Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Συγγραφέας Νικόλαος Βάλβης Γράφτηκε στις ,
Η Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (ονομάζεται επίσης αυτοάνοση ή χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα) είναι η πιο κοινή ασθένεια του θυρεοειδούς στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια «κληρονομική» πάθηση, από την οποία, αν και δεν έχουμε ακριβή στατιστικά στοιχεία, υπολογίζεται ότι πάσχουν πάνω από 1.000.000 άτομα στην Ελλάδα και είναι περίπου επτά φορές πιο συχνή στις γυναίκες απ΄ότι στους άνδρες.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto χαρακτηρίζεται από την παραγωγή κυττάρων και αυτοαντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, που μπορεί να βλάψουν τα κύτταρα του θυρεοειδούς και να θέσουν σε κίνδυνο την ικανότητά τους να παράγουν τις θυρεοειδικές ορμόνες. Υποθυρεοειδισμός παρουσιάζεται όταν η ποσότητα των θυρεοειδικών ορμονών η οποία μπορεί να παραχθεί δεν είναι αρκετή για τις ανάγκες του σώματος.
Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί επίσης να μεγαλώσει σε διαστάσεις, σχηματίζοντας βρογχοκήλη.
Αιτίες
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto προκύπτει από μια δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Όταν λειτουργεί σωστά, το ανοσοποιητικό σύστημα έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει το σώμα από τους εισβολείς, όπως τα βακτήρια, οι ιοί και άλλες ξένες ουσίες. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ασθενή με θυρεοειδίτιδα Hashimoto αναγνωρίζει εσφαλμένα τα φυσιολογικά κύτταρα του θυρεοειδούς ως ξένα κύτταρα και παράγει αντισώματα τα οποία μπορεί να τα καταστρέψουν. Αν και έχουν μελετηθεί διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες, κανένας δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι η αιτία της θυρεοειδίτιδας Hashimoto.
Σημεία και συμπτώματα
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορεί να είναι ασυμπτωματική για πολλά χρόνια και οι ασθενείς να παραμένουν αδιάγνωστοι μέχρι να ανακαλυφθεί μία διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα ή η παρουσία παθολογικών εξετάσεων αίματος ως μέρος μιας εξέτασης ρουτίνας. Όταν τα συμπτώματα έχουν αναπτυχθεί, αυτά σχετίζονται είτε με την τοπική πίεση στο λαιμό που προκαλείται από την ίδια την βρογχοκήλη (σπάνια) ή με τα χαμηλά επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών.
Το πρώτο σημάδι της νόσου αυτής μπορεί να είναι μια ανώδυνη διόγκωση στο κατώτερο μπροστινό μέρος του λαιμού η οποία ενδεχομένως μπορεί και να γίνει εύκολα ορατή. Μπορεί να συνδέεται με μια δυσάρεστη αίσθηση πίεσης στο κάτω μέρος του λαιμού και η πίεση στις περιβάλλουσες δομές μπορεί να προκαλέσει επιπλέον συμπτώματα συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας στην κατάποση.
Μολονότι πολλά από τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ανεπάρκεια των θυρεοειδικών ορμονών συμβαίνουν συχνά και σε ασθενείς χωρίς νόσο του θυρεοειδούς, οι ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto, που αναπτύσσουν υποθυρεοειδισμό, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τα ακόλουθα:
• Εύκολη κόπωση
• Υπνηλία
• Διαταραχές μνήμης
• Δυσκολίες μάθησης
• Ξηρά, εύθραυστα μαλλιά και νύχια
• Ξηρό δέρμα με κνησμό
• Πρησμένο πρόσωπο
• Δυσκοιλιότητα
• Πόνο στους μυς
• Αύξηση βάρους
• Διαταραχές έμμηνου ρύσεως
• Αυξημένη συχνότητα των αποβολών
• Αυξημένη ευαισθησία σε πολλά φάρμακα
Η διόγκωση του θυρεοειδούς ή / και ο υποθυρεοειδισμός που προκαλείται από την θυρεοειδίτιδα Hashimoto προοδεύει σε πολλούς ασθενείς, προκαλώντας μια αργή επιδείνωση των συμπτωμάτων. Ως εκ τούτου, οι ασθενείς θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να αντιμετωπίζονται επαρκώς με θυρεοειδικές ορμόνες (λεβοθυροξίνη – Τ4). Η βέλτιστη θεραπεία με θυροξίνη θα εξαλείψει τυχόν συμπτώματα που οφείλονται σε ανεπάρκεια των ορμονών του θυρεοειδούς, συνήθως εμποδίζει την περαιτέρω διεύρυνση του θυρεοειδούς, ενώ μερικές φορές προκαλεί και συρρίκνωση του.
