Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Συγγραφέας Δημήτρης Λ. Ζαχείλας Γράφτηκε στις ,
Τι είναι η ΧΑΠ; Μια μακροχρόνια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή στους πνεύμονες και οδηγεί σε καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος και στένωση των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή. Συνήθως εμφανίζεται μετά το 45ο έτος της ηλικίας. Οι κυριότερες μορφές της είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα, ενώ και άλλα συστήματα του οργανισμού επηρεάζονται με την εξέλιξη της νόσου.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, περίπου 1.000.000 Έλληνες πάσχουν από ΧΑΠ. Οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν, καθώς τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά και οι ασθενείς τα θεωρούν – λανθασμένα – σαν μια φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος.
Πού οφείλεται;
Το 90% των περιπτώσεων οφείλεται στο κάπνισμα.
Άλλη πιθανή αιτία είναι η έντονη και παρατεταμένη έκθεση στη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα ή σε σκόνες και χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας.
Είναι η ΧΑΠ επικίνδυνη;
Αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπισή της, μπορεί να εμποδίσει ή να καθυστερήσει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου, αναβαθμίζοντας παράλληλα την ποιότητα ζωής του ασθενή.
Συμπτώματα:
Τα συμπτώματα ξεκινούν ήπια (βήχας, δύσπνοια, κόπωση). Συνήθως ο πάσχοντας συμβιβάζεται με αυτά, αποδίδοντάς τα στο κάπνισμα και την έλλειψη άσκησης. Όταν αρχίσει η ΧΑΠ εξελίσσεται σταθερά. Όταν προχωρήσει αρκετά πλέον η νόσος, ο ασθενής παρουσιάζει σοβαρότερα συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης το χρόνο, που συχνά απαιτούν ενδονοσοκομειακή φροντίδα.
Πότε πρέπει να επισκεφτώ τον πνευμονολόγο;
Αν ισχύει κάτι από τα παρακάτω:
Καπνίζετε
Εκτίθεστε σε παράγοντες μόλυνσης/ρύπανσης στο εργασιακό περιβάλλον
Βήχετε
Έχετε φλέγματα/ παρατηρείτε αλλαγή στο χρώμα τους
Έχετε δύσπνοια
Έχετε συριγμό (σφύριγμα στο στήθος)
Δυσκολεύεστε στις καθημερινές σας δραστηριότητες
Έχετε πόνο στα πλευρά που χειροτερεύει όταν εισπνέετε
Πώς γίνεται η διάγνωση;
1. Με ειδική, απόλυτα ανώδυνη, εξέταση που ονομάζεται σπιρομέτρηση. Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών, με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών, πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση.
2. Με μέτρηση αερίων αίματος. Αποτελεί εξειδικευμένη εξέταση αίματος που γίνεται σε ειδικά εξοπλισμένο ιατρείο ή στο νοσοκομείο και μέσω αυτής εκτιμάται αν υπάρχει διαταραχή που μπορεί να υποδηλώνει πνευμονική ή μεταβολική πάθηση.
Θεραπεία
Για τη θεραπεία της νόσου, απαιτείται η συνεργασία του ασθενή και η ανάλογη διαχείριση από τον πνευμονολόγο. Πιο συγκεκριμένα:
Διακοπή καπνίσματος
Μείωση της έκθεσης σε άλλους παράγοντες κινδύνου
Εμβολιασμός (εμβόλια γρίπης και πνευμονιόκοκκου)
Πνευμονική αποκατάσταση (φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία)
Ιατρική θεραπεία για να βελτιωθεί η πνευμονική λειτουργία (βρογχοδιαστολή, ειδική αντιφλεγμονώδης αγωγή)
Συμπέρασμα:
Η ΧΑΠ επηρεάζει διαφορετικά τον κάθε ασθενή.
Αν η πάθηση είναι ήπια ή μέτρια, ο ασθενής μπορεί να δυσκολεύεται στο περπάτημα, την άσκηση, τη σεξουαλική δραστηριότητα κτλ. Αν η πάθηση είναι πιο σοβαρή , μπορεί να νιώθει δύσπνοια σε απλές καθημερινές κινήσεις (πλύσιμο, χτένισμα, ντύσιμο κτλ).
Όπως συμβαίνει και με άλλες μακροχρόνιες νόσους που επιδρούν στις καθημερινές δραστηριότητες , έτσι και η ΧΑΠ μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική δυσφορία. Η στενοχώρια, ο φόβος, η κατάθλιψη είναι οι συνήθεις εκδηλώσεις σε ασθενείς με ΧΑΠ.
Η έγκαιρη επίσκεψη στον πνευμονολόγο για τη διάγνωση και το σχεδιασμό δράσης , και παράλληλα η διακοπή του καπνίσματος και η φυσική δραστηριότητα , θα εξασφαλίσουν στον ασθενή με ΧΑΠ μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
The Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD), 2016
Δημήτρης Λ. Ζαχείλας,
Πνευμονολόγος
