Ο ρόλος του επισκέπτη-τρία υγείας στον καρκίνο του ενδομητρίου.
Συγγραφέας Μαρία Θεμελίδου Γράφτηκε στις ,
Εισαγωγή
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος αφορά στην εξέταση υγιών και ασυμπτωματικών ατόμων, επιτρέπει την ανίχνευση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, κατά το οποίο η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι αποτελεσματικότερη. Η προσφορά της οφείλεται στη βελτίωση της πρόγνωσης της νόσου, της ποιότητας ζωής του ασθενούς, στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και στο οικονομικό όφελος από την αποφυγή πολυδάπανων εξετάσεων και θεραπειών μιας προχωρημένης μορφής της νόσου.(WHO 1968)
Ο ρόλος του Επισκέπτη-τριας Υγείας πάνω στο θέμα του καρκίνου του ενδομητρίου είναι στην ουσία ένα έργο, ένα πρόγραμμα αγωγής υγείας και πρόληψης, προϋποθέτει ειδικά επεξεργασμένες μεθόδους, που ο κλάδος της επικοινωνίας έχει αναπτύξει σημαντικά άλματα της τεχνολογίας στον τομέα αυτό.( Tiffen 2006)
Σκοπός
Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να μελετηθεί ο ρόλος- στόχος του επισκέπτη υγείας στην πρόληψη του ενδομητρίου και να πληροφορήσει τον γυναικείο πληθυσμό σχετικά με τους τρόπους που μπορούν οι γυναίκες σήμερα να προβούν σε πρόληψη κατά του καρκίνου του ενδομητρίου.
Μέθοδος-Υλικό
Πραγματοποιήθηκε περιγραφική βιβλιογραφική αναζήτηση μέσω ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων, όπως Pub med, Medline και Google Scholar από το 1990-2015. Κριτήρια ένταξης των άρθρων αποτέλεσαν η ελληνική και αγγλική γλώσσα, καθώς επίσης και τα άρθρα, τα οποία αναδεικνύουν τον ρόλο του επισκέπτη-τριας στον καρκίνο του ενδομητρίου. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση παρουσιάζεται στο Διάγραμμα Ροής 1.
Αποτελέσματα
Ο ρόλος-στόχος του επισκέπτη υγείας μέσα από αυτό το πρόγραμμα της αγωγής υγείας είναι να επιδιώξει στο γυναικείο κοινό ή στο άτομο.
- Ευαισθητοποίηση
- Παροχή γνώσεων
- Ιεράρχηση αξιών
- Αλλαγή απόψεων
- Λήψη αποφάσεων
- Αλλαγή συμπεριφοράς
- Αλλαγή περιβάλλοντος( Tiffen 2006)
Ευαισθητοποίηση
Ο στόχος του αυτός αφορά τη συνειδητοποίηση του γυναικείου κοινού σχετικά με την ύπαρξη του προβλήματος του καρκίνου του ενδομητρίου. Και προκειμένου να επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση-συνειδητοποίηση θα πρέπει ο επισκέπτης υγείας να δώσει ορισμένες βασικές πληροφορίες ώστε να γίνει αντιληπτό το μέγεθος και η σημασία του προβλήματος, να τονίσει για παράδειγμα το γεγονός ότι κάθε χρόνο εμφανίζονται 150.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου παγκοσμίως και είναι ο πέμπτος σε συχνότητα καρκίνος στις γυναίκες.(National Cervical Cancer 2011). Στην Αγγλία και Ουαλία, ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο δεύτερος πιο συχνός γυναικολογικός καρκίνος μετά των καρκίνο των ωοθηκών (περίπου 4.000 περιπτώσεις το χρόνο). Αντιθέτως, στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο πιο συχνός γυναικολογικός καρκίνος και ο τέταρτος στο γυναικείο πληθυσμό, μετά τον καρκίνο του μαστού, εντέρου και πνευμόνων ( περίπου 3400 περιπτώσεις το χρόνο). (A.Kent 2010)
Παροχή γνώσεων
