Υποκλινικός υποθυρεοειδισμός και κατάχρηση λεβοθυροξίνης:
Συγγραφέας Νικόλαος Βάλβης Γράφτηκε στις ,
Ώρα για την αντιμετώπιση της!
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία έκρηξη της συνταγογράφησης της λεβοθυροξίνης (LT4) κυρίως οδηγούμενη από τις κατευθυντήριες οδηγίες της ATA (1) και της AACE (2) που συστήνουν αγωγή με LT4 σε επιλεγμένα άτομα με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό.
Ενώ τα τελευταία έτη ο κλινικός υπόθυρεοειδισμός έχει σταθερό επιπολασμό της τάξεως 0,2 έως 2% του πληθυσμού, η συνταγογράφηση της LT4 έχει αυξηθεί σημαντικά και σήμερα είναι το πιο συχνά συνταγογραφούμενο φάρμακο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται στο 6 έως 12 % του ενήλικου πληθυσμού. Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες, στα άτομα που εμφανίζουν TSH μεταξύ 5,5 και 10 mIU/ml με συνοδό συμπτωματολογία ενδεικτική υποθυρεοειδισμού ή αυξημένο τίτλο αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων ή αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο προκρίνεται η χορήγηση LT4.
Ωστόσο δεν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία οφέλους της θεραπείας με LT4 για τα άτομα με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό. Αντιθέτως ενδέχεται η αγωγή να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες όπως θυρεοτοξίκωση, αύξηση του κινδύνου αρρυθμίας, στηθάγχη, μείωση της οστικής πυκνότητας και κάταγμα κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα τα οποία εκ φύσεως δύναται να παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα TSH.
Η αλήθεια είναι ότι πολύ δύσκολα αναγνωρίζονται τα άτομα με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό που θα ωφεληθούν από την αγωγή με LT4.
Το να βασίζεται κάποιος στα συμπτώματα δεν είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος διότι τα συμπτώματα που δύναται να παρουσιάζει κάποιο υποθυρεοειδικό άτομο είναι μη ειδικά (ξηροδερμία, απώλεια τριχών, δυσκοιλιότητα, μυαλγία, κόπωση) και έτσι έως και το 17% των ευθυρεοειδικών παρουσιάζουν συμπτωματολογία ενδεικτική υποθυρεοειδισμού, αντίθετα μόνο το 20% των ατόμων με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό είναι συμπτωματικά (3).
Σημαντικός προβληματισμός τίθεται διότι μία αρχικά υψηλή τιμή TSH επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα χωρίς να ληφθεί κάποια αγωγή κατά τον επανέλεγχο στο 60% των περιπτώσεων.
Το γεγονός αυτό αποδίδεται στις φυσιολογικές διακυμάνσεις που μπορεί να έχει η TSH, στην παρουσία μιας πρόσφατης ασθένειας, στη λήψη κάποιων φαρμάκων καθώς και στην παρουσία περιβαλλοντικών και στρεσογόνων παραγόντων.
Επίσης όπως προαναφέρθηκε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στα ηλικιωμένα άτομα τα ανώτερα φυσιολογικά όρια της TSH είναι υψηλότερα.
Λόγω των ανωτέρω δεδομένων συστήνεται (4) η αγωγή με LT4 στα άτομα με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό να εξατομικεύεται εκτιμώντας τα ενδεχόμενα οφέλη αλλά και τους κινδύνους. Συστήνεται επίσης επανεκτίμηση της TSH εάν βρεθεί σε επίπεδα μεταξύ 5,5 και 10 mIU/ml, μετά από 3μήνες, πριν ξεκινήσει κάποιος την αγωγή, λόγω του γεγονότος ότι η TSH ενδέχεται αυτόματα να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα. Επίσης συστήνεται εάν γίνει έναρξη αγωγής να χορηγείται η μικρότερη δυνατή δόση.
Με τα σημερινά λοιπόν δεδομένα θεωρείται απαραίτητη η συζήτηση με το εξεταζόμενο άτομο που παρουσιάζει υποκλινικό υποθυρεοειδισμό για τα ενδεχόμενα υπέρ και κατά της αγωγής με LT4 και ακολούθως να παρθεί μια κοινή απόφαση.
(1). Guidelines for the Treatment of Hypothyroidism: Prepared by the American Thyroid Association Task Force on Thyroid Hormone Replacement. Jonklaas Jacqueline, Bianco Antonio C., Bauer Andrew J., Burman Kenneth D., Cappola Anne R., Celi Francesco S., Cooper David S., Kim Brian W., Peeters Robin P., Rosenthal M. Sara, and Sawka Anna M.. Thyroid. December 2014. http://online.liebertpub.com/doi/full/10.1089/thy.2014.0028
(2). Clinical practice guidelines for hypothyroidism in adults: cosponsored by the American Association of Clinical Endocrinologists and the American Thyroid Association. Jeffrey R. Garber; Rhoda H. Cobin; Hossein Gharib; James V. Hennessey; Irwin Klein; Jeffrey I. Mechanick; Rachel Pessah-Pollack; Peter A. Singer; Kenneth A. Woeber for the American Association of Clinical Endocrinologists and American Thyroid Association Taskforce on Hypothyroidism in Adults. Endocr Pract. Published ahead of print December 4, 2012. https://www.aace.com/files/hypothyroidism_guidelines.pdf
(3). The Colorado thyroid disease prevalence study. Canaris GJ, Manowitz NR, Mayor G, Ridgway EC. Arch Intern Med. 2000 Feb 28; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10695693
(4). Levothyroxine overuse: time for an about face? Rene Rodriguez-Gutierrez, Spyridoula Maraka, Naykky Singh Ospina, Victor M Montori, Juan P Brito. Published: 28 October 2016. http://www.thelancet.com/journals/landia/article/PIIS2213-8587(16)30276-5/abstract
Νικόλαος Βάλβης,
Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος
