Οι ευαίσθητες ισορροπίες του Συστήματος Υγείας στην Ελλάδα
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Ένας διάλογος υψηλού επιπέδου με κορυφαίους ξένους και έλληνες ομιλητές, εκπροσώπους διεθνών οργανισμών και εθνικών φορέων, έλαβε χώρα στο 7ο κατά σειρά συνέδριο για το Μέλλον της Υγειονομικής Περίθαλψης στην Ελλάδα “The Future of Healthcare in Greece”, το οποίο το οποίο διοργάνωσε το Health Daily και η Boussias Communications στις 5 Μαρτίου στην Αθήνα.
Το συνέδριο θεματικά προσέγγισε φέτος το θέμα της εξισορρόπησης των προτεραιοτήτων του συστήματος υγείας, σε μια κρίσιμη για τη χώρα στιγμή, όπου η υγεία βάλλεται τόσο στην Ε.Ε. όσο και στην Ελλάδα από τις σκληρές πολιτικές λιτότητας. Κοινή διαπίστωση όλων ήταν ότι η έμφαση στην ανθρωποκεντρική φροντίδα είναι το «κλειδί» για να εφαρμοστεί μια σωστή πολιτική, ώστε η σχέση κόστους – αποτελεσματικότητας να αποβαίνει υπέρ του ασθενούς.
Η Ευρώπη μετά το BREXIT βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι με πολλές πολιτικές συγκρούσεις και η Ελλάδα επιθυμεί να κλείσει σύντομα την εκκρεμότητα της αξιολόγησης με έναν τρόπο διαχειρίσιμο από την κοινωνία κυρίως, καθώς η παρατεινόμενη αβεβαιότητα έχει σοβαρές παρενέργειες. Τα παραπάνω τόνισε στην εναρκτήρια του ομιλία ο Υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός διευκρινίζοντας ότι η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε ολιγωρία της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά σε πολιτική σύγκρουση μεταξύ των δανειστών. Όπως χαρακτηριστικά είπε: «Με επίκεντρο το ελληνικό ζήτημα τέμνονται οι πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη».
Αναφερόμενος στις παλιές παθογένειες, οι οποίες ναρκοθέτησαν το σύστημα υγείας, ο Υπουργός μίλησε επιπλέον για ηθικοποίηση και αναδιοργάνωση του συστήματος, τονίζοντας ότι το κρίσιμο πολιτικό μέγεθος στη χώρα είναι η αξιοπιστία και αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να προχωρούμε με συγκεκριμένα βήματα. Σαφέστατα υπάρχουν αδράνειες από το σύστημα και συμφέροντα που θίγονται. Ανακοίνωσε ότι το επόμενο διάστημα ετοιμάζονται δύο νομοσχέδια τα οποία θα αφορούν το μεν πρώτο ένα νέο μοντέλο πρωτοβάθμιας φροντίδας και το δεύτερο την αναδιοργάνωση του συστήματος προμηθειών με παρεμβάσεις διαφάνειας. Παράλληλα, ο υπουργός ανέφερε ότι θα γίνουν συγκεκριμένα βήματα εντός του 2017 για ένα αξιόπιστο μηχανισμό αξιολόγησης τεχνολογίας υγείας που λείπει από τη χώρα μας με όρους ποιοτικής φροντίδας προς του έλληνες ασθενείς και κριτήρια ανάλογα με αυτά της EUnetHTA που υπάρχουν σε όλους τους οργανισμούς ΗΤΑ στην Ευρώπη. Επίσης, επίκειται η θέσπιση ενός δικαιότερου συστήματος τιμολόγησης και αποζημίωσης των νέων φαρμάκων με εισαγωγή αξιόπιστου μηχανισμού διαπραγμάτευσης για τα καινοτόμα και ακριβά φάρμακα με στόχο να αυξηθεί η “χωρητικότητα” του συστήματος και η πρόσβαση των πολιτών στα ακριβά φάρμακα, με μεγαλύτερη διείσδυση των γενοσήμων, τα οποία αποτελούν κρίσιμο όρο ευστάθειας του συστήματος και με έλεγχο της ζήτησης με κανόνες ορθολογικής συνταγογράφησης με κανόνες που θα εισαχθούν με επιταχυνόμενο ρυθμό στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
Ο Υπουργός Υγείας της Κύπρου, Γιώργος Παμπορίδης στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε ότι στην Κύπρο οι ασθενείς συνεισφέρουν από την τσέπη τους το μεγαλύτερο ποσό κατ’ αναλογία πληθυσμού στην Ευρώπη, περίπου 3,8% του ΑΕΠ της χώρας και στόχος πλέον της κυπριακής κυβέρνησης είναι η καθολική ασφαλιστική κάλυψη των ασθενών στα επόμενα 3 χρόνια με τη συμμετοχή και ιδιωτικών παρόχων υγείας σε έναν μοναδικό οργανισμό παροχής υπηρεσιών υγείας.
Ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης, τόνισε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αποφασίσει να θέσει ψηλά την υγεία στην ευρωπαϊκή ατζέντα και θα πιέσει για σεβασμό στον άνθρωπο και για τη μη περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι: «Οι πολιτικές λιτότητας όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και ευρωπαϊκά, οδήγησαν σε στρεβλή σχέση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας. Η δαπάνη υγείας αυξήθηκε κατά μέσο όρο περισσότερο από 20% για νοσοκομειακή περίθαλψη τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα το ποσοστό του ανασφάλιστου πληθυσμού στην Ευρώπη διογκώνεται, με την Ελλάδα να κατέχει τα πρωτεία».
Εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών ανέλυσαν τις καινούργιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα συστήματα Υγείας στην Ευρώπη παρουσιάζοντας ταυτόχρονα και προτάσεις για την ανασυγκρότησή τους.
Συγκεκριμένα, η επικεφαλής του τομέα Υγείας του ΟΟΣΑ Francesca Colombo, μίλησε για τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν στην Υγεία, τονίζοντας ωστόσο ότι η αξία τους πρέπει να μετρηθεί, ενώ αναφερόμενη σε στοιχεία για τις δαπάνες στην Υγεία, είπε ότι ένα 20% είναι αποτελεσματικές ή άχρηστες, όπως π.χ το 12%-55%
των επισκέψεων στα επείγοντα περιστατικά που γίνονται χωρίς λόγο, η χρήση
γενοσήμων κυμαίνεται αναλόγως τη χώρα από 10% έως 80%, ενώ γίνεται υπερβολικά μεγάλη χρήση αντιβιοτικών.
Στις προτάσεις της Κομισιόν για τη βιωσιμότητα των συστημάτων Υγείας, αναφέρθηκε ο επικεφαλής του Τομέα Συστημάτων Υγείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Sylvain Giraud, οι οποίες όπως δήλωσε θα ανακοινωθούν και επισήμως στις 26 Απριλίου. Στις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν συμπεριέλαβε τη γήρανση του πληθυσμού, τη διαχείριση χρόνιων παθήσεων και την κατασπατάληση των πόρων. Η ατζέντα της ΕΕ για βιώσιμα συστήματα υγείας περιλαμβάνει αύξηση της προσβασιμότητας και δημοσιονομική σταθερότητα, τόνισε.
Η δημοσιογράφος Υγείας του POLITICO στις Βρυξέλλες, Carmen Paun, επικεντρώθηκε στις σχέσεις των επαγγελματιών υγείας με τους παρόχους, κάνοντας λόγο για τα φαινόμενα διαφθοράς σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης επεσήμανε τη μεγάλη συμμετοχή των ασθενών στο κόστος των θεραπειών τους. «Απαιτούνται πολλές αλλαγές στο χώρο της υγείας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά υπάρχουν ακόμα αντιστάσεις από τις χώρες της ΕΕ» δήλωσε η Carmen Paun.
Την αξία της καινοτομίας στον τομέα των φαρμάκων παρουσίασε με στοιχεία από τη διεθνή και ελληνική πραγματικότητα ο Jim Sage, πρόεδρος του PhRMA Innovation Forum και πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Hellas. «H καινοτομία δεν είναι μέρος του προβλήματος, είναι μέρος της λύσης» δήλωσε ο κ. Sage, εξηγώντας ότι κάθε χρόνο τα καινοτόμα φάρμακα σώζουν τις ζωές χιλιάδων ασθενών ενώ παράλληλα εξοικονομούν πόρους για το σύστημα υγείας. Επιπλέον ο κ. Sage υπογράμμισε ότι την τελευταία δεκαετία πάνω από 1,4 τρις δολάρια έχουν επενδυθεί στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων και ένα ακόμα τρις δολάρια θα επενδυθούν στον ίδιο τομέα τα επόμενα έξι χρόνια.
