Πρωτόκολλο ABC και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Συγγραφέας Μαρία Δαλαμάγκα Γράφτηκε στις ,
Το Επείγον οριοθετεί τη εν δυνάμει παροχή ταχείας και αποτελεσματικής Ιατρονοσηλευτικής Φροντίδας, σε καταστάσεις όπου απειλείται η ζωή. Επείγουσα ιατρική ορίζεται ο κλάδος της Ιατρικής που δρα μέσα σε ένα οργανωμένο σύστημα Ε.Ι.
Σύστημα Επείγουσας Ιατρικής (ΣΕΙ) ορίζεται το οργανωμένο σύνολο παροχής άμεσης προσονοσοκομειακής, ενδονοσοκομειακής και διανοσοκομειακής φροντίδας στις επόμενες περιπτώσεις.
Στόχοι της Eπείγουσας Ιατρικής είναι:
1.Η παροχή ενός ολοκληρωμένου συστήματος προνοσοκομειακής, ενδονοσοκομειακής και διανοσοκομειακής επείγουσας φροντίδας.
2.Η βελτίωση της ποιότητας της επείγουσας ιατρικής φροντίδας.
3.Η μείωση της θνητότητας, νοσηρότητας και αναπηρίας που έχουν σχέση με τον τραυματισμό και την αιφνίδια νόσο.
4.Η συλλογή επιδημιολογικών δεδομένων που συνδέονται με την πρόληψη των ατυχημάτων και την προαγωγή της υγείας.
Πρωτόκολλο ABC: ABC και οι παραλλαγές του είναι τα βασικά βήματα που χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες του ιατρικού τομέα στην επείγουσα ιατρική.
Στην αρχική του μορφή αντιπροσωπεύει τα εξής: αεραγωγό, αναπνοή και κυκλοφορία.
Το πρωτόκολλο αναπτύχθηκε αρχικά ως βοήθημα μνήμης για τους διασώστες που εκτελούν καρδιοπνευμονική ανάνηψη, και την πιο ευρέως γνωστή χρήση της, στη φροντίδα του ασθενή χωρίς αισθήσεις, αν και χρησιμοποιείται επίσης ως υπενθύμιση των προτεραιοτήτων για την αξιολόγηση και θεραπεία των ασθενών σε πολλές οξείες ιατρικές καταστάσεις.
Η αναπνοή και η κυκλοφορία είναι ουσιώδεις για τη ζωή. Η αντιμετώπιση του τραυματία ακολουθεί την πρακτική της περισυλλογής και ταχείας μεταφοράς ή την πρακτική της επί τόπου σταθεροποίησης.
Στόχος της είναι η αναγνώριση και αντιμετώπιση καταστάσεων που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του.
Σε αυτή τη φάση αυτή απαιτείται αναγνώριση και αντιμετώπιση απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων όπως πνευμοθώρακα υπό τάση, μαζικού αιμοθώρακα, απόφραξης του αεραγωγού, καρδιακού επιπωματισμού και αιμορραγικής καταπληξίας. Ο χρόνος λειτουργεί αρνητικά στην περίπτωση του τραυματία.
Η πρωτογενής εκτίμηση πρέπει να ολοκληρωθεί στο μικρότερο χρονικό διάστημα.
Η πρωτογενής εκτίμηση συνίσταται σε μία δομημένη ταχεία εκτίμηση και αντιμετώπιση καταστάσεων, οι οποίες θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του τραυματία.
Η εκτίμηση ακολουθεί τα εξής βήματα:
A- Αεραγωγός (Airway) και σταθεροποίηση ΑΜΣΣ B- Αερισμός (Breathing) C- Κυκλοφορία (Circulation) D- Νευρολογική Εκτίμηση (Disability) E- Έκθεση (Exposure)
Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις (ΚΕΚ)
ΚΕΚ μικρής βαρύτητας GCS = 13 – 15 Απώλεια συνείδησης για μικρή περίοδο. Πολύ καλή πρόγνωση. Θνητότητα <1%. ΚΕΚ μέτριας βαρύτητας GCS = 9 – 12. Καλή πρόγνωση. Θνητότητα <5%. ΚΕΚ μεγάλης βαρύτητας GCS <8. Θνητότητα >40%. Μεγάλο ποσοστό υπολειμματικών βλαβών.
Οι πρωτοπαθείς βλάβες περιλαμβάνουν ρήξη αγγείων, δημιουργία αιματωμάτων, πρώιμη ισχαιμία και νέκρωση νευρώνων. Οι δευτεροπαθείς βλάβες συμβαίνουν σταδιακά σε δεύτερο χρόνο. Μπορεί να προκληθεί υπόταση, υποξυγοναιμία και υπερκαπνία με αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοκρανίου πιέσεως και την πρόκληση εγκεφαλικού οιδήματος, με αποτέλεσμα εγκεφαλικής υποξία. Η μικρή περίοδος χαμηλής παροχής αίματος και υποξυγοναιμίας μπορεί να προκαλέσει δευτερογενείς ισχαιμικές βλάβες που πολλές φορές είναι μη ανατάξιμες.
Η απόφραξη αεραγωγού με διαταραχές της αναπνοής είναι συχνή σε τραυματίες με ΚΕΚ και σχετίζονται άμεσα με την βαρύτητα της κάκωσης.
Διασωλήνωση εάν η GCS<8,
Εφαρμογή μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής ,
Εξασφάλιση φλεβικής γραμμής και χορήγηση υγρών ,
Σταθεροποίηση της ΑΜΣΣ με την τοποθέτηση αυχενικού κηδεμόνα,
Χορήγηση φαρμάκων καταστολής και αναλγησίας,
Αδρή νευρολογική εκτίμηση της κατάστασης του τραυματία πριν από την χορήγηση καταστολής,
Αξιολόγηση του μεγέθους των κορών και της αντίδρασης στο φως.
Το monitoring αρχικά θα πρέπει να περιλαμβάνει ΗΚΓ, μέτρηση της συστηματικής αρτηριακής πίεσης, παλμικό οξυγονόμετρο, καπνογράφο,
Διενέργεια αξονικής τομογραφίας του εγκεφάλου,
Διαγνωστική πλύση κοιλίας ή FAST για επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό ενδοκοιλιακής αιμορραγίας.
Δαλαμάγκα Μαρία
