Διαβήτης και ούρα
Συγγραφέας Μαρία Μπουγουλιά Γράφτηκε στις ,
Η παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου με τον αυτοέλεγχο της εξέτασης των ούρων παραμένει χρήσιμη (με την απαραίτητη όμως γνώση του νεφρικού οδού) ιδιαίτερα στους ασθενείς εκείνους που δεν μπορούν να χρησιμοποιούν τις συσκευές μέτρησης σακχάρου του αίματος. Η ανίχνευση των κετονικών σωμάτων (οξόνη) στα ούρα των διαβητικών τύπου Ι και ΙΙ, είναι μέθοδος χρήσιμη και μοναδική, επειδή οι ασθενείς αυτοί είναι επιρρεπείς σε ανάπτυξη διαβητικής κετοοξέωσης, υπό την επίδραση διαφόρων ερεθισμάτων όπως λοίμωξη, πυρετός κλπ.
Ενας διαβητικός εξετάζοντας τα ούρα του μπορεί να πάρει πληροφορίες για την ρύθμιση του σακχάρου του και για την ύπαρξη οξόνης!!
Εξέταση ούρων
|
Γλυκόζη |
Οξόνη |
Τι σημαίνει |
|
0 |
0 |
Καλό αποτέλεσμα |
|
+ |
0 |
Πολύ σάκχαρο, ή χρειάζεται περισσότερη ινσουλίνη |
|
+ |
+ |
Οχι αρκετή ινσουλίνη (Οξόνη διαβήτη) |
|
0 |
+ |
νηστεία |
Ολα τα ούρα που παράγονται από τα νεφρά συγκεντρώνονται στην ουροδόχο κύστη. Αυτό σημαίνει ότι όταν μετρούμε το σάκχαρο στα ούρα αυτό αντανακλά κατά μέσο όρο στο ποσό του σακχάρου του αίματος που πέρασε στα ούρα.
Η παλαιότερη μέθοδος ελέγχου της ρύθμισης του σακχαρώδη διαβήτη είναι η ανίχνευση της γλυκόζης στα ούρα (γλυκοζουρία). Βασίζεται στην ευρέως αποδεκτή υπόθεση, ότι η γλυκοζουρία σχετίζεται με την υπεργλυκαιμία.
Οι νεφροί προσπαθούν να επαναρροφήσουν όσο περισσότερη γλυκόζη μπορούν από τα ούρα. Οταν το σάκχαρο του αίματος ξεπερνά κάποιο επίπεδο που δεν μπορούν οι νεφροί να το επαναρροφήσουν τότε αυτό εμφανίζεται στα ούρα. Η υπεργλυκαιμία λοιπόν οδηγεί σε αυξημένη νεφρική διήθηση της γλυκόζης με αποτέλεσμα γλυκοζουρία. Οταν έχουμε φυσιολογική νεφρική διήθηση, το ποσό του σακχάρου στο αίμα πάνω από το οποίο ο νεφρός δεν μπορεί να επαναρροφήσει όλο το ποσό του σακχάρου που διηθείται από τον νεφρό καλείται ” νεφρικός ουδός” και είναι περίπου 145-180mg/dl στα παιδιά και 125-215mg/dl στους ενήλικες. Ο νεφρικός ουδός μπορεί να μεταβάλλεται σε διάφορες καταστάσεις όπως νεφρικές παθήσεις, κατακράτηση νατρίου, σε μακροχρόνια διάρκεια της νόσου.
Υπάρχουν όμως και άτομα φυσιολογικά που έχουν χαμηλό νεφρικό ουδό και παρουσιάζουν γλυκοζουρία ενώ έχουν φυσιολογικό σάκχαρο στο αίμα. Επίσης ένα ποσοστό περίπου 3-4% φυσιολογικών μη διαβητικών ατόμων καθώς και ένα ποσοστό 15% περίπου φυσιολογικών εγκύων γυναικών παρουσιάζουν γλυκοζουρία.
Συνήθως χαμηλός νεφρικός ουδός βρίσκεται σε παιδιά πιθανώς λόγω αυξημένης σπειραματικής διήθησης του αρχικού σταδίου της νόσου ή εξ αιτίας της ανάπτυξης.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΦΡΙΚΟ ΜΑΣ ΟΥΔΟ
Προσδιορίζουμε το σάκχαρο στο αίμα μας και στα ούρα κάθε 30 λεπτά. Εάν υπάρχει γλυκόζη στα ούρα και το σάκχαρο στο αίμα είναι χαμηλό τότε ο νεφρικός ουδός θα είναι στο επίπεδο όπου τα ούρα είναι αρνητικά για σάκχαρο. Εάν το σάκχαρο του αίματος είναι αυξημένο και στα ούρα είναι αρνητικό (δεν εμφανίζεται στα ούρα) τότε ο νεφρικός ουδός θα είναι το επίπεδο όπου το σάκχαρο θα εμφανισθεί πρώτα στα ούρα.
