Πονοκέφαλος: Το σύμπτωμα που μας ταλαιπωρεί πιο συχνά!
Συγγραφέας Ασπασία Τερεντίου Γράφτηκε στις ,
Η κεφαλαλγία είναι ένα από τα πιο συχνά επώδυνα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τον άνθρωπο. Εκτιμάται ότι ένας στους τρεις θα υποφέρει κατά τη διάρκεια της ζωής του από κάποια σοβαρή κρίση κεφαλαλγίας.
Επειδή κατά κανόνα ο περισσότερος κόσμος με έναν σχετικά ελαφρό παροδικό ή υποτροπιάζοντα πονοκέφαλο δε συμβουλεύεται γιατρό, δεν υπάρχουν αξιόπιστα επιδημιολογικά δεδομένα.
Υπολογίζεται πάντως ότι από τους 13000 τόνους ασπιρίνης που καταναλίσκονται σ΄όλον τον κόσμο μέσα σε ένα χρόνο, το μεγαλύτερο χρησιμοποιείται για να ανακουφίσει την κεφαλαλγία.
Πόσο δύσκολο είναι να τεθεί διάγνωση σ΄ένα άτομο που έρχεται για πρώτη φορά στο γιατρό παραπονούμενο για κεφαλαλγία; Η γνωστή ρήση «ο πονοκέφαλος του ασθενούς γίνεται πονοκέφαλος του γιατρού» δίνει την απάντηση. Η δυσκολία αυτή οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.
Πρώτον το αίσθημα του πόνου είναι εντελώς υποκειμενικό για το κάθε άτομο. Άλλοι υπομένουν, φοβούνται ή αναβάλλουν την επίσκεψή τους στο γιατρό μέχρι η ένταση του πόνου να ξεπεράσει κάποια όρια αντοχής, για να ζητήσουν την ιατρική συμβουλή, ενώ άλλοι πανικοβάλλονται, τρέχουν από γιατρό σε γιατρό, μπερδεύουν τη ζάλη, το μούδιασμα ή άλλα υποκειμενικά ενοχλήματα με τον πόνο δίνοντας ακόμη και λαθεμένες πληροφορίες.
Δεύτερον στην παθογένεια μιας κεφαλαλγίας είναι δυνατόν να εμπλέκονται πολλοί γενεσιουργοί παράγοντες, τόσο οργανικοί (αγγειακοί, αγγειοκινητικοί, πιεστικοί, χημικοί, φαρμακευτικοί, αλλεργικοί, φλεγμονώδεις κλπ) όσο και λειτουργικοί (ψυχογενείς, αντανακλαστικοί όπως από κακή στάση του αυχένος και της κεφαλής στον υπολογιστή), που ο γιατρός θα πρέπει με προσοχή να λάβει υπ’όψη του στη διαφορική διάγνωση.
Τρίτον, στις χρόνιες ή υποτροπιάζουσες κεφαλαλγίες , ο ασθενής έχει ταλαιπωρηθεί ήδη αρκετά, συνήθως έχει επισκεφθεί πολλούς γιατρούς ή ακόμη και πολλές φορές τον ίδιο γιατρό, χωρίς να βρεί λύση στο πρόβλημά του, με αποτέλεσμα να γίνει δύσπιστος, γεγονός που δημιουργεί άσχημες προϋποθέσεις για τη σωστή συνεργασία γιατρού-ασθενούς.
Τέταρτον, τις περισσότερες φορές το τόσο συχνό αυτό ενόχλημα δεν είναι η εκδήλωση κάποιας νόσου και μόνο πολύ σπάνια αποτελεί προειδοποίηση σοβαρού νοσήματος που απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση. Όμως οι ασθενείς συχνά θεωρούν κάποιες καταστάσεις που τυχαίνει να συνυπάρχουν, όπως το stress, στενοχώρια, παλιό κτύπημα στο κεφάλι, ως εκλυτικές αιτίες των πονοκεφάλων τους και τις προβάλλουν έντονα, δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την ιατρική σκέψη και ο κίνδυνος για το γιατρό να παρασυρθεί σε λαθεμένη διάγνωση είναι μεγάλος. Σίγουρα η απλή αναφορά στα ήδη χορηγούμενα φάρμακα ή προϋπάρχουσες νόσους είναι απαραίτητη, γιατί μπορεί να συσχετίζονται με την κεφαλαλγία.
