Τι είναι οι ιοί;
Συγγραφέας Χριστόδουλος Στεφανάδης Γράφτηκε στις ,
“Οι ιοί είναι μικροσκοπικοί μικροοργανισμοί με σφαιρικό ή πολύγωνο σχήμα που όμως δεν αποτελούν αυτόνομες μονάδες, αλλά βρίσκονται σε πλήρη εξάρτηση από ζωντανό οργανισμό. Εισβάλλουν μέσα στα κύτταρα άλλων οργανισμών όπου και πολλαπλασιάζονται, με συνέπεια την εκδήλωση διαφόρων νόσων, των ιώσεων”.
Τι είναι ίωση;
” Ίωση είναι η νόσος που είναι το αποτέλεσμα της προσβολής του οργανισμού από τους ιούς. Από την στιγμή που ο ιός θα μπει στο κύτταρο, ενεργοποιούνται διάφοροι μηχανισμοί που αποσκοπούν στην εξουδετέρωση του ιού. Εάν όμως αυτό δεν καταστεί δυνατό, ο ιός πολλαπλασιάζεται μέσα στο κύτταρο το οποίο και δυσλειτουργεί ή καταστρέφεται. Κατόπιν, πολλαπλά αντίγραφα του ιού εξαπλώνονται και στα διπλανά κύτταρα, ενώ στη συνέχεια περνούν στην κυκλοφορία και τότε ο οργανισμός εκδηλώνει την αρρώστια”.
Πόσο επικίνδυνες είναι οι ιώσεις;
“Σήμερα είναι γνωστά περισσότερα από 500 είδη ιών με διαφορετικά χαρακτηριστικά, οι οποίοι αντίστοιχα μπορούν να προκαλούν διαφορετικά είδη νόσων, από τις πιο απλές και ακίνδυνες έως και απειλητικές για την ζωή. Ευτυχώς όμως, στην συντριπτική πλειοψηφία όταν μιλούμε για ιώσεις εννοούμε κοινές λοιμώξεις του αναπνευστικού (απλό κρυολόγημα) με συμπτώματα όπως βήχας, συνάχι ή πυρετός, ή του γαστρεντερικού (έμετος, διάρροια), οι οποίες είναι αυτοπεριοριζόμενες και με με ολιγοήμερη διάρκεια”.
Πως μεταδίδονται οι ιώσεις;
“Οι συνηθέστερες ιώσεις του αναπνευστικού μεταδίδονται από άτομο σε άτομο, κυρίως με τα μολυσμένα από τους ιούς σταγονίδια που διασπείρονται στον αέρα όταν ένας ασθενής βήχει ή φτερνίζεται. Επιπλέον, μπορούν να μεταδοθούν με το άγγιγμα του προσώπου (μάτια, μύτη, στόμα) μετά την μόλυνση των χεριών (π.χ. με χειραψία) ή με την επαφή με αντικείμενα (π.χ., χαρτομάντηλα, ποτήρια) που φέρουν μολυσμένες εκκρίσεις. Ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης των ιώσεων γαστρεντερίτιδας είναι μέσω μολυσμένων τροφίμων, αλλά και η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο σε χώρους συγχρωτισμού, όπως σχολεία, πλοία, ξενοδοχεία και νοσοκομεία”.
Γιατί τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις ιώσεις;
“Πράγματι τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα για δύο λόγους. Πρώτον, ο οργανισμός των παιδιών δεν έχει αναπτύξει ακόμη πλήρως το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι είναι ευπρόσβλητα σε μεγαλύτερο φάσμα ιών. Όσο μεγαλώνουμε, το σώμα μας αποκτά πρόσθετη ανοσία στους ιούς αυτούς και έτσι γινόμαστε λιγότερο επιρρεπείς στις λοιμώξεις. Δεύτερον, η μετάδοση των ιών είναι πιο εύκολη στα παιδιά λόγω του συγχρωτισμού τους στον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο ή το σχολείο”.
Γιατί τον χειμώνα οι ιώσεις είναι συχνότερες;
“Η αλλαγή των συνθηκών διαβίωσης το χειμώνα είναι ο κυριότερος παράγοντας που ευνοεί στην εμφάνιση και μετάδοση των ιώσεων, αφού λόγω του κρύου ευνοείται η στενή επαφή πολλών ανθρώπων σε κλειστούς χώρους, ο αερισμός των χώρων (σπίτι, εργασία, σχολείο) δεν είναι επαρκής αλλά και η ατομική υγιεινή -κυρίως το πλύσιμο των χεριών- γίνεται με μικρότερη συχνότητα από ότι το καλοκαίρι”.