Σήμερα στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλών ειδών ταινίες(αντιδραστήρια) που προσδιορίζουν το ποσό της γλυκόζης στα ούρα. Η ευαισθησία της μέτρησης επηρεάζεται από παράγοντες όπως η θερμοκρασία, το pH των ούρων και από λήψη διαφόρων φαρμάκων (ασπιρίνη κλπ). Οι ταινίες αλλοιώνονται όταν εκτεθούν σε υγρασία ή σε υψηλές θερμοκρασίες και γι αυτό θα πρέπει να φυλάσσονται σε κλειστό κουτί, που ανοίγει μόνο κατά τη στιγμή της χρήσης.
Η απουσία γλυκοζουρίας δηλώνει ότι στο χρονικό διάστημα από την προηγούμενη ούρηση μέχρι την εξεταζόμενη, η γλυκόζη στο αίμα δεν ξεπέρασε τον νεφρικό ουδό ενώ η παρουσία της σημαίνει συνεχή ή παροδική γλυκαιμία ανώτερη του νεφρικού ουδού.
Παρόλο που η γλυκόζη του αίματος και ούρων έχουν κάποια συσχέτιση, η γλυκοζουρία ως ενδεικτική εξέταση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα έχει μικρή αξία και γι’ αυτό συστήνεται η εκτίμηση του σακχάρου με τις ταινίες μέτρησής του από το αίμα.
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΚΕΤΟΝΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ ΣΤΑ ΟΥΡΑ
Αντίθετα με τον προσδιορισμό της γλυκόζης, η ανίχνευση των κετονικών σωμάτων (κετόνης ή οξόνης) στα ούρα παραμένει, ένας σημαντικός δείκτης ελέγχου, ιδίως σε ασθενείς με ΣΔ τύπου Ι (ινσουλινοεξαρτώμενο ΣΔ ή νεανικό σακχαρώδη διαβήτη).
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΕΤΟΝΕΣ (ΟΞΟΝΗ)
Στον διαβήτη τύπου Ι και σε καταστάσεις λοίμωξης στο διαβήτη τύπου ΙΙ έχουμε έλλειψη ινσουλίνης. Αυτό σημαίνει ότι η γλυκόζη δεν μπορεί να εισέλθει στο κύτταρο. Τότε ο οργανισμός προσπαθεί να αυξήσει τα επίπεδα της γλυκόζης ώστε να ξεπεράσει το πρόβλημα , διότι δεν μπορεί να αντιληφθεί την έλλειψη ινσουλίνης. Στο αίμα λοιπόν αυξάνει η γλυκόζη η οποία περνά στα ούρα.
Μέσα στα κύτταρα παράγονται ελεύθερα λιπαρά οξέα τα οποία μέσα στο ήπαρ μετατρέπονται σε κετόνες που με τη σειρά τους εμφανίζονται στα ούρα. Με τη χορήγηση της ινσουλίνης αυτή η σειρά αντιστρέφεται και οι κετόνες εξαφανίζονται από τα ούρα.
Η παρουσία οξόνης στα ούρα με αυξημένο σάκχαρο στο αίμα είναι σοβαρή ένδειξη επικείμενης κετοοξέωσης και χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.
Χρησιμοποιούνται δοκιμαστικές ταινίες που εμβαπτίζονται στα ούρα και η ανίχνευση των κετονικών σωμάτων γίνεται μετά από 15 δευτερόλεπτα.
Για την παρουσία οξόνης πρέπει να ελέγχονται άτομα με σακχαρώδη διαβήτη κατά την διάρκεια λοιμώξεων (γρίπη, ουρολοίμωξη, πυρετό κλπ) ή έντονου stress(στενοχώριας), ιδιαίτερα όταν τα επίπεδα του σακχάρου είναι πάνω από 250 mg/dl, κατά την διάρκεια εγκυμοσύνης ή όταν υπάρχουν συμπτώματα κετοοξέωσης όπως τάση για εμετό, εμετός, πόνος στη κοιλιά.
Προσοχή στη παρουσία οξόνης που βρίσκεται σε κατάσταση νηστείας και είναι άνευ αξίας. Οξόνη νηστείας έχουμε όταν το σάκχαρο του αίματος και των ούρων είναι χαμηλό.
ΛΑΘΗ ΣΤΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΞΟΝΗΣ ΣΤΑ ΟΥΡΑ
Ψευδώς θετικά
- Oταν παίρνουμε ορισμένα φάρμακα πχ αντιυπερτασικά
- Αυξημένα επίπεδα ακετόνης μετά από κετοοξέωση
Ψευδώς αρνητικά
- Εάν το κάλυμμα του κουτιού των ταινιών παραμείνει ανοικτό για καιρό
- Εάν έχουν λήξει οι ταινίες
- Εάν παίρνουμε μεγάλες ποσότητες βιτ. C
ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΩ ΤΑ ΟΥΡΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΚΕΤΟΝΕΣ
* Σε οξεία λοίμωξη όπως κοινό κρυολόγημα με πυρετό
* Όταν το σάκχαρο είναι πάνω από 230-250mg/dl
* Όταν έχω συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό, πόνο στη κοιλιά
* Κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης
* Όταν δεν αισθάνομαι καλά
