Health coaching: ο ρόλος του στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη
Συγγραφέας Παρασκευή Μεντζελοπούλου Γράφτηκε στις ,
Η σύγχρονη ιατρική, παρ’ όλες τις μεγάλες ανακαλύψεις και προόδους στη διάγνωση και θεραπεία νόσων που κόστιζαν εκατομμύρια ζωές στο παρελθόν, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πανδημία νόσων που δεν οφείλονται σε μία μόνο αιτία, αλλά στον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Οι λεγόμενες life-style diseases (οι ασθένειες δηλαδή που οφείλονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής) όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις αυξάνονται με αλματώδεις ρυθμούς.
Όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η λήψη φαρμάκων δεν επαρκεί στην αντιμετώπιση παθήσεων όπως ο διαβήτης, αν αυτό δεν συνοδεύεται από αλλαγή των συνηθειών του ατόμου. Ακόμα, γίνεται εμφανές ότι, η ενημέρωση και μόνο δεν είναι αρκετή για την βελτίωση των καθημερινών επιλογών του ατόμου και την πρόληψη ή/και σωστή φροντίδα του σακχαρώδη διαβήτη.
Το στρες που σχετίζεται με τη διάγνωση και την καθημερινή ζωή με σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτό-φροντίδα του ατόμου και τον έλεγχο της νόσου, οδηγώντας σε χρόνιες επιπλοκές και κακή ποιότητα ζωής, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο κακής ψυχολογίας και αρρύθμιστης νόσου.
Το health coaching είναι μια νέα προσέγγιση, ένα νέο «όπλο» στα χέρια του επαγγελματία υγείας που έρχεται να καλύψει το κενό της κλασσικής ιατρικής, δίνοντας έμφαση στην αλλαγή του τρόπου ζωής μέσα από αλλαγή της συμπεριφοράς. Με το healthcoaching, ο ασθενής ενδυναμώνεται ώστε να πετύχει στόχους υγείας και ευεξίας που θέτει ο ίδιος, μέσα από μια δομημένη και εξατομικευμένη διαδικασία μάθησης.
Η κλασσική προσέγγιση του ιατρού/ειδικού που θα «φτιάξει» τον ασθενή δεν φαίνεται να πετυχαίνει στις σύγχρονες χρόνιες νόσους που προκύπτουν από τον τρόπο ζωής μας.
Το healthcoachingέρχεται να γεφυρώσει το κενό μεταξύ ιατρού και ασθενούς και να βοηθήσει την συνεργασία τους έτσι ώστε να υπάρχει πραγματική βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου και όχι μόνο εργαστηριακών τιμών.
Συγκεκριμένα, στο σακχαρώδη διαβήτη όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι το health coaching μπορεί να βοηθήσει:
1. Τη σωστή λήψη φαρμάκων
2. Τη μείωση της γλυκοσυλιωμένης αιμοσφαιρίνης
3. Το στρες που νιώθει το άτομο λόγω της νόσου του
4. Τη βελτίωση της διάθεσης
5. Την αντίληψη της βοήθειας και συμπαράστασης που παρέχεται από το περιβάλλον
6. Τη συμμετοχή του ατόμου στην φροντίδα της νόσου του
7. Την πιο θετική αντιμετώπιση της χρόνιας νόσου
Οι αρχές και οι τεχνικές του health coaching είναι πολύ χρήσιμα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν κάθε ιατρό ή επαγγελματία υγείας που δουλεύει με χρόνιες νόσους.
Το healthcoaching περιλαμβάνει τον σχεδιασμό ενός πλάνου παρέμβασης που προσαρμόζεται στο ιδιαίτερο προφίλ κάθε ασθενούς και στοχεύει στο επίτευξη κοινών στόχων. Είναι μία παρέμβαση όπου αναγνωρίζει ενεργό ρόλο στον θεραπευόμενο και ενεργοποιεί τις εσωτερικές του δυνάμεις.
Στο παραδοσιακό μοντέλο άσκησης της ιατρικής ο ιατρός / επαγγελματίας υγείας είναι αυτός που παρέχει τις πληροφορίες και θέτει τους στόχους για τον ασθενή, δίνει τις οδηγίες και ένα χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι στόχοι «πρέπει» να έχουν επιτευχθεί, χωρίς τη συμβολή του ασθενούς. Στο healthcoachingαντίθετα, ο ασθενής είναι η πηγή πληροφοριών για το σχεδιασμό στρατηγικών που θα τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει το διαβήτη στην καθημερινότητα του.
Ο ιατρός/coach ενθαρρύνει τον ασθενή να μάθει περισσότερα για την ασθένεια του μέσα από το πλαίσιο της δικής του ζωής κάνοντας ερωτήσεις που δεν εστιάζουν στο «γιατί» υπάρχει μια δεδομένη συμπεριφορά που επηρεάζει αρνητικά την υγεία, αλλά στο «ΠΩΣ» μπορεί αυτή η συμπεριφορά να αλλάξει.
Το coaching είναι αποτελεσματικό στο να ενεργοποιήσει το άτομο, ώστε να πάρει αποφάσεις για την καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου του και την βελτίωση της υγείας του.
Οι ασθενείς ενθαρρύνονται να θέσουν στόχους που σχετίζονται με την καλύτερη φροντίδα του διαβήτη τους π.χ. βελτίωση διατροφικών συνηθειών, λήψη φαρμάκων, ημερήσια δραστηριότητα και ο health coach τους βοηθά να βρουν στρατηγικές που να ταιριάζουν στον τρόπο ζωής τους ώστε να πετύχουν τους στόχους τους και να επιλύσουν τα προβλήματα που τους εμποδίζουν.
Με τον τρόπο αυτό το άτομο συμμετέχει ισότιμα στη φροντίδα της υγείας του.
Η διαδικασία αυτή ενδυναμώνει τον ασθενή, τον κάνει να νιώθει ότι έχει, ως ένα βαθμό, τον έλεγχο της υγείας του και μειώνει το ψυχολογικό στρες που σχετίζεται με το διαβήτη και γενικότερα με την κατάσταση της υγείας του. Τον κάνει πιο υπεύθυνο για τους στόχους που θέτει, καθώς μόνο με τη δική του συμμετοχή οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν.
Το health coaching πλέον θεωρείται απαραίτητο εργαλείο ενός εξατομικευμένου προγράμματος ενημέρωσης και αυτό-φροντίδας του σακχαρώδη διαβήτη σε όλα τα μεγάλα διαβητολογικά κέντρα του εξωτερικού και έχει δείξει ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής του διαβητικού ατόμου.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
1. Identification of patients with diabetes who benefit most from a health coaching program in chronic disease management. Delaney G et al. Centers for disease control and prevention Vol 14, March 2017, E21
2. Integrative health coaching improves glucose control in type 2 diabetes. Wolever R. BMJ Open Diabetes Research & care 2016
3. Integrative health coaching in patients with type 2 diabetes: a randomized clinical trial R.Q. Wolever et al. The diabetes Educator, Vol 36 (4), July 2010, 629
4. Coaching patients on achieving cardiovascular health (COACH). Vale MJ et al. Arch Intern Med 2003;163:2775-2783