Γι’ αυτό και κλειδί για την διάγνωση είναι το λεπτομερές ιστορικό. Κατά τον A.L.Sahs «αν ο γιατρός διαθέτει 30 λεπτά για να ιδεί έναν άρρωστο με κεφαλαλγία, θα πρέπει να αφιερώσει τα 29΄ για ένα καλό ιστορικό και 1΄ για την εξέταση».
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το ιστορικό θα στηριχθεί σε ορισμένα στοιχεία όπως:
- Χρονικές παράμετροι. Πρέπει να διευκρινισθεί από πότε, ή από ποια ηλικία έχει αρχίσει η κεφαλαλγία, αν είναι συνεχής ή διαλείπουσα, με μικρά η μεγάλα μεσοδιαστήματα ηρεμίας. Αν η έναρξη είναι πρόσφατη, υπάρχει πιθανότητα να αποτελεί την εκδήλωση μιας βασικής υποκείμενης νόσου και χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, ενώ αν έχει αρχίσει παλαιότερα και υποτροπιάζει, πιθανότερη είναι η εκδοχή της κρίσης μιας χρόνιας κεφαλαλγίας.
- Χαρακτηριστικά της κεφαλαλγίας όπως η εντόπιση (αν ο πόνος είναι μόνιμος σε ένα σταθερό σημείο, αν υποτροπιάζει στην ίδια περιοχή, αν ακτινοβολεί και σε άλλες περιοχές ή αν είναι διάχυτος) και ο χαρακτήρας (αν είναι συσφιγτικός, διαξιφιστικός, υπόκωφος, παροξισμικός, αν σφύζει)
- Πρόδρομα ή συνοδά φαινόμενα. Τα πρόδρομα (αύρα) καθορίζουν τον τύπο της ημικρανίας, ενώ τα συνοδά (διαταραχές επιπέδου συνειδήσεως, νευρολογικές εκδηλώσεις, πυρετός, αυχενική δυσκαμψία, έμετοι κλπ) προσδιορίζουν την ενδεχόμενη υποκείμενη νόσο.
- Παράγοντες που εκλύουν ή επιδεινώνουν την κεφαλαλγία. Θα πρέπει με προσοχή και σκεπτικισμό να αξιολογούνται οι αναφερόμενοι ως εκλυτικοί παράγοντες, γιατί υπάρχει μια τάση συσχέτισης που μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένη διάγνωση.
- Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες όπως η οικογενής κληρονομική επιβάρυνση ημικρανιών. Eπίσης ιδιαίτερα στοιχεία της δομής της προσωπικότητας: άτομα τελειομανή, με αυστηρή αυτοκριτική, μετά από ψυχοτραυματικά γεγονότα ή σε περιόδους ψυχικής καταπόνησης ή μελαγχολίας, εκδηλώνουν συχνότερα την κεφαλαλγία ως ψυχοσωματική εκδήλωση.
Ενδεικτικά σημεία κινδύνου από το ιστορικό που πιθανώς να υποκρύπτουν οργανική βλάβη είναι:
- η αιφνίδια έναρξη νέας έντονης κεφαλαλγίας
- η σταδιακή επιδείνωση έντονης κεφαλαλγίας
- η έναρξη πόνου μετά από άσκηση, βήχα, κόπωση, σεξουαλική δραστηριότητα.
- η έναρξη για πρώτη φορά κεφαλαλγίας μετά την ηλικία των 50 ετών
- η συνύπαρξη και η συσχέτιση με:
– υπνηλία, σύγχυση, απώλεια μνήμης
– χρόνια κόπωση, εξάντληση, μυαλγίες, αρθραλγίες
– πυρετό
– προϊούσες οπτικές διαταραχές
– αδυναμία, αδεξιότητα, διαταραχές της ισορροπίας
Τη λήψη του ιστορικού θα συμπληρώσει η πλήρης σωματική και νευρολογική εξέταση, η εκτίμηση της ψυχο-συναισθηματικής κατάστασης του ασθενούς και θα ολοκληρωθεί με τις εργαστηριακές εξετάσεις τόσο τις γενικές όσο και τις νευροαπεικονιστικές. Η αξονική τομογραφία του εγκεφάλου ειναι πολύτιμη, καμμιά φορά απαραίτητη και με έγχυση σκιαγραφικής ουσίας, δεν θα πρέπει όμως να αποτελεί εξέταση ρουτίνας, αλλά να πραγματοποιείται εφ’όσον υπάρχει ένδειξη. Το ίδιο ισχύει και για τη μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ
Εχουν γίνει πολλές προσπάθειες για την ταξινόμηση των κεφαλαλγιών ή πιο σωστά των κεφαλαλγικών συνδρόμων. Τελευταία είναι αυτή της Διεθνούς Επιτροπής Κεφαλαλγίας η οποία δημοσίευσε το 1988 το πόρισμά της. Σύμφωνα με την ταξινόμηση αυτή οι κεφαλαλγίες διακρίνονται σε
α. Πρωτοπαθείς, αυτές δηλαδή που δε σχετίζονται με εμφανές γενεσιουργό αίτιο, και
β. Δευτεροπαθείς, οι οποίες αναφέρονται και ως συμπτωματικές ή οργανικές.
