Ειδικές καταστάσεις με άσθμα!
Συγγραφέας Δημήτρης Λ. Ζαχείλας Γράφτηκε στις ,
Άσθμα και εγκυμοσύνη
Το άσθμα αποτελεί το συχνότερο, δυνητικά σοβαρό ιατρικό πρόβλημα που επιπλέκει την κύηση. Μελέτες έχουν δείξει ότι σχετίζεται με αύξηση περιγεννητικής θνησιμότητας, προεκλαμψίας, χαμηλού βάρους γέννησης, και πρόωρων τοκετών, ενώ δεν φαίνεται να σχετίζεται με συγγενείς ανωμαλίες. Το άσθμα κατά την κύηση επιδεινώνεται, μένει ίδιο ή βελτιώνεται σε ίσα ποσοστά και φαίνεται ότι επιδείνωση παρουσιάζει το σοβαρότερο σε επίπεδο άσθμα. Υπάρχει εξ’ άλλου σχέση κατά την κύηση της βαρύτητας της ρινίτιδας με τη βαρύτητα του βρογχικού άσθματος.
Το μη ελεγχόμενο άσθμα αυξάνει τους κινδύνους για το έμβρυο και τη μητέρα. Οι περισσότερες παροξύνσεις συμβαίνουν κατά το τέλος του δεύτερου τριμήνου. Οι συνήθεις λόγοι παρόξυνσης είναι οι ιογενείς λοιμώξεις λόγω μεταβολών της κυτταρικής ανοσίας στην εγκυμοσύνη και η μη λήψη εισπνεόμενων κορτικοειδών. Η παρόξυνση έχει σαν συνέπεια την ιστική υποξία στο κύημα.
Οι κύριοι στόχοι της θεραπευτικής παρέμβασης στην εγκυμονούσα με άσθμα είναι η προστασία της υγείας τόσο της μητέρας όσον και του εμβρύου. Κατά την περιόδο της κύησης γενική αρχή είναι η χρήση φαρμάκων που να είναι εισπνεόμενα και δοκιμασμένα σε βάθος χρόνου.
Στην αντιμετώπιση της εγκύου με άσθμα είναι σημαντική η συνεργασία του πνευμονολόγου με τον γυναικολόγο, η τακτική παρακολούθηση με λειτουργικό έλεγχο της αναπνοής και η προσαρμογή της αγωγής για το άσθμα σε όλη τη διάρκεια της κύησης. Αν για όλους τους ασθενείς με άσθμα είναι σημαντικό να πεισθούν για την αναγκαιότητα της λήψης των φαρμάκων τους, οι έγκυες πρέπει να είναι απολύτως ενημερωμένες ότι ο καλός έλεγχος του άσθματος είναι προϋπόθεση για την καλή έκβαση της κύησης.
Απαιτείται εκπαίδευση της εγκύου: ικανότητα πρώιμης αναγνώρισης συμπτωμάτων και επικείμενης επιδείνωσης, σωστή χρήση εισπνεομένων και συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση, καθώς και την αναγνώριση και αποφυγή των αιτίων, που πιθανά να πυροδοτήσουν το άσθμα της (πχ αλλεργική ρινίτιδα, γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού κ.λπ.). Αυτές οι στρατηγικές σχεδιάζονται, ώστε να διασφαλίζεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, τόσο για τη μητέρα, όσο και για το έμβρυο.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι συνήθης στο γενικό πληθυσμό αλλά έχει ακόμα μεγαλύτερη επίπτωση σε ασθενείς με άσθμα. Φαίνεται ότι το άσθμα και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του,ευοδώνουν την εμφάνιση ΓΟΠ, ενώ αντίθετα η ΓΟΠ ευθύνεται για άσθμα ή βήχα μέσω αντανακλαστικών.
Ρινίτιδα, παραρινοκολπίτιδα και ρινικοί πολύποδες
Υπάρχουν μελέτες που επιβεβαιώνουν ότι η ρινίτιδα και το άσθμα συχνά συνυπάρχουν. Η πλειονότητα των ασθενών με άσθμα παρουσιάζει ρινίτιδα η οποία συνήθως προηγείται του άσθματος, ενώ περίπου το 30% των ασθενών με ρινίτιδα έχουν και άσθμα.Οι παράγοντες που επιδεινώνουν ή ευθύνονται για τις δύο καταστάσεις είναι κοινοί (αλλεργιογόνα, επαγγελματικοί παράγοντες, ασπιρίνη) , ενώ η βελτίωση της ρινίτιδας έχει συνήθως σαν αποτέλεσμα την βελτίωση και του άσθματος.
