Γιατί οι αθλητές παίρνουν βάρος όταν σταματούν την άσκηση
Συγγραφέας Ειρήνη Μπαμπαρούτση Γράφτηκε στις ,
Όταν ένας αθλητής βρίσκεται σε έντονη προπονητική διαδικασία τρώει και προπονείται σωστά, γι αυτό και το σώμα του λειτουργεί τέλεια. Η ακραία σωματική ταλαιπωρία στην οποία είναι ικανό το σώμα να υποβληθεί, η δύναμη και η φυσική κατάσταση φαίνονται την ίδια στιγμή.
Όμως, αυτή η αντίληψη για τον αθλητή συχνά αλλάζει, όταν ο αθλητής τεθεί εκτός αγωνιστικής περιόδου και δεν προπονείται πλέον. Οι άνθρωποι αναρωτιούνται «τι του συνέβη;» με προβληματισμό. Πριν κοιτούσαν κάποιον με 8% λίπος και τώρα ο ίδιος άνθρωπος έχει αρκετό παραπάνω. Πλέον η εικόνα του είναι εκτός φόρμας, καθόλου αθλητική και καμιά φορά και απογοητευτική. Οι αθλητές συχνά αντιμετωπίζουν πρόβλημα με την διατήρηση του βάρους τους μετά την διακοπή της αθλητικής τους καριέρας.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Υπάρχουν 1-2 βασικοί λόγοι που οι αθλητές παίρνουν βάρος και χάνουν την φυσική τους κατάσταση μετά την διακοπή του πρωταθλητισμού εκτός από τον προφανή παράγοντα γήρανσης. Ο πρώτος λόγος είναι ότι συνήθως δεν αλλάζουν τις διατροφικές τους συνήθειες, ακόμη και εάν η προπονητική τους ρουτίνα έχει αλλάξει. Με αρκετή προπόνηση κατά την αγωνιστική τους περίοδο, οι αθλητές συνηθίζουν να είναι σε θέση να τρώνε ό,τι θέλουν, δεδομένου ότι οι θερμίδες που θα πάρουν θα καούν ούτως ή άλλως. Αυτή η διατροφική «ανοησία» τους παρασύρει όλους. Είναι εξαιρετικά δύσκολη η αλλαγή διατροφικών συνηθειών, ειδικά για αθλητές που δεν προπονούνται.
Διατροφική τρέλα
Ο πρώτος χρόνος που διακόπτει ένας αθλητής τον πρωταθλητισμό είναι συνήθως ο πιο δύσκολος για την υγεία. Συνήθως αισθάνεται ότι έχει φύγει μια σημαντική υποχρέωση που του επέβαλε να παραμείνει υγιής και σε καλή φυσική κατάσταση. Ξεκινά να τρώει ο, τιδήποτε θέλει και σε οποιαδήποτε ποσότητα το επιθυμεί. Η απόκτηση βάρους είναι συνήθως αναμενόμενη, αλλά ο αθλητής δεν περιμένει ο αριθμός να είναι μεγάλος. Και, υπό φυσιολογικές συνθήκες, ο αθλητής δεν ενδιαφέρεται μέχρι το βάρος να γίνει πρόβλημα. Συνήθως, ένας αθλητής δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ στο παρελθόν πρόβλημα με το βάρος του, άρα η σκέψη αυτού που του συμβαίνει δεν περνάει ποτέ από το μυαλό του. Στην πραγματικότητα, περνάει ένας χρόνος για να παρατηρήσει την κατάσταση, καθώς όσο η μυϊκή μάζα είναι ακόμα εμφανής, δε νιώθει πιο «χαλαρός». Ωστόσο, μετά από ένα χρόνο χωρίς σωματική δραστηριότητα, οι μύες μειώνονται και το λίπος αρχίζει να πρωταγωνιστεί.
Όταν είναι σε άριστη φυσική κατάσταση, τα σώματα των αθλητών χρειάζονται τόσες πολλές θερμίδες καθημερινά που είναι αδύνατον να πάρουν βάρος. Εάν δεν είναι αρκετά τυχεροί ώστε να έχουν προπονητές ή σύμβουλους διατροφής για να γνωρίζουν στρατηγικές υγιεινής διατροφής, μπορούν να φαίνονται καλά, να ασκούνται αποτελεσματικά και να μην παίρνουν βάρος, απλά επειδή χρειάζονται πάρα πολύ ενέργεια καθημερινά.
Αποχή από το γυμναστήριο
Το δεύτερο βασικό πρόβλημα που οι αθλητές αντιμετωπίζουν μετά την διακοπή του πρωταθλητισμού είναι «Δικαιούμαι ένα διάλειμμα. Δεν θα σηκώσω ούτε 1 κιλό για τον επόμενο χρόνο.» Αυτό συμβαίνει σε όλους. Η σκέψη ότι δεν χρειάζεται να ξυπνήσει στις 6.30 το πρωί για να πάει για τρέξιμο και να τιμωρήσει το σώμα του είναι αρκετά ελκυστική για τους αθλητές μετά την συνταξιοδότησή τους. Κάνουν πλήρη χρήση, λοιπόν, αυτής της σκέψης και προσωπικά έχω ακούσει τόσους αθλητές να το λένε που δεν μπορώ πλέον να μετρήσω.