Οι πρωτοπαθείς κατατάσσονται σε τέσσερες (4) κατηγορίες:
- Ημικρανία
- Κεφαλαλγία τάσεως
- Αθροιστική κεφαλαλγία και
- Κεφαλαλγίες που δε συνοδεύονται από ιστικές βλάβες.
Κάθε κατηγορία περιλαμβάνει πολλές υποκατηγορίες.
Οι δευτεροπαθείς κατατάσσονται σε άλλες εννέα (9) βασικές κατηγορίες, ανάλογα με την ομαδοποίηση των γενεσιουργών αιτίων, όπως πχ κεφαλαλγίες συνδεόμενες με κρανιοεγκεφαλικό τραυματισμό, με χημικές ουσίες, με υπέρταση κλπ.
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Η ημικρανία αποτελεί ένα σύνδρομο στο οποίο η κεφαλαλγία είναι το βασικό σύμπτωμα. Συνοδεύεται κατά κανόνα από οπτικές, γαστρεντερικές και άλλες φυτικές διαταραχές. Επέρχεται κατά κρίσεις που διαρκούν από 2 – 72 ώρες (πάνω από 72 ώρες αποτελεί το status migrainosus- ημικρανική κατάσταση) οι οποίες ακολουθούνται από μεσοδιαστήματα απόλυτης ηρεμίας. Η συχνότερη μορφή της είναι η ημικρανία χωρίς αύρα, δηλαδή χωρίς πρόδρομα συμπτώματα. Συνήθως συνδυάζεται με ποικίλους εκλυτικούς παράγοντες, όπως οι μεταβολές του καιρού, αλλαγή συνθηκών ζωής, έμμηνος ρύση κλπ. Στην ημικρανία με αύρα προηγούνται αισθητηριακά (κυρίως οπτικά), κινητικά και ψυχικά φαινόμενα που διαρκούν 10-15 λεπτά και προειδοποιούν τον ασθενή. Κατά την κύρια φάση της κρίσης τους ασθενείς ενοχλούν το φώς, ο θόρυβος, οι οσμές, ο καπνός και παρουσιάζουν εκδηλώσεις από το αυτόνομο νευρικό σύστημα όπως ωχρότητα, εμέτους, βραδυκαρδία κλπ. Είναι δυνατόν η ημικρανία να συνοδεύεται από κινητικές ή αισθητικές επιπλοκές (ημιπάρεση, διπλωπία κλπ) οπότε η ημικρανία καλείται συνοδευόμενη ή επιπλεγμένη. Οι επιπλοκές αυτές είναι κατά κανόνα αναστρέψιμες, εκτός αν, σπάνια, προκληθεί ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, οπότε μονιμοποιούνται.
Η θεραπεία της ημικρανίας περιλαμβάνει τόσο την άμεση καταστολή των κρίσεων, όσο και την προληπτική αντιμετώπισή τους. ΄Ομως οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν τους παράγοντες που έχουν διαπιστώσει ότι προκαλούν τις κρίσεις (όπως οινόπνευμα, ξενύχτι, κάπνισμα, κακή διατροφή, συγκεκριμμένα φάρμακα κλπ), τις εκτροπές από τους φυσιολογικούς ρυθμούς της ζωής και τέλος να πεισθούν ότι πρέπει να συμφιλιωθούν και να συμβιώσουν με τη νόσο τους.
