Η φωνή και ο λόγος είναι από τους κυριότερους τρόπους επικοινωνίας, αντανακλούν σε σημαντικό βαθμό τη διάθεσή μας και αποκαλύπτουν αρκετά στοιχεία της προσωπικότητάς μας.

Το όργανο που παράγει τη φωνή είναι ο λάρυγγας, ο οποίος έχει πολλαπλή αποστολή γιατί συμμετέχει σε 3 βασικές λειτουργίες: τη φώνηση, την κατάποση και την αναπνοή. Αρα είναι προφανές ότι διάφορες καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα της φωνής. Το κύριο ανατομικό στοιχείο του λάρυγγα που παράγει τη φωνή είναι οι φωνητικές χορδές, δύο λευκές ταινίες οι οποίες πάλλονται και έρχονται σε πλήρη επαφή μεταξύ τους ώστε να έχουμε μια δυνατή και καθαρή φωνή.

Κάθε φλεγμονή του φάρυγγα, του λάρυγγα ή και της μύτης μπορεί να επηρεάσει τη φωνή μας προκαλώντας βραχνάδα. Μια πολύ συχνή κατάσταση είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η οποία προκαλεί μια χημικού τύπου λαρυγγίτιδα και μπορεί να επηρεάσει τη φωνή, όπως και το κάπνισμα, είτε ενεργητικό είτε παθητικό, καθώς και ο κλιματισμός, η εισπνοή ερεθιστικών ουσιών, ακόμη και ισχυρών αρωματικών χώρου, και πολλοί εξωγενείς ερεθιστικοί παράγοντες. Ακόμη, η έντονη ομιλία, ιδιαίτερα σε χώρους με θόρυβο, τραυματίζει τις φωνητικές χορδές, με αποτέλεσμα βραχνάδα, ξηρό βήχα και άλλα συμπτώματα, όπως σπάσιμο της φωνής και αίσθημα κόμπου.

Τα πιο συχνά είναι οι πολύποδες, οι κύστες, οι κάλοι, η πολυποειδής εκφύλιση ή οίδημα του Reinke, το κοκκίωμα και πιο σπάνια ο καρκίνος.

Σήμερα διαθέτουμε τα ενδοσκόπια, εύκαμπτα ή άκαμπτα, με τα οποία, σε σύνδεση με το monitor, μπορούμε να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα της βλάβης που υπάρχει. Μάλιστα έχουμε μία ακόμα πιο ειδική εξέταση, τη στραβοσκόπηση, με την οποία ελέγχουμε τη δόνηση του ελεύθερου χείλους των χορδών, γεγονός που μας αποκαλύπτει παθολογικά ευρήματα τα οποία με την απλή λαρυγγοσκόπηση δεν είναι εφικτό να εντοπιστούν. Καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι να γίνει ολοκληρωμένη διάγνωση, γιατί αυτό καθορίζει τη σωστή θεραπευτική στρατηγική.

Συνήθως η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική αγωγή και αν δεν αποδώσει, τότε μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Για τη σωστή απόφαση χρειάζεται μεγάλη εμπειρία και εξειδίκευση.

Το χειρουργείο γίνεται είτε με τα κλασικά εργαλεία είτε με διάφορες μορφές laser, που είναι πολύ πιο ατραυματικές για τον ευαίσθητο βλεννογόνο των φωνητικών χορδών. Μάλιστα ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα του laser όταν πρόκειται για καρκίνο είναι ότι στη διάρκεια της επέμβασης μπορούμε να στείλουμε ταχεία βιοψία και αν αποδειχτεί ότι η βλάβη είναι καρκίνος, να προχωρήσουμε άμεσα στη ριζική αφαίρεσή του. Πρόσφατα η Ρομποτική Χειρουργική εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία για τη θεραπεία αρχικών σταδίων καρκίνου του λάρυγγα.

Στις επεμβάσεις για καλοήθη βλάβη η αφωνία για 5 ημέρες περίπου είναι καθοριστική για τη σωστή επούλωση και σωστό είναι να συστηθεί λογοθεραπεία προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά. Η σωστή διατροφή, η αποφυγή καπνού, αλκοόλ και γενικότερα ερεθιστικών παραγόντων εξασφαλίζουν το ιδανικό αποτέλεσμα μετά το χειρουργείο. Η παρακολούθηση του ασθενούς με λαρυγγοσκόπηση και στροβοσκόπηση μετά την επέμβαση μειώνει τον κίνδυνο της υποτροπής, είτε πρόκειται για καλοήθη είτε για κακοήθη βλάβη.

 Ανατολή Παταρίδου,
χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος, επιστημονική συνεργάτης του Νοσοκομείου Υγεία-Μητέρα.