Ο στόχος του αυτός αφορά την παροχή των απαραίτητων γνώσεων, πάνω στο θέμα του καρκίνου του ενδομητρίου για το οποίο έχει προηγηθεί μία πρώτη ευαισθητοποίηση. Το να γνωρίζει κανείς ότι το πρόβλημα απλά υπάρχει δεν αρκεί για να πεισθεί για την ανάγκη καταπολέμησης του. Όταν μάλιστα απαιτούνται ιδιαίτερες προσπάθειες, το κοινό ή το άτομο θα πρέπει να είναι εξοπλισμένο με τις γνώσεις εκείνες που θα του ενισχύσουν τη βούληση για δράση και που θα κατευθύνουν τη δράση του αυτή προς τη σωστή κατεύθυνση.(Πιερράκος Γ. 2008)
Ιεράρχηση αξιών
Οι αξίες του καθένα, οι βασικές πεποιθήσεις του και η γενικότερη ιδεολογία του, αποτελούν σημαντικό κομμάτι του πολύπλοκου ανθρώπινου ψυχολογικού κόσμου και συμβάλλουν καθοριστικά στις εκάστοτε απόψεις που διαμορφώνει, στις αποφάσεις που παίρνει και στις πράξεις που προβαίνει. Ο στόχος λοιπόν του επισκέπτη υγείας της ιεράρχησης αξιών, αποσκοπεί κυρίως στην αποσαφήνιση, στη διαμόρφωση ή τροποποίηση των αξιών που σχετίζονται με την υγεία. Πολλές φορές τα άτομα αγνοούν, παραγνωρίζουν ή υποτιμούν το τι είναι σημαντικό ή όχι για την υγεία τους, ή ακόμα την ίδια την μεγάλη αξία που έχει η υγεία τους για τη ζωή τους.(Δαρβίρη. Χ 2010)
Αλλαγή απόψεων
Ο στόχος αυτός του επισκέπτη υγείας όπως και ο προηγούμενος, αφορά την τροποποίηση ορισμένων βασικών πεποιθήσεων. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι απόψεις αφορούν πλέον συγκεκριμένα το ζήτημα του καρκίνου του ενδομητρίου, που εξαρτώνται βέβαια από τις γενικότερες αξίες που έχουν υιοθετηθεί. Επειδή όμως πρόκειται για πιο συγκεκριμένες τοποθετήσεις, οι απόψεις που υπάρχουν για ένα ζήτημα, καθορίζονται εκτός από τις αξίες και τις πληροφορίες που παρέχονται και από την εκάστοτε συναισθηματική φόρτιση. .(Δαρβίρη. Χ 2010)
Λήψη αποφάσεων
Από τη στιγμή που το γυναικείο κοινό ή ένα άτομο, ευαισθητοποιηθεί γύρω από το θέμα του καρκίνου του ενδομητρίου, εξοπλιστεί με τις απαραίτητες γνώσεις, ιεραρχήσει σωστά την αξία του και υιοθετήσει τις σωστές απόψεις, το επόμενο βήμα είναι να βοηθηθεί από τον επισκέπτη υγείας ώστε να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις που θα βοηθήσουν στην επίλυση ή βελτίωση του προβλήματος. Η σημαντική αυτή διαδικασία στηρίζεται τόσο στην παροχή των απαραίτητων γνώσεων όσο και στη διαμόρφωση των κατάλληλων αξιών και απόψεων. Κάποια γυναίκα αποφασίζει να αλλάξει τον τρόπο διατροφής της, να ακολουθήσει μια πιο υγιεινή διατροφή, επειδή ακριβώς γνωρίζει τους κινδύνους που διατρέχει και επειδή οι αξίες και οι απόψεις της την οδηγούν στο να προτιμήσει τη διασφάλιση της υγείας της παρά να διακινδυνέψει να υποστεί τις βλαβερές συνέπειες του καρκίνου του ενδομητρίου.( Μ. Μητροσύλη 2010)
Αλλαγή συμπεριφοράς
Η λήψη της κατάλληλής απόφασης, δεν οδηγεί πάντα και στην εκτέλεση της. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για θέματα που η υλοποίηση μιας απόφασης συναντά εμπόδια και δυσκολίες, παρατηρείται συχνά εγκατάλειψη της προσπάθειας ή αποφυγή εκτέλεσης της. Για αυτό καιο επισκέπτης υγείας παρέχει βοήθεια που χρειάζεται το γυναικείο κοινό ή ένα άτομο, προκειμένου να επιτύχει τν υλοποίηση μιας αλλαγής. Άλλωστε η αλλαγή συμπεριφοράς, δηλαδή η επιτυχής εφαρμογή μιας ενεργητικής προσπάθειας, αποτελεί αναμφισβήτητα και το πιο σημαντικό κομμάτι του ρόλου του επισκέπτη υγείας. .( Μ. Μητροσύλη 2010)
Αλλαγή περιβάλλοντος