Η κεφαλαλγία τάσεως είναι πιεστική-συσφικτική με μέτρια ένταση και με αμφοτερόπλευρη κατανομή, έχει μεγαλύτερη διάρκεια από τις κρίσεις ημικρανίας (από 30΄- 7 ημέρες, αλλά μπορεί να εξελιχθεί και σε χρόνια), δε συνοδεύεται από ναυτία ή έμετο και δε συνυπάρχει φωτοηχοφοβία. Κατά κανόνα συνυπάρχει ιστορικό έντονου stress και κατάθλιψης και συνοδεύεται από διαταραχές του ύπνου.
Στην αθροιστική κεφαλαλγία οι προσβολές κεφαλαλγίας έρχονται με ριπές αλγεινών κρίσεων αθροιστικά μέχρι 8 ημερησίως για συνεχόμενες ημέρες, εβδομάδες ή μήνες και διαρκούν από 15 λεπτά μέχρι 2 ώρες ή και περισσότερο, και παρουσιάζονται 2-3 φορές τον χρόνο. Δεν υπάρχει αύρα, ο πόνος είναι ξαφνικός, διαξιφιστικός, κορυφώνεται σε 10΄-15΄, αυστηρά ετερόπλευρος, και καταλαμβάνει συνήθως την περικογχική περιοχή με επέκταση στη γύρω περιοχή. Μπορεί να συνοδεύεται από υπεραιμία του επιπεφυκότος, δακρύρροια, ρινική συμφόρηση, μύση, εφίδρωση του προσώπου.
Όσον αφορά στις δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες, πολλοί παράγοντες είναι δυνατόν, μόνοι τους ή σε συνδυασμό, να ενοχοποιηθούν.
Ξαφνικός πολύ δυνατός πονοκέφαλος που «κεραυνοβολεί» τον ασθενή και συνεχίζεται έντονος θα πρέπει να θέσει την υποψία της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας από τη ρήξη ανευρύσματος (ανωμαλία αγγειακού τοιχώματος), έστω και αν δεν υπάρχει αυχενική δυσκαμψία. Σπάνια υπάρχουν ήπιες υπαραχνοειδείς αιμορραγίες που μπορούν να διαφύγουν τη διάγνωση, γιατί ο πόνος δεν είναι τόσο δυνατός και οφείλεται σε πολύ μικρή αιμορραγία.
Κεφαλαλγία που έχει αρχίσει πρόσφατα, η οποία διαταράσσει τον ύπνο και αυξάνει με τη βάδιση, μπορεί να οφείλεται σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η κεφαλαλγία δεν είναι απαραίτητο συνοδό φαινόμενο της υπέρτασης. Η πίεση φθάνει σε πολύ υψηλά επίπεδα χωρίς αλγεινές εκδηλώσεις.
Οι όγκοι του εγκεφάλου με την αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης που δημιουργούν και τον ερεθισμό παρακείμενων στον όγκο μαλακών μορίων (αγγεία, μήνιγγες κλπ) προκαλούν πονοκεφάλους. Εμφανίζονται σε ένα 50-60% των ασθενών και πολύ σπάνια μπορεί να έχουν οξεία ή υποξεία έναρξη. Συνήθως είναι διαλλείποντες, πιο έντονοι τη νύχτα ή τις πρωινές ώρες, είναι βαθειά συσφικτικοί, σπάνια καυστικοί ή απλώς ενοχλητικοί. Αυξάνουν με το βήχα, το σφίξιμο και μπορεί να συνοδεύονται από ναυτία ή έμετο. Η τοπογραφία του πόνου συνήθως δε σχετίζεται με την εντόπιση της χωροκατακτητικής βλάβης.
Όλα τα νοσήματα της εσωτερικής παθολογίας είναι δυνατό να έχουν συνοδό κεφαλαλγία σε κάποια φάση της πορείας τους, ιδίως όταν συνυπάρχει πυρετός. Αν δεν υποχωρεί με τα συνήθη αναλγητικά, ενώ ο πυρετός υποχωρεί και αν συνοδεύονται από νευρολογικές εκδηλώσεις (δυσκαμψία, διαταραχή του επιπέδου συνειδήσεως, του λόγου, σπασμούς κλπ) η διάγνωση οδηγείται προς την ενδοκρανιακή λοίμωξη (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα).