Για τους αθλητές, η επιστροφή στο γυμναστήριο είναι πολύ πιο δύσκολη από τον μέσο άνθρωπο. Ο λόγος είναι ότι ποτέ πριν δεν έτρεχαν ή ασκούνταν σε κακή φυσική κατάσταση όπως τώρα. Δεν έχουν συνηθίσει την αίσθηση να είσαι εκτός φόρμας και να προσπαθείς να γυμναστείς. Αυτή η εικόνα οφείλεται στην διατροφή μετά την απόσυρση από την ενεργό δράση και την αποχή ενός έτους από το γυμναστήριο. Έτσι, η πρώτη μέρα στο γυμναστήριο γίνεται πολύ πιο δύσκολη και η δεύτερη μέρα ακόμα δυσκολότερη. Δεν έχουν πλέον τον περιορισμό ενός συγκεκριμένου βάρους και συνήθως πείθουν τον εαυτό τους ότι δεν υπάρχει λόγος να είναι δυνατοί πλέον. Επίσης, είτε το πιστεύετε είτε όχι, μέρος του προβλήματος με το γυμναστήριο έχει να κάνει με την οικογενειακή τους κατάσταση.
Οι αθλητές που αποσύρονται και είναι εργένηδες συνήθως ξεκινούν και πάλι γυμναστήριο όταν θα παρατηρήσουν ότι η υγεία και η εμφάνισή τους επηρεάζουν την ελκυστικότητά τους απέναντι στο άλλο φύλο. Οι εργένηδες πρώην αθλητές είναι πιο πιθανό να επιστρέψουν στην καλή τους φυσική κατάσταση μετά από αυτό τον έναν χρόνο ξεκούρασης λόγω της αμηχανίας που νιώθουν. Ωστόσο, οι παντρεμένοι πρώην αθλητές είναι λιγότερο πιθανό να επιστρέψουν στην καλή τους φυσική κατάσταση. Γιατί; Επειδή θεωρητικά δεν έχουν την ίδια κοινωνική ζωή και δεν κρίνονται, δεν χρειάζονται να διατηρούν το σώμα τους σε καλή κατάσταση για να είναι ελκυστικοί στο άλλο φύλο και τελικά πιστεύουν ότι δεν έχουν λόγο να είναι σε φόρμα, εκτός από λόγους υγείας. Ήδη έχουν αποκατασταθεί…..Η κινητήρια δύναμη των περισσότερων πρώην αθλητών για επιστροφή στο γυμναστήριο είναι οι σύζυγοί τους.
Υπάρχει λύση;
Η λύση είναι η ευαισθητοποίηση και ο προγραμματισμός. Η αύξηση του σωματικού βάρους κατά την συνταξιοδότηση των αθλητών συμβαίνει σε αθλητές κάθε επιπέδου. Η πλειοψηφία αυτών των αθλητών δεν σκέφτεται ποτέ μια υπέρβαρη εικόνα του εαυτού της. Η εμπιστοσύνη τους στο σώμα τους είναι στο ύψιστο σημείο, αφού κανείς ποτέ δεν αναφέρεται στην άσκηση μετά τον αθλητισμό. Για τους αθλητές, το μοναδικό συναρπαστικό πράγμα της συνταξιοδότησής τους είναι το διάλειμμα και η ελευθερία. Αυτό προκαλεί μεγάλη τεμπελιά και κακές διατροφικές συνήθειες. Η λύση είναι να γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι πρέπει να παραμείνουμε δραστήριοι, σε φόρμα και καλή φυσική κατάσταση ακόμη και εάν είναι σε μικρότερο βαθμό από ό,τι πριν. Βασικά πρέπει να παραμένουμε αθλητές χωρίς να κάνουμε «μεγάλο διάλειμμα» από την φυσική δραστηριότητα.
Με ένα κατάλληλο πρόγραμμα ευαισθητοποίησης από διατροφολόγους και ψυχολόγους, πιστεύω ότι το πρόβλημα αυτό θα μειωνόταν σημαντικά. Δεν θεωρείτε ότι λίγες συμβουλές από αυτή την ομάδα προς τους αθλητές είναι το ελάχιστο που μπορεί να κάνει για όλα όσα οι αθλητές τους έχουν προσφέρει; Επίσης θεωρώ ότι πολλοί αθλητές θα ξεκινήσουν να έχουν ένα πιο υγιές επίπεδο φυσικής κατάστασης μετά την συνταξιοδότησή τους εάν ανταλλάξουν απόψεις με άλλους πρώην αθλητές και δουν τις επιπτώσεις αυτής της νοοτροπίας. Η γνώση είναι ένα ισχυρό όπλο!
*Υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι για τους οποίους πολλοί αθλητές υποφέρουν από προβλήματα βάρους/παχυσαρκίας μετά την συνταξιοδότησή τους. Ήθελα απλώς να επικεντρωθώ στα δύο πιο κοινά θέματα. Άλλοι βασικοί λόγοι για την παχυσαρκία μετά την αθλητική καριέρα είναι η κατάθλιψη και η γήρανση.
Ο λόγος που κάνω αυτή την αναφορά είναι επειδή έχω παρατηρήσει τόσους πολλούς πρώην αθλητές με παραπάνω βάρος και εκτός φόρμας. Η καλή υγεία είναι υποχρέωση όλων μας σε κάθε ηλικία και κατάσταση και χαρίζεται μετά από μια διαρκή προσπάθεια.
Ειρήνη Μπαμπαρούτση,
Διαιτολόγος