Ποιες είναι οι συχνότερες ιώσεις;
“Την πρωτιά σε συχνότητα κατέχουν οι ιώσεις του αναπνευστικού και ακολουθούν οι γαστρεντερίτιδες. Από τις ιώσεις του αναπνευστικού, το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη αποτελούν τις πιο συχνές. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών, περίπου το 20% του πληθυσμού υποφέρει από κοινό κρυολόγημα ή γρίπη, ενώ στη διάρκεια των 12 μηνών του έτους το 60% του πληθυσμού θα έχει προσβληθεί από αυτές τις λοιμώξεις”.
Ποια είναι τα συμπτώματα των ιώσεων;
“Στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, ο πιο συνηθισμένος ιός είναι ο λεγόμενος “αναπνευστικός συγκυτιακός ιός”. Ειδικά στα βρέφη, ο ιός αυτός αποτελεί την συχνότερη αιτία μιας σοβαρότερης λοίμωξης του κατωτέρου αναπνευστικού που ονομάζεται βρογχιολίτιδα και στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται αντιμετώπιση στο Νοσοκομείο. Πράγματι, σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Acta Paediatrica, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός ανευρέθη σε ποσοστό 77% των παιδιών με βρογχιολίτιδα, ενώ άλλοι ιοί ανευρέθησαν σε ποσοστό 35%. Στα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας οι περισσότερες αδιαθεσίες κατά την χειμερινή περίοδο οφείλονται στο κοινό κρυολόγημα. Για το κοινό κρυολόγημα ενοχοποιούνται πολλοί διαφορετικοί ιοί, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι οι ρινοϊοί. Σύμφωνα δε με πρόσφατη μεγάλη μελέτη του έγκυρου διεθνούς περιοδικού New England Journal of Medicine, η συχνότητα λοιμώξεων από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό είναι εξίσου σημαντική με τους υπόλοιπους ιούς ακόμα και για ηλικίες έως και 5 ετών. Το κοινό κρυολόγημα είναι ήπιας μορφής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού και μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά με ερεθισμό ή πόνο στο λαιμό, και συμφόρηση της μύτης, και να εξελιχθεί με δεκατική πυρετική κίνηση ή και βήχα. Στη γρίπη τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο βαριάς μορφής σε σύγκριση με αυτά του κοινού κρυολογήματος Για τη γρίπη ενοχοποιούνται οι διάφοροι τύποι του ομώνυμου ιού (π.χ., ιός γρίπης τύπου Α, Β ή C) που συνήθως προσβάλλουν το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό. Η εμφάνιση των συμπτωμάτων γρίπης είναι πολύ αιφνίδια. Πυρετός πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου, που συνοδεύεται από έντονο βήχα και ρίγη, πονοκέφαλος, δυνατός πονόλαιμος, ρινική συμφόρηση, κόπωση και αδυναμία, μυαλγία και κακουχία, αποτελούν χαρακτηριστικά συμπτώματα. Η γρίπη στα πολύ μικρά παιδιά μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση επιπλοκών, όπως πνευμονία, ωτίτιδα, παραρρινοκολπίτιδα, οξεία βρογχίτιδα. Οι ιώσεις γαστρεντερίτιδας εκδηλώνονται με διάρροια ή έμετο ή και με τα δύο. Σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, οφείλονται κατά κανόνα σε ροταϊούς της ομάδας Α, οι οποίοι και ευθύνονται για 130 εκατομμύρια κρούσματα παγκοσμίως κάθε χρόνο. Στις υπόλοιπες ηλικίες, το πιο συχνό αίτιο γαστρεντερίτιδας παγκοσμίως αποτελούν οι νοροϊοί, όπως αναφέρεται σε πρόσφατο άρθρο του έγκυρου περιοδικού The Journal of Pediatrics”.
Πόσο μπορεί να διαρκέσει μία ίωση;
“Η διάρκεια μιας συνηθισμένης ίωσης είναι ολιγοήμερη. Η ακριβής όμως διάρκεια θα εξαρτηθεί από το είδος του ιού, από την φυσική κατάσταση του ασθενούς καθώς και από την τυχόν εμφάνιση επιπλοκών”.
Ποια είναι η θεραπεία των ιώσεων;
“Γενικά τα παιδιά χωρίς προϋπάρχοντα σοβαρά προβλήματα υγείας δεν χρειάζονται ειδική θεραπεία. Ειδικά φάρμακα κατά της γρίπης χορηγούνται μόνο όταν η λοίμωξη είναι ασυνήθιστα σοβαρή. Τα μέτρα αντιμετώπισης περιλαμβάνουν την ανάπαυση και την ανακούφιση από τα συμπτώματα όπως η χορήγηση αντιπυρετικών (παρακεταμόλη), οι ενσταλάξεις φυσιολογικού ορού στη μύτη και η αύξηση της υγρασίας του περιβάλλοντος για την διευκόλυνση της αποβολής των εκκρίσεων. Επίσης σε υψηλό πυρετό βοηθά ένα χλιαρό λουτρό και η λήψη πολλών υγρών και χυμών. Σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας, συνιστάται η κατανάλωση αρκετών υγρών (νερό, τσάι, κόκα κόλα), ρυζιού, πατάτας και η αποφυγή κρεάτων, γαλακτοκομικών, όσπριων και λαχανικών. Τέλος, οι ενήλικες πρέπει να είναι προσεκτικοί και να μην καπνίζουν μέσα στο σπίτι. Έχει αποδειχθεί ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν μέσα σε ατμόσφαιρα από καπνούς τσιγάρων, είναι πιο ευάλωτα στις λοιμώξεις του αναπνευστικού και το άσθμα”.
