Πυρετός στα παιδιά
Συγγραφέας Γεώργιος Γλυνός Γράφτηκε στις ,
Ο πυρετός στα παιδιά αποτελεί συχνό φαινόμενο, αλλά πανικοβάλλει, σχεδόν πάντα, τους γονείς, οι οποίοι δεν μπορούν να αποφασίσουν τι πρέπει να πράξουν. Στις περιπτώσεις αυτές η ενδεικνυόμενη τακτική είναι η επικοινωνία με τον παιδίατρο, και όχι η αυθαίρετη χορήγηση αντιπυρετικών φαρμάκων.
Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος παραμένει σχετικά σταθερή, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Αυτό επιτυγχάνεται με μηχανισμούς οι οποίοι βρίσκονται υπό την εποπτεία του θερμορυθμιστικού κέντρου στον εγκέφαλο. Το κέντρο αυτό λειτουργεί σαν «θερμοστάτης».
Το σημείο αναφοράς του «θερμοστάτη» αυτού μεταβάλλεται φυσιολογικά από 36,1oC την αυγή μέχρι και 37,4oC, αργά το απόγευμα.
Πυρετός λέγεται η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το σύνηθες πλαίσιο διακύμανσης. Διάφοροι παράγοντες επιδρούν στο προκαθορισμένο αυτό σημείο αναφοράς, στον «θερμοστάτη», τον μεταβάλλουν σε υψηλότερο επίπεδο και ο οργανισμός τείνει να προσαρμόσει τη θερμοκρασία του στο νέο αυτό σημείο. Αυτό γίνεται με μηχανισμούς αύξησης της παραγωγής θερμότητας (αύξηση του μεταβολισμού, ρίγος) ή μείωση της αποβολής της (αγγειοσύσπαση).
Ο πυρετός προκαλείται από διάφορα εξωγενή πυρετογόνα (μικροβιακά προϊόντα, ανοσοσυμπλέγματα, προϊόντα καταστροφής των ιστών κ.ά.). Η δράση τους εκδηλώνεται μέσω των ενδογενών πυρετογόνων (ουσίες που παράγονται από τον οργανισμό). Οι ουσίες αυτές αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων και αυξάνουν την παραγωγή αντισωμάτων, μέσω της αύξησης των Τ-λεμφοκυττάρων.
Φαίνεται λοιπόν ότι ο πυρετός έχει κάποια βιολογική αποστολή. Την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.
Εχουμε πυρετό όταν:
* Στη μασχάλη έχουμε θερμοκρασία μεγαλύτερη από 37,5oC.
* Στο ορθόν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 38oC.
* Στο στόμα μεγαλύτερη από 37,8oC.
Υψηλός θεωρείται ο πυρετός όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 39,5oC-40oC και επικίνδυνος όταν είναι πάνω από 41,5oC.
Μερικές φορές μπορεί να έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος σε υπέρθερμο περιβάλλον, από υπερβολική ένδυση, μυϊκή άσκηση και μετά το γεύμα, χωρίς να λέμε ότι έχουμε πυρετό.
* Πότε πρέπει να αντιμετωπίζεται ο πυρετός;
* Οταν προκαλεί μεγάλη δυσανεξία στο παιδί, και πάντως όχι πριν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 38,5oC.
* Εξαίρεση αποτελούν τα παιδιά με νευρολογικά προβλήματα και χρόνια καρδιοαναπνευστικά νοσήματα. Η αντιμετώπιση αρχίζει σε χαμηλότερες θερμοκρασίες, και ειδικά για παιδιά με προηγούμενα επεισόδια πυρετικών ή άλλων σπασμών σε θερμοκρασία 37,5oC.
Σε παιδιά που μέχρι τώρα δεν έχουν κανένα νευρολογικό πρόβλημα ο φόβος των γονιών για ενδεχόμενο επεισόδιο σπασμών δεν δικαιολογεί τη χορήγηση αντιπυρετικών σε χαμηλές θερμοκρασίες και μάλιστα, εάν λάβουμε υπόψη μας ότι πολλές φορές ένα πρώτο επεισόδιο πυρετικών σπασμών παρουσιάζεται πριν καλά καλά καταλάβουμε ότι το παιδί έχει πυρετό. Συμβαίνει στην έναρξη ανόδου της θερμοκρασίας και είναι οι λεγόμενοι «εισαγωγικοί σπασμοί».
Ο πυρετός αντιμετωπίζεται με:
Φυσικούς τρόπους
* Αφαίρεση των ενδυμάτων: Βοηθά στην αποβολή της θερμότητας.
* Χλιαρό λουτρό για 5-10 λεπτά: Ελαττώνει τη θερμοκρασία γρηγορότερα από τη χορήγηση φαρμάκου. Η ελάττωση όμως αυτή δεν διαρκεί αρκετά. Το λουτρό δεν γίνεται τη στιγμή που το παιδί έχει ρίγος.
* Χρήση επιθεμάτων (κομπρέσες) με χλιαρό νερό στο μέτωπο και στα κάτω άκρα.
* Επαρκής χορήγηση υγρών από το στόμα.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση
Το φάρμακο που κυρίως χρησιμοποιείται είναι η παρακεταμόλη μόνη της ή σε συνδυασμό με κάποιο άλλο αντιπυρετικό (όχι συγχρόνως).
Το δεύτερο αντιπυρετικό συνήθως είναι το μεφεναμικό οξύ και δίνεται εναλλάξ με την παρακεταμόλη, εφόσον η θερμοκρασία ανεβαίνει σε υψηλά επίπεδα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Το ίδιο αντιπυρετικό μπορεί να δίνεται, εφόσον χρειάζεται, κάθε 6 ώρες. Ο συνδυασμός μ’ ένα διαφορετικό αντιπυρετικό μπορεί να είναι κάθε 3 ώρες εναλλάξ.
Προσοχή: Τα φάρμακα που περιέχουν την ίδια φαρμακευτική ουσία (παρακεταμόλη), αν συνδυαστούν, υπάρχει κίνδυνος φαρμακευτικής δηλητηρίασης. Κάποια άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια είναι το τολφεναμικό οξύ και πρόσφατα η ιβουπροφένη.
Η δράση των φαρμάκων αρχίζει περίπου σε 30 λεπτά και διαρκεί 2-4 ώρες για την παρακεταμόλη και 6-8 ώρες για το μεφεναμικό οξύ. Για να έχουν αποτέλεσμα πρέπει να δίνονται σε σωστή δόση, την οποία έχει καθορίσει ο παιδίατρος σύμφωνα με το βάρος σώματος του παιδιού.
Τα τελευταία χρόνια αποφεύγεται η χορήγηση ασπιρίνης, επειδή έχει συσχετιστεί η χορήγησή της με την εμφάνιση του συνδρόμου Reye (ηπατική βλάβη-εγκεφαλοπάθεια).
