Παιδοενδοκρινολογία-Πρώιμη ήβη
Συγγραφέας Στέλιος Φουντουλάκης Γράφτηκε στις ,
Τα κορίτσια παρουσιάζουν πολύ συχνότερα πρώιμη ήβη, ενώ τα αγόρια καθυστερημένη ήβη. Πρώιμη ήβη είναι η εμφάνιση σημείων εφηβείας πριν τα 7-8 έτη στα κορίτσια και πριν τα 9 στα αγόρια. Ωστοόσο, τα όρια αυτά δεν είναι απόλυτα. Παραλλαγές της πρώιμης ήβης που πρέπει να ξεχωρίσει ο ενδοκρινολόγος, μια και συχνά δε χρειάζονται θεραπεία, είναι η πρώιμη θηλαρχή (στήθος), εμμηναρχή (περίοδος), αδρεναρχή (τρίχωση γεννητικών περιοχων).
Στα κορίτσια η πρώιμη ήβη μπορεί να εκδηλωθεί με εμφάνιση στήθους, αλλαγή της θηλής και μεγέθυνση των αιδοιϊκών χειλέων και στα αγόρια με αύξηση του μεγέθους των όρχεων και του πέους, λέπτυνση και ρυτίδωση του οσχέου και αλλαγή της χροιάς της φωνής ενώ και στα δύο φύλα μπορεί να παρατηρηθεί εντονότερη τρίχωση στις μασχάλες ή τα γεννητικά όργανα, γρήγορη αύξηση του ύψους, εμφάνιση ακμής και εμφάνιση εντονότερης μυρωδιάς του ιδρώτα.
Η μεγαλύτερη δυσκολία στα κορίτσια, είναι όταν έχουμε πρόωρη εμφάνιση της εμμήνου ρύσης. Είναι μία κατάσταση που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς θα επηρεάσει το τελικό ανάστημα του παιδιού. Στα αγόρια, η πρώιμη ήβη είναι συχνότερα παθολογική, και γι’αυτό χρειάζεται διεξοδική διερεύνηση.
Αίτια
Το πιο συχνό αίτιο είναι η πρώιμη αφύπνιση του κέντρου της εφηβείας στον υποθάλαμο του εγκεφάλου με δεύτερο συχνότερο την παχυσαρκία. Τα ερεθίσματα και οι εικόνες από την οικογένεια, την κοινωνία, την τηλεόραση και το ευρύτερο περιβάλλον του παιδιού είναι επίσης καταλυτικά. Σπανιότερα, (κυρίως σε αγόρια) παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως όγκοι, κοκκιωματώδεις νόσοι, τραύμα, λοίμωξη, υδροκέφαλος και κύστη μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνιση πρώιμης ήβης. Ακόμα, ορμόνες του φύλου μπορεί να παράγονται από τα επινεφρίδια (όγκοι, υπερπλασία), τις ωοθήκες (κύστεις και πιο σπάνια όγκοι) ή τους όρχεις, προκαλώντας πρώιμη ήβη.
Διάγνωση
Από την κλινική εξέταση θα αποφασιστεί αν χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος με προσδιορισμό ορμονών στο αίμα, απλή ακτινογραφία του αριστερού χεριού (παλάμης και καρπού) με την οποία προσδιορίζουμε την οστική ηλικία, υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών ή μαγνητική τομογραφία υποφύσεως. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η καταγραφή των σταδίων Tanner και του χρόνου παραμονής σε κάθε στάδιο, της αναλογίας άνω/κάτω τμήματος του κορμού και τυχόν δυσμορφικών χαρακτηριστικών και νευρολογικών σημείων.
Επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις της πρώιμης ήβης μπορεί να είναι σωματικές και ψυχολογικές. Αν και αρχικά τα παιδιά αυτά εμφανίζονται ψηλότερα από τους συνομηλίκους τους, το τελικό τους ανάστημα είναι συχνά χαμηλό. Η πρώιμη εμφάνιση στήθους ή άλλων χαρακτηριστικών του φύλου μπορεί επίσης να δημιουργήσει αίσθημα διαφορετικότητας και δυσκολίες προσαρμογής στα παιδιά αυτά. Ακόμα παρουσιάζουν πιο συχνά παχυσαρκία και σακχαρώδη διαβήτη.
Θεραπεία
Εξαρτάται από το αίτιο και δεν απαιτείται πάντα. Όταν όμως χρειάζεται, όσο πιο νωρίς δίνεται τόσο πιο αποτελεσματική είναι. Η θεραπεία στοχεύει στην αποτροπή των παραπάνω επιπτώσεων και στην πλειονότητα των περιπτώσεων επιτυγχάνεται με τη λεγόμενη φαρμακευτική αναστολή της εφηβείας. Ωστόσο όταν απαιτείται καταφεύγουμε σε χειρουργείο (πχ όγκος).
Η φαρμακευτική διακοπή της ήβης γίνεται με υποδόρια ένεση (ανά 1 έως 3 μήνες) αναλόγων μιας ορμόνη που εμπλέκεται στην έναρξη αλλά και την εξέλιξη της ήβης και την παράγει και ο ίδιος ο οργανισμός.
Οι παραπάνω πληροφορίες αφορούν γενικά στους μικρούς ασθενείς με ενδοκρινολογικά προβλήματα με βάση την υπάρχουσα ιατρική γνώση. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται εξατομίκευση σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς ξεχωριστά.
Για περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις μιλήστε με τον ιατρό σας.
