Γιατί ο έλεγχος του βάρους μας μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη;
Συγγραφέας Χάρης Δημοσθενόπουλος Γράφτηκε στις ,
Το υπερβολικό βάρος είναι η πιο σημαντική αιτία του διαβήτη τύπου 2 που αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης του. Τα παχύσαρκα άτομα έχουν 20- 40 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη σε σχέση με κάποιον που διαθέτει ένα υγιές βάρος.
Την ίδια στιγμή η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του διαβήτη, ειδικά αν το βάρος είναι πάνω από το εύρος του υγιούς βάρους. Η απώλεια 7-10 % του τρέχοντος βάρους μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 50%.
Το σωματικό βάρος και ο διαβήτης
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί τη συνηθέστερη των διαφόρων τύπων (περίπου το 80% του συνόλου των διαβητικών). Στα άτομα με ΣΔτ2 το πάγκρεας παράγει λιγότερη ινσουλίνη απ’ αυτή που χρειάζεται ο οργανισμός τους με αποτέλεσμα την αυξημένη τιμή του σακχάρου στο αίμα. Ο τύπος αυτός σχετίζεται στενά με την παχυσαρκία και προσβάλει ανθρώπους ασχέτως ηλικίας, κυρίως ενήλικες, ενώ με την έκρηξη της παιδικής παχυσαρκίας, τα τελευταία χρόνια, εμφανίζεται και στα παχύσαρκα παιδιά.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2, όπως η ηλικία, η διατροφή, το άγχος, ορισμένα φάρμακα, η γενετική προδιάθεση, το οικογενειακό ιστορικό, ο τρόπος ζωής και η απουσία της άσκησης. Ωστόσο, ο πιο σημαντικός προδιαθεσικός παράγοντας του διαβήτη τύπου 2 είναι το υπέρβαρο ή η παχυσαρκία (Δείκτης Μάζας Σώματος για υπέρβαρο 26-29kg/m2 και παχύσαρκο 30-34kg/m2). Σχεδόν το 90% των ανθρώπων που ζουν με διαβήτη τύπου 2 είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Οι άνθρωποι που είναι υπέρβαροι ή έχουν πρόβλημα παχυσαρκίας παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα στο να χρησιμοποιεί το σώμα τους την ινσουλίνη για να ελέγξει σωστά τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, και είναι συνεπώς πιο πιθανό να αναπτύξουν διαβήτη.
Η επίπτωση της παχυσαρκίας που σχετίζεται κυρίως με την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών (μεγάλη αύξηση της πρόσληψης λιπών και υδατανθράκων-σακχάρων, μεγάλο μέγεθος μερίδων και προσλαμβανομένων θερμίδων) σε συνδυασμό με τη μείωση της σωματικής δραστηριότητας μαζί με το διαβήτη αποτελούν τη σύγχρονη επιδημία με το όνομα diabesity (από τους όρους diabetes και obesity).
Από τα άτομα με ΣΔ 2 περίπου το 90% χαρακτηρίζονται ως υπέρβαρα ή παχύσαρκα ενώ ο κίνδυνος εμφάνισης του ΣΔ 2 είναι διπλάσιος στα υπέρβαρα άτομα, 5 φορές μεγαλύτερος στα παχύσαρκα και 10 φορές στα παθολογικά παχύσαρκα άτομα σε σχέση με φυσιολογικού βάρους άτομα αντιστοίχου ηλικίας.
Μια αύξηση στο σωματικό λίπος γενικά συνδέεται με μια αύξηση του κινδύνου για μεταβολικές ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση και η δυσλιπιδαιμία. Δεδομένα τόσο από τη μελέτη SHIELD όσο και τη μελέτη NHANES υποστηρίζουν την κοινή κλινική παρατήρηση ότι οι ασθενείς με υψηλότερο ΔΜΣ είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση και δυσλιπιδαιμία. Έστω και η μέτρια αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει μία μεταβολική νόσος όπως είναι ο ΣΔ ενώ η απώλεια του βάρους μπορεί να βελτιώσει τη μεταβολική νόσο σε βαθμό που εξαρτάται από τις επιδράσεις του παθογόνου δυναμικού του λιπώδους ιστού. Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε μεταβολική νόσο, όταν συνοδεύεται από συσσώρευση και υπερτροφία του σπλαχνικού λίπους, υπερτροφία του περιφερικού λίπους και αυξημένο λίπος σε όργανα όπως το ήπαρ, ο μυς ή το πάγκρεας, που έχουν δυσμενείς μεταβολικές και ανοσολογικές συνέπειες ή με καθαρή αύξηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων, η οποία είναι επιβαρυντική για όργανα του σώματος όπως οι μύες, το ήπαρ και το πάγκρεας.
Τα τελευταία χρόνια φάνηκε ότι η «φλεγμονή» αποτελεί το σύνδεσμο και έχει μια σημαντική σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας, των αυξημένων επιπέδων σακχάρου στο αίμα, και του διαβήτη τύπου 2. Πολλές είναι οι μελέτες που δείχνουν ότι η απώλεια βάρους μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στο να μειώσει τη φλεγμονή. Για το λόγο αυτό η σύσταση για απώλεια έστω και του 5-10% του αρχικού βάρους είναι ικανή να προλάβει ή να συμβάλει στην καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη. Επίσης, ένα υγιές πρότυπο διατροφής, με τακτικά γεύματα, μειωμένα λιπαρά και σάκχαρα και υψηλές φυτικές ίνες μπορεί να ελέγξει το βάρος σας, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης και να παίξει ρόλο στη μείωση της φλεγμονής.
Χάρης Δημοσθενόπουλος,M MedSci. SRD
Κλινικός Διαιτολόγος – Βιολόγος
ΠΗΓΗ:
