η επικοινωνία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος σε κάθε ανθρώπινη σχέση, ιδιαίτερα δε στις ερωτικές, η πορεία των οποίων στο χρόνο, καθορίζεται ουσιαστικά από την ποιότητα του τρόπου επικοινωνίας των δύο συντρόφων. Πολύ συχνά ακούμε ανθρώπους να διαμαρτύρονται ότι ο σύντροφος τους δε τους καταλαβαίνει, ότι είναι αδιάφορος και δεν νοιάζεται για τις ανάγκες τους. Οι ίδιοι άνθρωποι επικεντρώνονται σε ένα συνεχή αγώνα αλλαγής της συμπεριφοράς του συντρόφου τους, με κύρια όπλα την γκρίνια, την επιθετικότητα, τις υποδείξεις, τις συμβουλές και τις προκλήσεις. Ένας αγώνας που είναι καταδικασμένος να αποτύχει και να οδηγήσει στην απομόνωση και την απογοήτευση. Η προσωπική ευθύνη και εμπλοκή σε κάθε κατάσταση σύγκρουσης παραβλέπεται και παίρνει μια πολύ μικρή θέση δίπλα στην υποτιθέμενη “αναισθησία” του άλλου ατόμου. Και όμως κάπου εκεί βρίσκεται το κλειδί.
Είναι πολύ σημαντικό σε μια σχέση ο κάθε σύντροφος ξεχωριστά να μπορεί να διατηρεί ένα υψηλό βαθμό αυτογνωσίας και συναισθηματικής υπευθυνότητας. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, είναι τα πιο σημαντικά ίσως στοιχεία που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε με τους γύρω μας. Έχω αυτογνωσία και συναισθηματική υπευθυνότητα σημαίνει ότι έχω επίγνωση των συναισθημάτων μου, μπορώ να τα αναγνωρίζω, να τα κατανοώ και να βρίσκω αποτελεσματικούς τρόπους έκφρασης αυτών, οι οποίοι δεν θα είναι καταστροφικοί για τη σχέση μου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είμαι σε θέση να αναγνωρίσω τον τρόπο με τον οποίο εγώ ο ίδιος συμβάλλω σε όσα συμβαίνουν ανάμεσα σε εμένα και το σύντροφό μου, σε όσα εμείς οι δύο μοιραζόμαστε. Τότε και μόνο τότε μπορώ να αναζητήσω αποτελεσματικούς τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που προκύπτουν, έχοντας ως αφετηρία τα δικά μου λάθη, τα οποία και προσπαθώ να διορθώσω.
Ξεκάθαρα μηνύματα και ενεργητική ακρόαση.
Σχετικό με τα παραπάνω είναι και η ικανότητα μου να μεταδίδω καθαρά και κατανοητά μηνύματα. Στις ανθρώπινες σχέσεις τίποτα δεν είναι αυτονόητο ούτε εννοείται. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι σκεφτόμαστε ή αισθανόμαστε παρά μονάχα αν του το δείξουμε. Η άποψη ότι ο σύντροφος μας θα πρέπει να μας καταλαβαίνει, χωρίς εμείς να χρειαστεί να εξηγήσουμε κάτι, είναι τουλάχιστον ουτοπική. Όσο καλά και αν μας γνωρίζει, δεν θα ήταν δυνατό να μαντέψει τις σκέψεις μας, τις οποίες καλούμαστε εμείς να μεταδώσουμε με το σωστό όμως τρόπο. Όταν επικεντρωνόμαστε στον εαυτό μας, στα δικά μας συναισθήματα χωρίς να κατηγορούμε τον άλλον, τότε έχουμε περισσότερες πιθανότητες να μας ακούσει. Και όσο πιο ξεκάθαροι και συνεπείς είμαστε σε όσα συμβαίνουν μέσα μας, τόσο περισσότερο αυξάνουμε τις πιθανότητες να μας κατανοήσει.
Ταυτόχρονα, έχοντας επίγνωση των δικών μας συναισθημάτων, μπορούμε και εμείς οι ίδιοι να κατανοήσουμε καλύτερα τον σύντροφο μας. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να προβάλουμε στους άλλους δικά μας ψυχολογικά δεδομένα και να τους ερμηνεύουμε μέσα από το πρίσμα των δικών μας πεποιθήσεων και εμπειριών. Έχοντας έναν αυξημένο βαθμό αυτογνωσίας και αναγνωρίζοντας τα δικά μας ψυχολογικά χαρακτηριστικά, τα άγχη, τις προκαταλήψεις και τους φόβους, διασφαλίζουμε μεγαλύτερη εσωτερική ισορροπία και είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ουσιαστικά τον άλλο. Να δούμε τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια, να αντιληφθούμε την πραγματικότητα του έτσι όπως εκείνος την αισθάνεται. Και μόνο τότε μπορούμε να κατανοήσουμε, να συγχωρέσουμε και κυρίως να αποδεχτούμε και να σεβαστούμε τον σύντροφό μας.
Όταν παρασυρόμαστε από τις δικές μας εσωτερικές φωνές αδυνατούμε να ακούσουμε πραγματικά τον άλλο. Και το να μπορούμε να ακούμε ενεργά είναι ζωτικής σημασίας σε μια σχέση. Με αυτό τον τρόπο βοηθάμε τον σύντροφο μας να νιώθει αποδεκτός και σημαντικός , αφού του αφιερώνουμε το χρόνο και την ενέργεια μας για να τον ακούσουμε. Μας νιώθει συμμάχους, έτοιμους να τον νοιαστούμε και να ταχθούμε δίπλα του χωρίς διάθεση κριτικής. Τότε γίνεται πρόθυμος να μας ανοιχτεί αλλά και να ακούσει με τη σειρά του το μήνυμα που εμείς θέλουμε να του μεταφέρουμε. Αντίθετα, όταν απευθυνόμαστε σε εκείνον, με διάθεση κατηγόριας και επιβολής των δικών μας επιθυμιών, τον θέτουμε σε κατάσταση άμυνας. Νιώθει ότι ακυρώνουμε την προσωπικότητα και τα δικά του συναισθήματα, ότι παραβιάζουμε τα όρια του και αναμενόμενα ξεσπά με θυμό, αντιδρά βίαια, πληγώνεται και αποσύρεται.
Συμπερασματικά.
Είναι επομένως ιδιαίτερα σημαντικό στις σχέσεις, να μπορούμε να βάζουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας στην άκρη, κάθε φορά που χρειάζεται να ακούσουμε τον άλλο. Το κομμάτι εκείνο που είναι έτοιμο να μας παρασύρει σε παρερμηνείες και βιαστικά συμπεράσματα, καταστροφικά για το σύντροφο και τη σχέση μας. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αποτελεσματικά τις συγκρούσεις, να επιλύσουμε τις διαφωνίες, οι οποίες αναμενόμενα θα υπάρχουν, να δώσουμε και να πάρουμε αγάπη και σεβασμό.
Κούρια Ιωάννα, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια.
www.ioannakouria.gr