Ο τελευταίος αυτός στόχος του επισκέπτη υγείας αποσκοπεί στην αναβάθμιση του φυσικού ή και κοινωνικού περιβάλλοντος προκειμένου να μειωθούν οι περιβαλλοντολογικοί κίνδυνοι και να διευκολυνθεί η υιοθέτηση των υγιεινών συμπεριφορών. Ο στόχος αυτός, περιλαμβάνει από αλλαγές μέσα στο σπίτι μέχρι και αλλαγές σε όλη την κοινωνία. Οι γνώσεις, οι αξίες, οι απόψεις και οι πράξεις καθορίζονται σημαντικά από το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον. Αν κάποια γυναίκα περιβάλλεται συνέχεια από άτομα που δεν ακολουθούν μια σωστή διατροφή και βομβαρδίζονται συνέχεια με διαφημίσεις ανθυγιεινών φαγητών, δύσκολα θα καταφέρει να μην υποκύψει στη συνήθεια να απολαμβάνει ανθυγιεινά προϊόντα.(Moreno 2002)
Όλοι οι παραπάνω στόχοι του επισκέπτη υγείας μπορούν να χωρισθούν σε τρείς βασικές κατηγορίες:
- Στο τι θα ήθελε ο Επισκέπτης Υγείας να γνωρίζει το γυναικείο κοινό
( στόχος 1,2)
- Στο τι θα ήθελε ο Επισκέπτης Υγείας να αισθανθεί το γυναικείο κοινό
( στόχος 3,4,5)
- Στο τι θα ήθελε ο Επισκέπτης Υγείας να πράξει το γυναικείο κοινό
(στόχος 6,7)
Στην προσπάθεια αυτήν του επισκέπτη υγείας με τη βοήθεια του προγράμματος αγωγής υγείας, συνήθως υπάρχει συνδυασμός και από τις τρείς αυτές κατηγορίες. Δηλαδή, στο πρόγραμμα αυτό για τον καρκίνο του ενδομητρίου, συνυπάρχουν οι στόχοι για την πληροφόρηση κάθε γυναίκας σχετικά με τον καρκίνο του ενδομητρίου, όπως: εννοούμε όταν λέμε καρκίνος του ενδομητρίου, ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του ενδομητρίου, σε γυναίκες ποιας ηλικίας συνήθως παρουσιάζεται και ποια είναι τα συμπτώματα. Ακόμη τι θα πρέπει να κάνουν οι γυναίκες σε περίπτωση που εμφανίσουν κάποιο από τα συμπτώματα και που θα πρέπει να απευθυνθούν. Μία από τις πιο σημαντικές πληροφορίες που θα πρέπει να γνωρίζει το γυναικείο κοινό είναι εάν και πως μπορεί να προληφθεί ο καρκίνος του ενδομητρίου και πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση του. Επίσης ότι σε περίπτωση που έχει διαγνωστεί καρκίνος του ενδομητρίου υπάρχουν εξειδικευμένα άτομα και χώροι στους οποίους μπορούν να απευθυνθούν για ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη. .(Δαρβίρη. Χ 2010)
Άλλοι στόχοι που συνυπάρχουν είναι εκείνοι για την ανατροπή λαθεμένων απόψεων, σχετικά με τον καρκίνο του ενδομητρίου όπως για παράδειγμα ότι η εμφάνιση του προβλήματος δεν σχετίζεται αποκλειστικά με γυναίκες που έλαβαν οιστρογόνα. Τέλος συνυπάρχουν οι στόχοι της πρακτικής εκμάθησης που επιδιώκουν κάθε γυναίκα να μπορεί να προετοιμάσει τον εαυτό ή το σώματος της για όσα πρόκειται να ακολουθήσουν ή για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Έτσι ο επισκέπτης υγείας, επεμβαίνει και στις γνώσεις και στις απόψεις και στις πρακτικές που σχετίζονται με τον καρκίνο του σώματος της μήτρας.(ACS 2008)
Ακόμα, η επίτευξη κάθε στόχου δεν σημαίνει αυτόματα την επίτευξη του επόμενου. Το γυναικείο κοινό μπορεί να γνωρίζει ότι η ανθυγιεινή διατροφή βλάπτει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι έτοιμο και να αναθεωρήσει τις σχετικές του απόψεις και συμπεριφορές. Κάθε στόχος του προγράμματος αυτού του επισκέπτη υγείας θέλει ιδιαίτερη προσπάθεια για να επιτευχθεί. Και ο ρόλος του είναι να κάνει ότι μπορεί από επαγγελματικής πάντα άποψη για να επιτευχθούν όλοι οι παραπάνω στόχοι του.(IARC Press 2005).
Θεμελίδου Μαρία Τ.Ε. Επισκέπτρια Υγείας1
1 Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας»