Κεφαλαλγία που εστιάζεται στην περιωτική χώρα μπορεί να οφείλεται σε τοπική φλεγμονή (μαστοειδίτιδα, ωτίτιδα, έρπητα του γονατώδους γαγγλίου) ενώ έντονος, οξύς πόνος στον κρόταφο, το μέτωπο ή ημικρανιακός που μπορεί να συνοδεύεται από εμετούς μπορεί να οφείλεται σε οξύ γλαύκωμα.
Ετερόπλευρες προσωπαλγίες που εμφανίζονται κατά την ανέγερση από το βαθύ σκύψιμο ή κατά την απογείωση ή προσγείωση αεροπλάνου υποκρύπτουν φλεγμονές ιγμορίων, παραρρινίων ή μετωπιαίων κόλπων. Αντίθετα η συμφόρηση ρινικού βλεννογόνου και ρινικών κόγχων φανερώνει χωρίς πρόβλημα την προέλευση του πόνου. Πονοκέφαλος στη διάρκεια της ημέρας που συνοδεύεται συνήθως από υπνηλία συναντάμε σε άτομα που έχουν αναπνευστικά προβλήματα στον ύπνο (παρατεταμένες κρίσεις άπνοιας, δυνατό ροχαλητό) λόγω απόφραξης των ανώτερων αναπνευστικών οδών, που αν διαγνωσθεί η αιτία, μπορεί να αντιμετωπισθεί. Το επώδυνο σύνδρομο της κροταφικής άρθρωσης από οστεοαρθρίτιδα εκδηλώνεται με πόνο στην κροταφογναθική περιοχή με επέκταση στο σύστοιχο μάτι, τα χείλη, τη γλώσσα και μπορεί να συνοδεύεται από εμβοές στα αυτιά. Ακόμη ο στηθαγχικός πόνος ακτινοβολεί στην κάτω γνάθο και στο λαιμό.
΄Ενα μεγάλο μέρος κεφαλαλγιών-προσωπαλγιών στην κατανομή αισθητικών νεύρων όπως το τρίδυμο, το μείζον ινιακό, το γλωσσοφαρυγγικό με διαξιφιστικό χαρακτήρα (σαν ηλεκτρικό ρεύμα) που εκλύονται κατά τη μάσηση, ομιλία, χαμόγελο, πλύσιμο δοντιών, κρύο ή ζεστό, οφείλονται σε αλγεινές εκδηλώσεις των νεύρων αυτών. Πριν τεθεί η διάγνωση της ιδιοπαθούς νευραλγίας, θα πρέπει να ερευνηθεί με σχολαστικότητα η ενδεχόμενη ύπαρξη εστίας ερεθισμού του νεύρου από κάποιο όγκο ή πιεστική ανωμαλία αγγείου. Η μεθερπητική νευραλγία (οφθαλμική, τριδύμου) λόγω της παρουσίας φυσαλιδώδους εξανθήματος σε περιοχή του προσώπου δεν παρουσιάζει συνήθως δυσκολία διάγνωσης της νόσου του έρπητα ζωστήρα.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται οι κεφαλαλγίες σε άτομα άνω των 50 ετών, που αρχίζουν στον ένα κρόταφο με διαλείμματα στην αρχή και προοδευτικά επιδεινώνονται και διαχέονται. Μπορεί να οφείλονται σε κροταφική (γιγαντοκυτταρική) αρτηρίτιδα. Συνήθως συνυπάρχει δεκατική κίνηση, απίσχναση, εφιδρώσεις, επώδυνη διόγκωση των επιπολής κροταφικών αρτηριών και αύξηση της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Σκόπιμη είναι η βιοψία της πάσχουσας αρτηρίας. Αν δε χορηγηθεί έγκαιρα θεραπευτική αγωγή με κορτιζόνη, υπάρχει ο κίνδυνος τύφλωσης από τη θρόμβωση της κεντρικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς.
Οι κεφαλαλγίες που ακολουθούν ένα τραυματισμό της κεφαλής διακρίνονται σε δύο ομάδες από άποψη χρονιότητας. Η οξεία μετατραυματική κεφαλαλγία υποχωρεί σταδιακά στις μισές περιπτώσεις μέσα σε μιά εβδομάδα και στο ένα τρίτο μέσα σε δύο μήνες μετά την κάκωση. Αν επιμένει ή εντείνεται, υπάρχει υπόνοια εγκεφαλικής αιμορραγίας. Στην οργάνωση της χρόνιας μετατραυματικής κεφαλαλγίας πέραν του διμήνου συνήθως παρεμβαίνουν διεκδικητικοί ή ψυχογενείς μηχανισμοί.