Πόσο χρήσιμα είναι τα αντιβιοτικά;
“Τα αντιβιοτικά δεν θεραπεύουν τις ιώσεις και δεν μειώνουν τη διάρκεια της νόσου. Δίνονται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του παιδίατρου για τη θεραπεία τυχόν βακτηριακών (δευτεροπαθών) επιπλοκών. Η άσκοπη χρήση τους εκθέτει το παιδί στους κινδύνους αλλεργικών αντιδράσεων, παρενεργειών και συμβάλλει στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων”.
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε οπωσδήποτε στον παιδίατρο;
“Γενικά δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε σε κάθε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων ίωσης. Πρέπει όμως να οδηγούμαστε στον παιδίατρο όταν παρατηρήσουμε ασυνήθιστα συμπτώματα, όπως : πυρετικοί σπασμοί, δερματικά εξανθήματα, δυσκολία στην αναπνοή ή γογγυσμό (βογκητό), αυχενική δυσκαμψία (το παιδί στέκεται ακίνητο με τον αυχένα του άκαμπτο και δεν μπορεί να λυγίσει το κεφάλι του προς τα κάτω), έντονη κεφαλαλγία, όταν ο πυρετός δεν υποχωρεί εύκολα με τα αντιπυρετικά ή διαρκεί πάνω από τρεις ημέρες, πόνος στο αφτί, στα ιγμόρεια ή στο θώρακα”.
Μπορεί να προληφθούν οι ιώσεις;
“Η πρόληψη των ιώσεων είναι δύσκολο να επιτευχθεί, καθώς συνήθως δεν γνωρίζουμε την παρουσία του ιού. Σίγουρα δεν μπορούμε προληπτικά και μόνον να απομονώσουμε το παιδί μας από το να ζει και να χαίρεται κάθε στιγμή τη ζωή του. Άλλωστε, έτσι θα αποκτήσει σταδιακά αντισώματα, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει ο οργανισμός του κάποιους ιούς. Παρ’ όλα αυτά, για τις περιόδους του χρόνου που υπάρχουν επιδημίες από συγκεκριμένους ιούς, υπάρχουν κάποιοι απλοί αλλά ταυτόχρονα πολύ αποτελεσματικοί τρόποι που μπορούν να μας προφυλάξουν από μια ίωση, όπως φάνηκε και από πρόσφατη ανασκόπηση του διεθνούς περιοδικού British Medical Journal. Βασικότερα όλων είναι η αποφυγή συνωστισμού σε κλειστούς χώρους και το συχνό πλύσιμο των χεριών μας. Επίσης : Αερίζουμε καθημερινά το σπίτι για αρκετή ώρα κάθε μέρα (ακόμη κι αν έχει κρύο). Όταν έχουμε καλεσμένους στο σπίτι, τα μωρά πρέπει να μένουν στο δωμάτιό τους και να μην έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά ή φίλους μας που είναι αδιάθετοι. Οι φρεσκοστυμένες πορτοκαλάδες καθώς και οι τροφές πλούσιες βιταμίνη C βοηθούν τα παιδιά να έχουν καλύτερο αμυντικό σύστημα εναντίον των ιώσεων, αλλά και να αντιμετωπίζουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά ένα κρυολόγημα. Αν φτερνιζόμαστε ή βήχουμε, χρησιμοποιούμε ένα χαρτομάντηλο και μετά το πετάμε στα σκουπίδια. Δεν το αφήνουμε οπουδήποτε, διότι αποτελεί πηγή μικροβίων. Καθαρίζουμε τις επιφάνειες που αγγίζουμε με ένα αντιμικροβιακό απορρυπαντικό. Δεν αγγίζουμε τη μύτη, τα μάτια ή το στόμα μας. Αν στα χέρια μας υπάρχουν μικρόβια, αυτά μπορούν να εισχωρήσουν στο σώμα μας εύκολα μέσω αυτών των οδών. Εξάλλου, δεν αποφεύγουμε να βγάζουμε βόλτα τα παιδιά, ούτε τα ντύνουμε με βαριά ρούχα από φόβο μήπως κρυολογήσουν, αφού οι ιοί και όχι το κρύο αποτελούν τους αιτιολογικούς παράγοντες των ιώσεων”.
