Κολονοσκόπηση
Συγγραφέας Γεώργιος Μαυρογένης Γράφτηκε στις ,
1) Τι είναι η κολονοσκόπηση;
Είναι η εξέταση του παχέος εντέρου με τη βοήθεια ενός εύκαμπτου ενδοσκοπίου το οποίο ονομάζεται κολονοσκόπιο. Την παραμονή της εξέτασης πραγματοποιείται καθαρισμός του εντέρου με τη λήψη καθαρτικών καθώς και ειδική δίαιτα. Η κολονοσκόπηση αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση ανωμαλιών του παχέος εντέρου καθώς και των τελευταίων 10-20 εκατοστών του λεπτού εντέρου (τελικός ειλεός). Επιπλέον, επιτρέπει την λήψη ιστοτεμαχίων για ιστολογική ανάλυση (βιοψίες) καθώς και τη δυνατότητα ενδοσκοπικής αφαίρεσης πολύποδων και θεραπείας αγγειοδυσπλασιών.
2) Ποιές είναι οι ενδείξεις κολονοσκόπησης
Διερεύνηση ανεξήγητης σιδεροπενικής αναιμίας με χαμηλό σίδηρο-φερριτίνη, μέλαινες κενώσεις, απώλεια αίματος με τα κόπρανα, απώλεια βάρους, μετεωρισμός (φουσκώματα), χρόνιες διάρροιες, εναλλαγές στις κενώσεις (δυσκοιλιότητας-ευκοιλιότητας), παρουσία βλέννας ή αίματος στα κόπρανα, προληπτικός έλεγχος καρκίνου παχέος εντέρου και πολυπόδων από την ηλικία των 50 ετών, γενετικά σύνδρομα πολυποδίασης, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες (νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα), προσωπικό ιστορικό νεοπλασίας, κληρονομικό ιστορικό ιστορικό πολυπόδων ή άλλων νεοπλασιών σε συγγενείς πρώτου βαθμού.
3) Πως γίνεται η προετοιμασία για κολονοσκόπηση;
Το πιο σημαντικό βήμα για μία κολονοσκόπηση υψηλής ποιότητας είναι η κατάλληλη προετοιμασία. Τρεις με πέντε μέρες πριν την εξέταση θα πρέπει να αποφεύγονται οι φυτικές ίνες, δηλαδή φρούτα και λαχανικά. Την παραμονή της εξέτασης χορηγούνται καθαρτικά με τα οποία θα γίνει ο καθαρισμός του παχέος εντέρου. Αυτή τη μέρα ο ασθενής μπορεί να φάει κάτι ελαφρύ (πχ κοτόσουπα, ζελεδάκια, σούπες). Ασθενείς με χρόνια δυσκοιλιότητα η ιστορικό ατελούς προετοιμασίας σε προηγούμενη εξέταση χρειάζονται ιδιαίτερη προετοιμασία σε συνεννόηση με τον ιατρό τους.
4) Πως γίνεται η εξέταση;
Η εξέταση συνήθως γίνεται με την χορήγηση μέθης και αναλγητικών φαρμάκων με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι επώδυνη για τον ασθενή. Το είδος και η δοσολογία των φαρμάκων καθορίζονται ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το ατομικό ιστορικό και την την εκτιμώμενη διάρκεια της εξέτασης. Το ενδοσκόπιο προωθείται προσεκτικά μέχρι το τυφλό/τελικό ειλεό. Στη συνέχεια γίνεται ενδελεχής έλεγχος των τοιχωμάτων του εντέρου και πλύση/αναρρόφηση των ακαθαρσιών που υπάρχουν. Αν βρεθούν πολύποδες συνήθως αφαιρούνται κατά την διάρκεια της εξέτασης.
5) Ποιά είναι η διάρκεια της εξέτασης.
Ο χρόνος ποικίλει από 20 λεπτά μέχρι και 1 ώρα. Παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το ιστορικό προηγούμενων επεμβάσεων στη κοιλιά, η ποιότητα της προετοιμασίας, ο αριθμός των πολύποδων επηρεάζουν την διάρκεια της εξέτασης
6) Ισχύει ότι η κολονοσκόπηση είναι επώδυνη;
Η παρουσία του ενδοσκοπίου στο παχύ έντερο δεν είναι επώδυνη. Ωστόσο η προώθηση του ενδοσκοπίου σε ορισμένα τμήματα του εντέρου μπορεί να προκαλέσει παροδικά πόνο. Ο έμπειρος ενδοσκόπος γνωρίζει ποιά σημεία της εξέτασης μπορεί να είναι επώδυνα και λαμβάνει τα αντίστοιχα μέτρα. Η χορήγηση ελαφράς μέθης και αναλγητικών φαρμάκων κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης καθιστά την εξέταση ανώδυνη. Σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νορβηγία η εξέταση πραγματοποιείται χωρίς καταστολή. Σε άλλες χώρες όπως η Γαλλία, και το Βέλγιο η εξέταση γίνεται παρουσία αναισθησιολόγου ενώ σε κάποιες σκανδιναβικές χώρες καλείται ο ασθενής να αυτοχορηγήσει το αναλγητικό φάρμακο κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Συμπερασματικά, ο ιατρός σε συνεργασία με τον ασθενή αποφασίζουν από κοινού με ποιόν τρόπο θα γίνει η εξέταση.