«Σε διεθνές επίπεδο, μέχρι το 2018 τα βιολογικά σκευάσματα που θα έχουν χάσει την πατέντα τους θα σώσουν πόρους υγείας περίπου 68 δισ. δολαρίων, τα βιοομοειδή θα έχουν τιμή μειωμένη κατά 30% σε σχέση με τα branded βιολογικά φάρμακα, ενώ από το 2007 έως το 2020 , οκτώ χώρες της ΕΕ θα εξοικονομήσουν μεταξύ 11,8 έως 33,4 δις. ευρώ». Τα παραπάνω δήλωσε μεταξύ άλλων ο Matti Arvella, Γενικός Διευθυντής AMGEN Ελλάδος και Κύπρου.
Στην πρώτη ομιλία του ως πρόεδρος του ΑΜCHAM Pharma Committee, ο Μάκης Παπαταξιάρχης, Διευθύνων Σύμβουλος της Janssen Ελλάδος, εστίασε στο ρόλο της φαρμακευτικής βιομηχανίας, ως καταλύτη της αναμόρφωσης του συστήματος Υγείας στην Ελλάδα. « Όσοι επιδιώκουν να βρουν λύση στα προβλήματα μόνο μέσω του δρόμου της τιμολόγησης, δεν μπορούν να δώσουν απαντήσεις στο πρόβλημα. Το φάρμακο είναι ένα κοινωνικό αγαθό και εξ αυτής της θέσης του πρέπει να κρίνεται» δήλωσε ο κ. Παπαταξιάρχης.
Όπως ανέφερε, η συμμετοχή της φαρμακοβιομηχανίας στη δαπάνη για την Υγεία βαίνει συνεχώς αυξανόμενη: Το 2012 ήταν 8,6% και το 2016 έφθασε 27,5% σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ. Το σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης των ανασφάλιστων βαίνει αυξανόμενο από το Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο όπου ανήλθε σε 7,472 εκατ. ευρώ το μήνα.
Από την πλευρά των ασθενών, ο πρόεδρος του Συλλόγου «Θετική Φωνή», Νίκος Δέδες, αναφέρθηκε στις τραγικές ελλείψεις σε αντιδραστήρια στη Βόρεια Ελλάδα, με αποτέλεσμα σήμερα 80 θετικά τεστ HIV/AIDS να περιμένουν επιβεβαίωση, με μεγάλη ψυχική επιβάρυνση των ασθενών. Ο κ. Δέδες σχολίασε επίσης ότι ηλεκτρονικές υπηρεσίες Υγείας όπως ο ηλεκτρονικός φάκελος των ασθενών, που έχουν ήδη εξαγγελθεί, δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί, και τόνισε ακόμα μια φορά τη σημασία της συμμετοχής των ασθενών στις αποφάσεις για την Υγεία.
Η τρίτη ενότητα του Συνεδρίου, επικεντρώθηκε στις αλλαγές της κοινωνικής ασφάλισης που συντελούνται τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας, με ομιλητές τους κατ’ εξοχήν αρμόδιους πολιτικούς παράγοντες, τον αναπληρωτή υπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης, Αναστάσιο Πετρόπουλο, τον πρόεδρο του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), Αθανάσιο Μπακαλέξη και τον πρόεδρο του ΕΟΠΥΥ, Σωτήρη Μπερσίμη. Ο κ. Πετρόπουλος, τόνισε ότι μολονότι η εισφορά των ελευθέρων επαγγελματιών και των αγροτών στο ασφαλιστικό σύστημα μειώθηκε, η κοινωνική ασφάλιση στην Ελλάδα εξασφαλίζει και τις δαπάνες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, και ότι οι κοινωνικές δομές που δημιουργεί ο ΕΚΦΑ σύντομα θα είναι εμφανείς στους πολίτες. Ο πρόεδρος του ΕΦΚΑ, υπογράμμισε ότι με τη δημιουργία ενός ενιαίου ασφαλιστικού φορέα μπαίνει τέλος, στον κατακερματισμό, την πολυνομία και τις ανισότητες που επικρατούσαν στο προηγούμενο σύστημα, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται το λειτουργικό κόστος και ενοποιούνται τα επιμέρους μητρώα σε ένα μητρώο ασφαλισμένων σε μία ηλεκτρονική και διαδραστική πλατφόρμα. Στην ανασυγκρότηση του ΕΟΠΥΥ αναφέρθηκε ο Σωτήρης Μπερσίμης, υπογραμμίζοντας ότι μέσα από τη βελτίωση των οικονομικών του οργανισμού σε συνδυασμό με τον έλεγχο των δαπανών, ο ΕΟΠΥΥ, θέλει να πετύχει εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας, φαρμακευτική περίθαλψη, ιατροτεχνολογική καινοτομία αλλά και περιορισμό της προκλητής ζήτησης.
