Ουρολιθίαση-Κωλικός νεφρού
Συγγραφέας Αθανάσιος Ζαχαρίου Γράφτηκε στις ,
Ο κωλικός του νεφρού είναι βαθύς και σταθερός πόνος που εντοπίζεται στην πλευροσπονδυλική γωνία κάτω από την 12η πλευρά. Αιτιολογικά προκαλείται από κάθε αιτία που έχει σαν αποτέλεσμα τη διάταση της νεφρικής κάψας από απόφραξη του αποχετευτικού συστήματος του ουροποιητικού (λίθος της πυελοουρητηρικής συμβολής-ουρητήρα) ή οξείας πυελονεφρίτιδας λόγω οξέως οιδήματος.
Χρόνια εξελισσόμενες παθήσεις λόγω της βραδείας πορείας και διάτασης των νεφρικών κοιλοτήτων προκαλούν ελαφρό πόνο στο νεφρό ή διατρέχουν ασυμπτωματικά ώστε να μη γίνονται αντιληπτές από τον άρρωστο και το γιατρό. Παθήσεις που προκαλούν τέτοιους πόνους είναι ο καρκίνος του νεφρού στα αρχικά στάδια ή όταν αναπτύσσεται περιφερικά ώστε να μην εμποδίζει την αποχέτευση των ούρων, κοραλιοειδής λιθίαση, περιοδική μερική απόφραξη του ουρητήρα. Οι κύστεις του νεφρού κατά κανόνα δεν προκαλούν πόνο νεφρικό ακόμη και όταν είναι μεγάλες σε μέγεθος. Πόνο προκαλούν οι κύστεις μόνο όταν αποφράσσουν την αποχέτευση των ούρων ή διαπυηθούν. Ο κωλικός του νεφρού δεν υποχωρεί με την αλλαγή της θέσης του αρρώστου. Κωλικό του νεφρού έχουμε και σε ρήξη ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής που εντοπίζεται κοντά στην έκφυση των νεφρικών αρτηριών.
Κωλικός του ουρητήρα: Αιτία του κωλικού του ουρητήρα είναι η οξεία απόφραξη της αποχέτευσης των ούρων (λίθος, πήγμα αίματος, νεκρωμένοι ιστοί), αύξηση της ενδονεφρικής πίεσης και διάταση της κάψας του νεφρού. Ο πόνος εντοπίζεται στον σύστοιχο νεφρό και συνήθως αντανακλάται κατά μήκος της πορείας του ουρητήρα.
• Λίθος στο ανώτερο τμήμα του ουρητήρα παρουσιάζει αντανάκλαση προς τον σύστοιχο όρχι και τον σπερματικό τόνο ενώ η ψηλάφηση του όρχι παρουσιάζει μικρή ευαισθησία χωρίς καμιά άλλη τοπική διόγκωση και μπορεί να είναι τραβηγμένος προς τα πάνω. Πολλές φορές η ευαισθησία του όρχι μπορεί να είναι η μοναδική ένδειξη ύπαρξης λιθίασης. Η εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι οι νευρικοί κλάδοι του όρχι είναι οι ίδιοι με αυτούς του νεφρού και της ανώτερης μοίρας του ουρητήρα (Θ11-Θ12).
• Λίθος στο μέσο του ουρητήρα: Δίδει συμπτωματολογία παρόμοια με αυτήν της σκωληκοειδίτιδας δεξιά και παθήσεων του κατιόντος κόλου και σιγμοειδούς αριστερά (εκκολπωματίτις, σπαστικό κόλο).
• Λίθος στο κατώτερο τριτημόριο του ουρητήρα ή την ενδοκυστική μοίρα εκτός από τον κωλικό μπορεί να εκδηλωθεί μόνο με αντανακλαστικό πόνο στην ουρήθρα, περιοδικό ανάλογο με τα περισταλτικά κύματα του ουρητήρα, συχνουρία ή και αντανάκλαση του πόνου στο ορθό, συχνουρία και καύσος.
Ο κωλικός του νεφρού προκαλεί και γενικές εκδηλώσεις. Ο ασθενής είναι ανήσυχος, αλλάζει συνεχώς θέση προσπαθώντας να βρει θέση ανακουφιστική. Πολλές φορές στηρίζει με την παλάμη του τη σύστοιχη νεφρική χώρα.
Τα συμπτώματα από άλλα συστήματα είναι αρκετά έντονα. Από το γαστρεντερικό έχουμε ναυτία, εμέτους, διάχυτους κοιλιακούς πόνους, δυσκοιλιότητα και μετεωρισμό. Τα φαινόμενα αυτά έχουν σχέση με το νεφροεντερικό αντανακλαστικό και τη γειτνίαση του νεφρού με το περιτόναιο και τα παρακείμενα κοιλιακά όργανα. (σπασμός πυλωρού- συμπτώματα έλκους).
Δυνατόν η κλινική εικόνα του κωλικού να εκδηλωθεί σαν ειλεός του εντέρου, γεγονός που παραπλανά τον κλινικό ιατρό, ιδίως σε περιπτώσεις που χορηγήθηκαν σπασμολυτικά φάρμακα. Άλλα συνοδά συμπτώματα είναι ταχυκαρδία, εφιδρώσεις, ελαφρό αίσθημα ρίγους χωρίς πυρετική κίνηση.
Η αιματουρία (μικροσκοπική ή μακροσκοπική) σχεδόν πάντοτε συνοδεύει τον κωλικό του νεφρού.
Η συνύπαρξη υψηλού πυρετού με ρίγος υποδηλώνει συνύπαρξη οξείας φλεγμονής (πυελονεφρίτις). Εάν προηγηθεί οξεία φλεγμονή και έπεται ο κωλικός η διάγνωση κλίνει περισσότερο προς φλεγμονή και όχι προς απόφραξη (λίθος κλπ).
Αθανάσιος Ζαχαρίου