Η παραρρινοκολπίτιδα είναι αποτέλεσμα ρινικής απόφραξης από ρινικούς πολύποδες, ρινίτιδα ή λοιμώξεις. Τέλος οι ρινικοί πολύποδες παρατηρούνται συνήθως σε ηλικία μεγαλύτερη των 40 ετών και παρουσιάζονται συχνότερα στο άσθμα από ασπιρίνη.
Άσθμα από ασπιρίνη
Το άσθμα από ασπιρίνη αποτελεί διακριτή κλινική οντότητα στην οποία η ασπιρίνη προκαλεί ρινίτιδα και ασθματικές παροξύνσεις. Περίπου το 20- 28% των ασθενών με άσθμα είναι ευαίσθητοι στην ασπιρίνη. Η ευαισθησία εμφανίζεται συνήθως κατά την 3η με 4η δεκαετία της ζωής σε ανθρώπους που δεν παρουσίασαν προηγουμένως ευαισθησία. Από τη στιγμή που η ευαισθησία εμφανίζεται, ισχύει για όλη τη ζωή. Η αντίδραση παρουσιάζεται μισή εως 2 ώρες μετά την κατανάλωση της ασπιρίνης, υποχωρεί δύσκολα και χαρακτηρίζεται από βαριά παρόξυνση άσθματος, συμπτώματα ρινίτιδας κ.ά.
Λοιμώξεις του αναπνευστικού
Η σχέση ανάμεσα στις λοιμώξεις του αναπνευστικού και στις παροξύνσεις του άσθματος είναι τεκμηριωμένη. Οι λοιμώξεις αυξάνουν την συμπτωματολογία των ασθματικών ασθενών και αποτελούν συχνή αιτία παρόξυνσης.
Χειρουργικές επεμβάσεις
Ο κίνδυνος διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών είναι αυξημένος σε ασθενείς που πάσχουν από άσθμα λόγω της υπάρχουσας βρογχικής υπεραντιδραστικότητας, της απόφραξης των αεραγωγών και της υπερέκκρισης βλέννας. Οι κίνδυνοι σχετίζονται με τη βαρύτητα του άσθματος, το είδος του χειρουργείου (μεγαλύτερου κινδύνου τα χειρουργεία θώρακα και κοιλιάς) και τον τύπο
της αναισθησίας (η γενική αναισθησία με διασωλήνωση τραχείας μεγαλύτερου κινδύνου).
Σοβαρές αναφυλακτικές αντιδράσεις
Η αναφυλακτική αντίδραση είναι μια άμεση και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση σε κάποιο εξωγενή παράγοντα. Μπορεί να επιπλέξει άσθμα ή να υποδύεται σοβαρή ασθματική παρόξυνση και πιθανολογείται από το ιστορικό (λήψη φαρμάκων, ειδικά ενδοφλεβίως, λήψη παραγόντων αίματος, δήγματα εντόμων, κατανάλωση τροφίμων, όπως θαλασσινά, αυγά, ξηροί καρποί, κ.λ.π).
Ιστοσελίδες για ασθματικούς ασθενείς
• Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία http://www.hts.org.gr/
• Asthma and Allergy Foundation of America http://www.aafa.org/
• American Allergy and Asthma Network – Mothers of Asthmatics http://www.aanma.org/
• Global Initiative for Asthma (GINA) http://www.ginasthma.com/
• National Asthma Education and Prevention Program (NAEPP) http://www.nhlbi.nih.gov/about/naepp/
• Asthma UK http://www.asthma.org.uk/
Πηγές :
www.ginasthma.com
www.emedicine.medscape.com
www.gr.european-lung-foundation.org
www.asthmahelpline.com
Πρακτικά 15ου Πανελλήνιου Συνεδρίου νοσημάτων θώρακος
Πνευμονολογικά θέματα – Σεπτέμβριος 2008
Δημήτρης Λ. Ζαχείλας,
Πνευμονολόγος