Ο Τομεάρχης Υγείας της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Βασίλης Οικονόμου, εξήγγειλε ότι η ΝΔ θα ζητήσει εξεταστική των πεπραγμένων του ΕΟΠΥΥ για τη διετία 2015-2016, και δήλωσε ότι η πρόταση της ΝΔ για την Υγεία αφορά, τη δημιουργία ολοκληρωμένης ΠΦΥ και όχι πρόχειρων δομών όπως οι ΤΟΜΥ, πρόσβαση όλων των ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα, ενίσχυση των κλινικών μελετών που θα στηρίξουν σταδιακά και την οικονομία και ενίσχυση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας που αποτελεί και την αιχμή του δόρατος για την παραγωγική ανασυγκρότηση.
Τα μέτρα που προωθεί για το φάρμακο το υπουργείο Υγείας παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Υγείας, Γιώργος Γιαννόπουλος. Τα μέτρα αυτά αφορούν τη διασφάλιση «διαθέσιμου χώρου» για την πραγματική φαρμακευτική καινοτομία, μέσω ενός μοντέλου δίκαιης τιμολόγησης και αξιολόγησης της τεχνολογίας (ΗΤΑ), καθώς και ενός πλαισίου διαπραγμάτευσης. Επίσης, μεταξύ των μέτρων περιλαμβάνονται η σταδιακή μείωση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στο κόστος, η αναβάθμιση του εγκριτικού, ελεγκτικού και αναπτυξιακού ρόλου του ΕΟΦ και του ΙΦΕΤ, η ενίσχυση της κλινικής έρευνας και η στήριξη της εγχώριας παραγωγικής δραστηριότητας.
«Θα πρέπει να μάθουμε μετά από τόσα χρόνια κρίσης να δρούμε πολύ γρήγορα και να αποφασίσουμε ποιες είναι οι προτεραιότητες», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΠΕΦ, Θεόδωρος Τρύφων. Ο πρόεδρος της ΠΕΦ επεσήμανε ότι η παρούσα χρονιά είναι η πλέον δύσκολη για τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις και τον κλάδο, ο οποίος έχει προσφέρει πολύ τα τελευταία χρόνια. Και παρότι αυτή η προσφορά έχει αναγνωριστεί, εντούτοις ο κλάδος έχει τεράστια ζητήματα ως προς το ποσοστό της επιστροφής των δαπανών ειδικά αν αναλογιστούμε ότι τα διαρθρωτικά μέτρα ακόμα δεν έχουν υλοποιηθεί. Σε μια εποχή κρίσης και δυσπραγίας είναι εντελώς παράλογο να μην υπάρχει έλεγχος της προκλητής ζήτησης και της συνταγογράφησης, ανέφερε ο κ. Τρύφων, προσθέτοντας ότι η ΠΕΦ συνεχίζει να ζητά στοιχεία από τον ΕΟΠΥΥ για την αύξηση της συνταγογράφησης, η οποία αγγίζει πλέον τις 75 εκατ. συνταγές το χρόνο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία.
Η εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου για την Υγεία, η διαμόρφωση ενός βιώσιμου συστήματος φαρμακευτικής περίθαλψης με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση των δημόσιων πόρων προς όφελος των ασθενών και του ασφαλιστικού συστήματος με παράλληλη μέριμνα για την ανάπτυξη, την καινοτομία και τις επενδύσεις αποτελούν άμεση αναγκαιότητα, δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Πασχάλης Αποστολίδης. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Περιμένουμε τώρα από την Πολιτεία να προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και όχι πάλι σε οριζόντια μέτρα, σε ένα πεδίο που όλοι οφείλουμε να είμαστε από την ίδια πλευρά, δηλαδή της διασφάλισης των συμφερόντων των Ελλήνων ασθενών.
