Παγκρεατίτιδα μια επώδυνη φλεγμονή
Το πάγκρεας είναι ένας μακρόστενος επίπεδος αδένας που βρίσκεται σε οριζόντια δέση πίσω από το στομάχι.
Η κεφαλή του παγκρέατος αγγίζει το άνω τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο) και το τέρμα του φτάνει στη σπλήνα.
Το πάγκρεας έχει δύο βασικές λειτουργίες:
- Παράγει πεπτικά υγρά και ένζυμα που βοηθούν στη διάσπαση των λιπών, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών (εξωκρινική παγκρεατική λειτουργία). Στη συνέχεια, τα υγρά και τα ένζυμα μεταφέρονται μέσω ενός μικρού σωλήνα (παγκρεατικός πόρος) και εκκρίνονται στο δωδε καδά κτυλο.
- Εκκρίνει τις ορμόνες ινσουλίνη και γλυκαγόνη στο αίμα, μαζί με τη σωματοστατίνη, μια άλλη ορμόνη που βοηθά στη ρύθμιση της λειτουργίας τους. Ο βασικός ρόλος της ινσουλίνης και της γλυκαγόνης είναι η ρύθμιση του μεταβολισμού των υδατανθράκων.
Όταν εμφανίζεται φλεγμονή στο πάγκρεας, αυτές οι λειτουργίες διακόπτονται. Η φλεγμονή μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι ήπια ή μέτρια, αλλά στο 20% των ατόμων τα συμπτώματα είναι σοβαρά.
Οξεία ή χρόνια παγκρεατίτιδα
Η οξεία παγκρεατίτιδα εμφανίζεται ξαφνικά, όταν τα πεπτικά ένζυμα που παράγονται στο πάγκρεας παραμένουν και ενεργοποιούνται μέσα σ’ αυτό, ερεθίζοντας και προκαλώντας φλεγμονή στους λεπτούς παγκρεατικούς ιστούς. Κανονικά, τα πεπτικά ένζυμα μεταφέρονται στο δωδεκαδάκτυλο, όπου και ενεργοποιούνται.
Το βασικό σύμπτωμα είναι ένας ήπιος ή έντονος πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα, ο οποίος συνήθως επεκτείνεται στην πλάτη και στο στήθος. Μπορεί να διαρκέσει γιαώρες ή μέρες χωρίς καμιά υποχώρηση. Το αλκοόλ και το φαγητό μπορεί να επιδεινώσουν τον πόνο. Πολλά άτομα με οξεία παγκρεατίτιδα κάθονται και σκύβουν μπροστά ή κουλουριάζονται, γιατί αυτές οι στάσεις συνήθως τους ανακουφίζουν.
Tα άτομα με σοβαρή φλεγμονή συνήθως αισθάνονται και δείχνουν πολύ άρρωστα και συχνά παρουσιάζουν ναυτία και εμετό. Αλλα συμπτώματα είναι ο υψηλός πυρετός, η δύσπνοια και τα κοιλιακά αιματώματα λόγω εσωτερικής αιμορραγίας.
Η χρόνια παγκρεατίτιδα διαφέρει στο γεγονός ότι η φλεγμονή παρουσιάζεται με τον καιρό σε διάστημα πολλών χρόνων. Η ασθένεια είναι λιγότερο εμφανής και στα πρώτα στάδια τα σημάδια αναγνωρίζονται δύσκολα. Κάποιοι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα δεν παρουσιάζουν πόνο, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν περιόδους με ήπιο ή μέτριο κοιλιακό πόνο. Ο πόνος μπορεί να είναι οξύς και να διαρκέσει για κάποιες ώρες ή να είναι νωθρός και να διαρκέσει για εβδομάδες. Εκτός από τον πόνο, μπορεί να παρουσιαστεί ναυτία και εμετός, πυρετός, φούσκωμα και αέρια. Το αλκοόλ και το φαγητό επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
Αντιμετώπιση της παγκρεατίτιδας
Tα άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα έχουν συνήθως μακροχρόνια συμπτώματα, όπως πόνο και κακή απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών ουσιών. Tα περισσότερα άτομα με οξεία παγκρεατίτιδα, αντίθετα, αναρρώνουν πλήρως. Ακόμα όμως κι αν δεν παρουσιάζετε μόνιμα συμπτώματα, είναι σημαντικό να λάβετε τα μέτρα σας για να διατηρήσετε υγιές το πάγκρεας:
Αποφεύγετε το αλκοόλ. Αν δεν μπορείτε να σταματήσετε το αλκοόλ, ενταχθείτε σε ένα κέντρο αποτοξίνωσης. Η αποχή απότο αλκοόλ μπορεί να μην κάνει τον πόνο να υποχωρήσει, αλλά 8α μειώσει τις πιθανότητες θανάτου από την ασθένεια. Σε μια μελέτη, τα μισά άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα που συνέχισαν την κατανάλωση αλκοόλ πέθαναν μέσα σε 5 χρόνια.
Τρώτε μικρότερα γεύματα. Όσο περισσότερο τρώτε σε ένα γεύμα, τόσο πιο μεγάλη ποσότητα πεπτικών υγρών πρέπει να παράγει το πάγκρεας. Αντί για μεγάλα γεύματα, τρώτε μικρότερα και συχνότερα.
Περιορίστε το λίπος στη διατροφή σας. Έτσι θα μειωθούν τα μαλακά, γεμάτα λίπος κόπρανα, που προκαλούνται όταν το λεπτό έντερο δεν μπορεί να απορροφήσει το λίπος. Συμβουλευτείτε το γιατρό ή το διαιτολόγο για την ποσότητα του λίπους που πρέπει να παίρνετε έτσι ώστε να προλαμβάνετε επιπλοκές.
Ακολουθήστε μια διατροφή με αρκετούς υδατάνθρακες. Οι υδατάνθρακες σας δίνουν ενέργεια για να καταπολεμάτε την κόπωση. Υπάρχουν σε τροφές που αποτελούνται από άμυλο (σύνθετοι υδατάνθρακες) ή σάκχαρα (απλοί υδατάνθρακες). Τουλάχιστον το 55-65% των καθημερινών θερμίδων σας πρέπει να προέρχεται από υδατάνθρακες. Προσπαθήστε να παίρνετε τις περισσότερες από αυτές τις θερμίδες από σύνθετους υδατάνθρακες, που υπάρχουν στους σπόρους, στα λαχανικά και στα όσπρια.
Ανακαλύψτε ασφαλείς τρόπους να ελέγχετε τον πόνο. Συζητήστε με το γιατρό σας τους τρόπους με τους οποίους θα ελέγχετε τον πόνο σας, καθώς επίσης τα οφέλη και τους κινδύνους των παυσίπονων με ή χωρίς ιατρική συνταγή. Παρόλο που είναι συχνά αποτελεσματικά, αυτά τα φάρμακα προκαλούν παρενέργειες, καθώς επίσης εθισμό και στομαχικά προβλήματα.
Οι πέτρες που φεύγουν από τη χοληδόχο κύστη και φράζουν τον παγκρεατικό πόρο είναι μια συνηθισμένη αιτία της παγκρεατίτιδας. Tα πεπτικά υγρά που παράγονται από το πάγκρεας παγιδεύονται ρέσα σε αυτό, προκαλώντας φλεγμονή στους ευαίσθητους ιστούς. |
ΣΗΜΑΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
• Κοιλιακός πόνος
• Ναυτία και εμετός
• Πυρετός
• Φούσκωμα και αέρια
• Κόπρανα μαλακά, λιπαρά, με όγκο, που μυρίζουν άσχημα
• Απώλεια βάρους