Η χρόνια λήψη φαρμακευτικών ή άλλων χημικών ουσιών είναι δυνατό να οδηγήσει στην εκδήλωση μονίμων κεφαλαλγιών, όπως η κατάχρηση αναλγητικών (ασπιρίνη, Lonarid κλπ). Η απότομη διακοπή χρόνιας χρήσης χημικών ουσιών όπως καφεΐνης, νικοτίνης, ηρεμιστικών αποτελεί εκλυτικό παράγοντα κεφαλαλγίας. Τα νιτρώδη σκευάσματα, τα νιτρικά άλατα που προστίθενται στα αλλαντικά για να παίρνουν κόκκινο χρώμα (“Hot dog Headache”), οι αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (παρότι χορηγούνται γιά τη θεραπεία ορισμένων κεφαλαλγιών), τα αντισυλληπτικά (οιστρογόνα), αντιυπερτασικά (ανταγωνιστές ασβεστίου), γλυκοκορτικοειδή, διπυριδαμόλη μπορούν να προκαλέσουν κεφαλαλγία. Η όχι έγκαιρη λήψη τροφής/η έλλειψη κανονικών γευμάτων και ο υπερβολικός ύπνος το πρωί είναι γενικά μηχανισμοί που πυροδοτούν επεισόδια κεφαλαλγίας.
Σε όλες τις κεφαλαλγίες παρεμβαίνει ο υποκειμενικός παράγων και η ατομική ευαισθησία. Σε ορισμένες όμως υπάρχει ειδική ιδιοσυγκρασική ετοιμότητα όπως στην κεφαλαλγία μετά από κατάποση παγωμένων τροφών (μετωπιαία παροδική κεφαλαλγία), όταν το άτομο χαλαρώνει μετά από παρατεταμένη ένταση (κεφαλαλγία του Σαββατοκύριακου), κατά τη σεξουαλική διέγερση (διαφορική διάγνωση από ρήξη ανευρύσματος) κλπ.
Το πολύ γνωστό «αυχενικό» ή αυχενογενής κεφαλαλγία είναι ένα μεικτό σύνδρομο με οργανική βάση (κακώσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, εκφυλιστικές αλλοιώσεις της αρχιτεκτονικής της, άβολες στάσεις στο γραφείο), με αγγειοκινητική συμπτωματολογία (ζάλη, εμβοές, θάμβος, αστάθεια) και διαταραχές από την ψυχική σφαίρα (άγχος, κεφαλαλγία τάσεως, δυσθυμία κλπ). Τις περισσότερες φορές πυροδοτική αιτία είναι η ψυχική υπερένταση, stress, υπερκόπωση, αλλά και η κατάθλιψη, που με τη διαρκή σύσπαση των αυχενικών μυών προκαλεί τον πόνο που αρχίζει από την ινιοαυχενική χώρα και αντανακλάται σε όλο το κεφάλι και ιδίως στο μέτωπο και κινητοποιεί έναν φαύλο-κύκλο ψυχοσωματικών εκδηλώσεων.
Στους ηλικιωμένους η κεφαλαλγία είναι σπανιότερη από ότι στους νέους και συνήθως είναι δευτεροπαθής, δηλωτική οργανικής πάθησης. Εκτός από την κροταφική αρτηρίτιδα που ήδη αναφέραμε, συνήθεις αιτίες κεφαλαλγιών είναι αυτόματα υποσκληρίδια αιματώματα, η υπέρταση, τα ισχαιμικά επεισόδια, οι διαταραχές του μεταβολισμού, η νεφρική ανεπάρκεια, η αναιμία, ο υδροκέφαλος κ.ά.
Η τόσο μεγάλη ποικιλία αφορμών και πυροδοτικών μηχανισμών που εμπλέκονται στην κεφαλαλγία απαιτεί, ο μεν ασθενής να είναι προσεκτικός, σαφής και συγκεκριμμένος στην ανάπτυξη του ιστορικού του στο γιατρό, ο δε γιατρός να αντιμετωπίζει τον πάσχοντα ως σύνολο και όχι μεμονωμένα ως προς το σύμ πτωμα της κεφαλαλγίας του.
Ασπασία Τερεντίου,
Νευρολόγος