Δύο σημαντικές έρευνες παρουσιάστηκαν στο συνέδριο
Στo πλαίσιο του συνεδρίου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η Πανελλαδική έρευνα κοινής γνώμης σε δείγμα 1000 ατόμων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου πάνω στα βασικά θέματα πολιτικών υγείας και στις μεταρρυθμίσεις στην υγεία. Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Υγείας και Αναπληρωτής Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Κυριάκος Σουλιώτης ανέφερε ότι: «Με βάση πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε δείγμα 1.000 ατόμων, το 74% των ερωτηθέντων έχει κάνει χρήση υπηρεσιών υγείας τον τελευταίο χρόνο. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται με την ηλικία και, μάλιστα, στην ηλικιακή ομάδα άνω των 65 ετών υπερβαίνει το 90%. Υψηλότερη συχνότητα παρουσιάζει η επίσκεψη σε ιατρό (91,6%), και ακολουθούν η διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων (86,6%), η λήψη φαρμάκων (66,8%) και η νοσηλεία (15,8%).
Στην ίδια έρευνα παρουσιάζεται ότι εμπόδια στην πρόσβαση σε ιατρό αντιμετωπίζει το 24% των ερωτηθέντων, μολονότι η Ελλάδα καταγράφει τον υψηλότερο δείκτη ιατρών ανά κάτοικο. Αυτό οφείλεται πρωτίστως στην καθυστέρηση στο κλείσιμο του ραντεβού και στην αδυναμία πληρωμής της επίσκεψης σε μη συμβεβλημένο ιατρό. «Τα ευρήματα αυτά, σημείωσε ο κ. Σουλιώτης, υπογραμμίζουν την ανάγκη μιας άμεσης παρέμβασης στο υποσύστημα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας».
Μεγάλο μέρος της έρευνας αφορούσε στο ζήτημα των μεταρρυθμίσεων στην υγεία. Σύμφωνα με τον κ. Σουλιώτη, «τα βασικά ευρήματα τεκμηριώνουν την ανάγκη μιας δομικής παρέμβασης στο σύστημα υγείας, καθώς το 1/3 των ερωτηθέντων δηλώνουν καθόλου ικανοποιημένοι από το σύστημα υγείας ενώ το 85% θεωρούν επιτακτική ανάγκη τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας».
Ωστόσο, το 38,1% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η μη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της υγείας οφείλεται στην έλλειψη πολιτικής βούλησης, ενώ πρόσθετοι αποτρεπτικοί παράγοντες θεωρούνται η έλλειψη πόρων (19,3%) και οι αντιδράσεις των ομάδων συμφερόντων (18,6%). Σημειώνεται ότι το 48% πιστεύει ότι στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων βασική προτεραιότητα αποτελεί η θέσπιση του οικογενειακού γιατρού για όλους τους πολίτες.
Αξιοσημείωτο, τέλος, είναι το εύρημα ότι το 56,9% των ερωτηθέντων έχουν λόγω της κρίσης περιορίσει δραστικά τις δαπάνες για είδη πρώτης ανάγκης ενώ το 66,6% δηλώνουν ότι τα τελευταια χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά η οικονομική τους επιβάρυνση για υπηρεσίες υγείας.
Ικανοποίηση από την συμπεριφορά και τη αποτελεσματικότητα του έμψυχου δυναμικού του συστήματος υγείας, εκφράζουν στην πλειοψηφία τους οι Έλληνες ασθενείς, οι οποίοι όμως από την άλλη μεριά διαπιστώνουν σημαντικές ελλείψεις στις δομές τους του ΕΣΥ, οι οποίες δυσκολεύουν την καθημερινότητά τους. Την ίδια στιγμή, οι ασθενείς, διαπιστώνουν έλλειψη σεβασμού των δικαιωμάτων τους από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας, αλλά και σημαντικές καθυστερήσεις στην έγκαιρη είσοδο των νέων θεραπειών στη χώρα. Τα παραπάνω αποτελούν τα βασικά συμπεράσματα της Πανελλήνιας Ποσοτικής Έρευνας που έγινε με τη συμμετοχή 64 Ομοσπονδιών – Συλλόγων Ασθενών την περίοδο 2/3 – 31/3/2017, από το Health Daily και την εταιρεία Global Link.
Χορηγοί του συνεδρίου ήταν οι εταιρείες: GE Healthcare, Αmgen, Janssen, CSL Behring, Pfizer, Aenorasis, Astra Zeneca, Merck, Shire, Siemens Healthineers και Affidea.
Το συνέδριο διοργανώθηκε σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) και το PhRMA Innovation Forum (PIF).
