Σύγχρονες Απεικονιστικές μέθοδοι για την διάγνωση Νοσημάτων Φθοράς
Συγγραφείς: Αικατερίνη Ταβερναράκη & Αγγελική Ταβερναράκη Γράφτηκε στις ,
Η ταχεία εξέλιξη των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών έχει σαν αποτέλεσμα μια αναγέννηση στην ακτινολογία η οποία κυμαίνεται μεταξύ της απεικόνισης της ανατομίας των οργάνων, της πληροφορίας του μεταβολισμού και της λειτουργίας των οργάνων.
Μερικές από τις εξελιγμένες απεικονιστικές μεθόδους είναι ο πολυτομικός ελικοειδής αξονικός τομογρά;φος, το PET-CT, το FMRI, και η μαγνητική φασματοσκοπία. Η ογκολογική απεικόνιση έχει τεράστο όφελος από όλες αυτές τις εξελίξεις.
Η πολυτομική υπολογιστική τομογραφία πρωτοεμφανίζεται στα τέλη του προηγούμενου αιώνα και αποτελεί την νέα εξέλιξη της ελικοειδούς υπολογιστικής τομογραφίας. Τα αποτελέσματα αυτής της εξέλιξης είναι πολλά, όπως η δυνατότητα απεικόνισης σε πολλαπλά επίπεδα με πολύ καλή ευκρίνεια, η δυνατότητα λήψης λεπτότερων τομών, η μείωση του χρόνου εξέτασης κτλ. Όλες αυτές οι δυνατότητες της πολυτομικής υπολογιστικής τομογραφίας συμβάλλουν ιδιαίτερα στη μελέτη του ογκολογικού ασθενούς.
Κατ’ αρχήν, η απεικόνιση σε πολλαπλά επίπεδα δίδει σαφείς πληροφορίες για το μέγεθος, την ακριβή εντόπιση και τη θέση του όγκου στο χώρο. Οι διάφορες ανατομικές δομές και οι εξεργασίες που προέρχονται από τα διάφορα όργανα γίνονται περισσότερο αντιληπτές με τις τρισδιάστατες εικόνες. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα να απεικονίσεις τα αγγεία περίπου σαν την αγγειογραφία χωρίς ταλαιπωρία του ασθενούς και να αναδείξεις την σχέση των αγγείων με τον όγκο. Όλα αυτά είναι σημαντικά για τον καλύτερο προεγχειρητικό έλεγχο, τον ακτινοθεραπευτικό σχεδιασμό και την σταδιοποίηση του όγκου.
Η ελάττωση του χρόνου εξέτασης είναι 4 έως 20 φορές συγκριτικά με την ελικοειδή υπολογιστική τομογραφία. Στον ίδιο χρόνο μελετάται μεγαλύτερος αριθμός ασθενών. Παράλληλα, μειώνονται τα τεχνικά σφάλματα που οφείλονται σε κινήσεις όπως είναι οι αναπνευστικές, της καρδιάς και του ίδιου του ασθενούς.
Μία άλλη δυνατότητα της πολυτομικής υπολογιστικής τομογραφίας είναι η εικονική ενδοσκόπηση. Αποτελεί προσομοίωση της ενδοσκόπησης με τις μορφές της εικονικής βρογχοσκόπησης, κολονοσκόπησης, γαστροσκόπησης και κυστεοσκόπησης. Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα της μεθόδου. Μερικά από αυτά είναι η εξέταση εξασθενημένων ασθενών οι οποίοι δεν μπορούν να υποστούν την ενδοσκόπηση και η μελέτη αποφραγμένων περιοχών από τις οποίες δεν μπορεί να περάσει το ενδοσκόπιο. Τέλος, η εικονική κολονοσκόπηση λέγεται ότι στο μέλλον θα χρησιμοποιείται ως εξέταση screening στο καρκίνο του παχέως εντέρου.
