Τι είναι οι Ελεύθερες Ρίζες;
Συγγραφέας Μαρία Μπουγουλιά Γράφτηκε στις ,
ΠΩΣ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ:
Το οξυγόνο, εισερχόμενο στον οργανισμό με την αναπνοή και μεταφερόμενο με το αίμα στα κύτταρα, χρησιμοποιείται σε ποσοστό περίπου 95% για την παραγωγή ενέργειας. Το υπόλοιπο ποσοστό προκαλεί τη δημιουργία των ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ.
Στη δημιουργία των ελευθέρων ριζών το υγιές άτομο αντιτάσσει ένα ενδογενές αντιοξειδωτικό σύστημα άμυνας που περιλαμβάνει ενζυμικούς (δισμουτάση του υπεροξειδίου, καταλάση, ανηγμένη γλουταθειόνη κτλ.) και μη ένζυμικούς μηχανισμούς (βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, καροτενοειδή, πολυφαινόλες, ανθοκυανίνες κ.α.)
ΓΙΑΤΙ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ:
ΣΕ ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ:
• Σε όσους αθλούνται ή υφίστανται μυϊκή καταπόνηση (αυξάνεται η κατανάλωση οξυγόνου και συνεπώς η παραγωγή ελευθέρων ριζών),
• Σε όσους τελούν υπό ψυχοσωματικό stress,
• Σε όσους εκτίθενται σε ρύπανση,
• Σε ηλιακή ακτινοβολία και καπνό τσιγάρου ( καπνιστές και μη καπνιστές),
• Σε όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες οινοπνευματωδών ποτών καθώς και
• σε όσους δεν ακολουθούν ισορροπημένη διατροφή
• Σε όσες υφίστανται ορμονική θεραπεία (εμμηνόπαυση, αντισυλληπτικά χάπια)
ΣΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ:
Όλες σχεδόν οι παθήσεις παρουσιάζουν μη φυσιολογικές τιμές ελευθέρων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες παρουσιάζουν υπερβολικά υψηλές τιμές στις περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη, υπέρτασης, Parkinson, αρτηριοσκλήρυνσης (προκαλώντας έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο), Alzheimer, στένωσης καρωτίδας, ρευματοειδούς αρθρίτιδας, αλλεργικών και φλεγμονωδών παθήσεων.
ΠΟΙΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ:
Όταν η παραγόμενη ποσότητα ελευθέρων ριζών είναι μεγαλύτερη από την φυσιολογική, το αντιοξειδωτικό σύστημα δεν μπορεί πλέον να εξουδετερώσει το πλεόνασμα, με αποτέλεσμα οι ελεύθερες ρίζες να προσβάλουν τα κύτταρα προκαλώντας βλάβες: ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ STRESS. Η κυτταρική βλάβη αρχίζει στο επίπεδο της μεμβράνης με την αλλοίωση των μηχανισμών μεταφοράς των στοιχείων μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος των κυττάρων. Στο εσωτερικό αλλοιώνεται ο σχηματισμός ΑΤΡ, που είναι η πηγή ενέργειας των κυττάρων, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αλλοίωση του DNA με μεταλλαξιγόνα αποτελέσματα τα οποία φτάνουν έως τη δημιουργία όγκων. Η βλάβη που προκαλεί το οξειδωτικό stress στα κύτταρα επιφέρει γήρανση των κυττάρων και επομένως και των ιστών, η οποία εκδηλώνεται ως πρόωρη γήρανση του δέρματος.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ:
Οι ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ ως παράγοντας κινδύνου καταπολεμούνται με :
Αλλαγή του τρόπου ζωής (όταν η τιμή των ελευθέρων ριζών είναι υψηλότερη της κανονικής) Υιοθέτηση του μοντέλου μεσογειακής διατροφής με κατανάλωση πολλών φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε αντιοξειδωτικές ουσίες
Μείωση της κατανάλωσης οινοπνεύματος
Διακοπή του καπνίσματος και αποφυγή χώρων για καπνιστές
Μέτρια σωματική άσκηση σε καθημερινή βάση
Μείωση του σωματικού και ψυχολογικού stress
Αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία
Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ:
Οι ελεύθερες ρίζες αποτελούν παράγοντα κινδύνου και γι’ αυτό απαιτείται ειδική αγωγή για την εξουδετέρωση τους. Προκειμένου όμως να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε την τιμή με την οποία εμφανίζονται στον οργανισμό, οπότε κρίνεται απαραίτητη η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ.
Το Τεστ d-ROMs ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ FRAS
Η μέθοδος αυτή επιτρέπει τη μέτρηση, εντός ολίγων λεπτών, της τιμής των ελευθέρων ριζών στο τριχοειδικό αίμα.
Αποτελείται από ένα φωτόμετρο, μία φυγόκεντρο και ένα σετ αντιδραστηρίων που ονομάζεται τεστ d-ROMs. Η τιμή του οξειδωτικού stress μετριέται σε U Carr. Η εν λόγω μονάδα μέτρησης είναι γνωστή και χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο.
ΤΙΜΕΣ ΤΟΥ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟΥ STRESS
| U CARR | |
| 250-300 | Κανονικό εύρος τιμών |
| 300-320 | Οριακή κατάσταση |
| 321-340 | Χαμηλό οξειδωτικό stress |
| 341-400 | Μέσο οξειδωτικό stress |
| 401-500 | Υψηλό οξειδωτικό stress |
| Πάνω από 500 | Πολύ υψηλό οξειδωτικό stress |
*FRAS: Free Radical Analytical System – Σύστημα Ανάλυσης Ελευθέρων Ριζών ROM: Reactive Oxygen Metabolites –Δραστικοί μεταβολίτες οξυγόνου
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ:
Η επιστημονική τεκμηρίωση της μεθόδου d-ROMs test για τον έλεγχο των ελευθέρων ριζών είναι δημοσιευμένη σε πάνω από 200 σημαντικά συγγράμματα.
Μπουγουλιά Μαρία
Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