7) Τι γίνεται μετά την εξέταση
Μετά το τέλος της εξέτασης, ο ασθενής παρακολουθείται στην αίθουσα ανάνηψης για 30 λεπτά με μία ώρα. Στη συνέχεια μπορεί να αποχωρήσει με συνοδεία. Επειδή τα χορηγούμενα φάρμακα επηρεάζουν τα αντανακλαστικά και τα επίπεδα συνείδησης, απαγορεύεται η οδήγηση μέχρι και την επόμενη μέρα το πρωί καθώς και η λήψη σοβαρών αποφάσεων. Είναι επίσης πολύ σημαντικό μετά την κολονοσκόπηση να γίνει σωστή αναπλήρωση υγρών (νερό, σούπες, χυμοί, τσάι κτλ).
8) Πότε πρέπει να γίνει επανέλεγχος
Εξαρτάται από τον λόγο για τον οποίο έγινε η εξέταση και την ηλικία του ασθενούς, και τα ευρήματα της εξέτασης. Κάποιο αδροί κανόνες είναι οι εξής.
-Ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου κάνουν την πρώτη κολονοσκόπηση σε ηλικία 50 ετών ή 10 χρόνια πριν από την ηλικία διάγνωσης καρκίνου στο συγγενικό τους πρόσωπο (ότι είναι νωρίτερο). Στη συνέχεια συνίσταται επανέλεγχος ανά 5 χρόνια.
-Αν αφαιρεθούν 1-2 αδενωματώδεις ή οδοντωτοί πολύποδες, επανέλεγχος σε 5 χρόνια
-Αν αφαιρεθούν περισσότεροι από 3 αδενωματώδεις ή οδοντωτοί πολύποδες, επανέλεγχος σε 3 χρόνια
– Αν αφαιρεθούν πολλοί πολύποδες (> 8-10), συνίσταται επανέλεγχος σε 1 με 2 χρόνια
-Αν υπάρχουν αμφιβολίες ως προς την ριζική αφαίρεση ενός πολύποδα, ή υπάρχουν ενδείξεις υψηλού βαθμού δυσπλασίας συνήθως γίνεται επανέλεγχος σε 3-6 μήνες.
-Αν η προετοιμασία είναι ατελής μπορεί να χρειαστεί επανέλεγχος σε 3-6 μήνες για να ανιχνευθούν πολύποδες που δεν ήταν ορατοί λόγω της παρουσίας κοπράνων
Συμβουλευτείτε τον γαστρεντερολόγο σας για το πότε πρέπει να γίνει επανέλεγχος διότι μόνο αυτός μπορεί να κρίνει την ποιότητα της εξέτασης και την ανάγκη για επανεξέταση.
9) Υπάρχουν επιπλοκές μετά από αφαίρεση πολυπόδων;
Ο κίνδυνος επιπλοκών εξαρτάται από το μέγεθος του πολύποδα, από την τεχνική της πολυπεκτομής, από την φαρμακευτική αγωγή του ασθενούς και το ατομικό ιστορικό του. Η πολυπεκτομή με λαβίδα ή βρόγχο μικρών πολυπόδων < 10 χιλιοστών είναι πολύ ασφαλής και το ρίσκο αιμορραγίας πάρα πολύ μικρό. Πολύποδες >10 χιλιοστών έχουν πιο πλούσια αιμάτωση και η αφαίρεσή τους απαιτεί εμπειρία στο χειρισμό επιπλοκών.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Οι ανωτέρω πληροφορίες έχουν καθοριστεί με βάση τις συστάσεις των αναγνωρισμένων επιστημονικών εταιρειών. Δεν αντικαθιστούν τις πληροφορίες που παρέχονται από το γιατρό σας. Μην διστάσετε να του υποβάλετε τις ερωτήσεις που θέλετε.
Γεώργιος Μαυρογένης