Το PET- CT είναι μια άλλη διαγνωστική απεικονιστική τεχνική η οποία επιτρέπει την μελέτη του όγκου σε βιοχημικό επίπεδο και χρησιμοποιείται για τη διάγνωση, την σταδιοποίηση και επανασταδιοποίηση του. Η μέθοδος στηρίζεται στην αυξημένη γλυκολυτική δραστηριότητα των κακοήθων κυττάρων, στα οποία ειδικά η γλυκόζη συγκεντρώνεται επειδή η μεμβράνη του κυττάρου είναι πιο διαπερατή σ’ αυτήν. Είναι δυνατόν να απεικονισθεί όλο το σώμα σε μία εξέταση με αυξημένη την πιθανότητα για ανεύρεση μη αναμενόμενων εστιών. Η μίξη PET-CT εξέταση αυξάνει την ευαισθησία και ειδικότητα της μεθόδου.
Μερικές από τις ογκολογικές ενδείξεις είναι η διαφοροδιάγνωση μεταξύ καλοήθους και κακοήθους πνευμονικού όζου, ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονος, ο καρκίνος του ορθού, το λέμφωμα κτλ.
Νέες τεχνικές είναι επίσης, το FMRI και Diffusion-Weighted fMRI. Ο όρος fMRI περιλαμβάνει ένα σύνολο τεχνικών οι οποίες πολύ πρόσφατα άρχισαν να εφαρμόζονται στην καθημερινή ιατρική πράξη. Οι παράγοντες που μελετώνται είναι οι μεταβολές που επιφέρουν οι διάφορες φυσιολογικές και παθολογικές καταστάσεις στην οξυγόνωση, στον όγκο του αίματος, στην αιματική ροή και στον μεταβολισμό, σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Η μέθοδος αυτή βοηθά τους ακτινολόγους στην λεπτομερή καταγραφή της ανατομίας του εγκεφάλου. Σε ασθενείς με εξεργασία του εγκεφάλου βοηθά στην εκτίμηση του βαθμού κακοηθείας και καθοδηγεί τους νευροχειρούργους και ακτινοθεραπευτές στον ακριβή προσδιορισμό των περιοχών του εγκεφάλου οι οποίες επιτελούν κρίσιμες λειτουργίες.
Όσον αφορά το Diffusion-Weighted fMRI είναι μία μέθοδος που μετρά την ποσότητα της διάχυσης του νερού σε μία μονάδα επιφάνειας. Στην κλινική πράξη μπορεί να ανιχνεύσει ένα υπεροξύ ισχαιμικό έμφρακτο και έχουν δημοσιευτεί μελέτες που υποστηρίζουν ότι μπορεί να χρησιμεύσει στην διαφορική διάγνωση όγκων και ογκόμορφων εξεργασιών του εγκεφάλου και του τραχήλου σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει και στην ειδική ιστολογική διάγνωση της βλάβης.
Τέλος, η Μαγνητική Φασματοσκοπία είναι μία εξέταση η οποία μας προσφέρει την δυνατότητα μελέτης της βιοχημείας των ιστών με την χρήση της μαγνητικής τομογραφίας. Στην συμβατική μαγνητική τομογραφία το άτομο του υδρογόνου στο νερό συντονίζεται. Στην νέα αυτή μέθοδο συντονίζονται και άλλα μόρια. Μέσα σε μία δεδομένη περιοχή του εγκεφάλου οι πληροφορίες από αυτά τα μόρια εμφανίζονται σαν ένα φασματογράφημα το οποίο βοηθά στην ποσοτική εκτίμηση της παρουσίας μιας ουσίας. Η Μαγνητική Φασματοσκοπία χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό όγκων, του οξέος εμφράκτου, ενώ πιστεύεται ότι θα προσφέρει πολλά και στην κατανόηση των ψυχιατρικών παθήσεων.
Αικατερίνη Ταβερναράκη,
Ακτοδιαγνώστρια
Αγγελική Ταβερναράκη,
τ. Διευθύντρια του τμήματος Αξονικής Τομογραφίας του Νοσοκομείου «ο Άγιος Σάββας»