Πώς μπορεί η θυρεοειδίτιδα Hashimoto να διαγνωστεί;
Ένας γιατρός με εμπειρία στη διάγνωση και τη θεραπεία των παθήσεων του θυρεοειδούς μπορεί να ανιχνεύσει μια βρογχοκήλη λόγω θυρεοειδίτιδας Hashimoto εκτελώντας μια φυσική εξέταση και μπορεί να αναγνωρίσει τον υποθυρεοειδισμό με τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων, την εύρεση των τυπικών φυσικών σημείων και την εκτέλεση των κατάλληλων εργαστηριακών εξετάσεων.
Εργαστηριακός έλεγχος:
Αντισώματα θυρεοειδούς:
Ο αιματολογικός έλεγχος για την αύξηση των αυτοαντισωμάτων του θυρεοειδούς παρέχει την πιο ειδική εργαστηριακή απόδειξη της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, αλλά, αν και σπάνια, τα αντισώματα δεν είναι παρόντα σε όλες τις περιπτώσεις.
TSH (θυρεοτρόπος ορμόνη):
Τα αυξημένα επίπεδα TSH στο αίμα είναι ο πιο ακριβής δείκτης του υποθυρεοειδισμού. Η TSH παράγεται από έναν άλλο αδένα, την υπόφυση, η οποία βρίσκεται πίσω από τη μύτη στη βάση του εγκεφάλου. Τα επίπεδα της TSH αυξάνονται δραματικά όταν ο θυρεοειδής αδένας υπολειτουργεί. Έτσι, σε ασθενείς με φυσιολογική λειτουργία της υπόφυσης, ένα κανονικό επίπεδο της TSH αποκλείει αξιόπιστα τον υποθυρεοειδισμό.
FT4 (ελεύθερη θυροξίνη):
Πρόκειται για το ενεργό τμήμα του συνόλου της θυροξίνης που κυκλοφορεί στο αίμα. Χαμηλά επίπεδα ελεύθερης θυροξίνης οφείλονται σε υπολειτουργία του θυρεοειδούς. Ωστόσο, επίπεδα ελεύθερης θυροξίνης στο “κανονικό εύρος” μπορεί να αντιπροσωπεύουν σχετική ορμονική ανεπάρκεια σε έναν ασθενή, δεδομένου ότι ένα υψηλό επίπεδο TSH διεγείρει και μπορεί να διατηρεί τα επίπεδα της ελεύθερης θυροξίνης «εντός των φυσιολογικών ορίων» για πολλά χρόνια.
FNA (αναρρόφηση του θυρεοειδούς με λεπτή βελόνα):
Συνήθως δεν είναι απαραίτητη για τους περισσότερους ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto, αλλά είναι ένας καλός τρόπος για τη διάγνωση σε δύσκολες περιπτώσεις και μια απαραίτητη διαδικασία, αν είναι επίσης παρών ένας όζος του θυρεοειδούς.
Πώς αντιμετωπίζεται η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
Για τους ασθενείς με διεύρυνση του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη) ή με υποθυρεοειδισμό, η θεραπεία με θυροξίνη είναι σαφώς αναγκαία, δεδομένου ότι η κατάλληλη δοσολογία διορθώνει τυχόν συμπτώματα που οφείλονται σε ανεπάρκεια των θυρεοειδικών ορμονών και μπορεί να μειώσει το μέγεθος της βρογχοκήλης τους. Η θεραπεία αποτελείται γενικά από τη λήψη εφάπαξ ημερησίως ενός δισκίου λεβοθυροξίνης. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς που μπορεί να έχουν υποκείμενη καρδιακή νόσο συνήθως αρχίζουν με χαμηλή δόση που σταδιακά αυξάνεται, ενώ οι νεότεροι, υγιείς ασθενείς μπορούν να αρχίσουν άμεσα με πλήρη υποκατάσταση της δόσης.
Ενώ μπορείτε να αισθανθείτε βελτίωση της συμπτωματολογίας ήδη από την πρώτη εβδομάδα, η πλήρης δράση της αγωγής με θυροξίνη μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο. Για παράδειγμα, οι αλλαγές του δέρματος μπορεί να διαρκέσουν έως και 3-6 μήνες για να επιλυθούν. Λόγω της μόνιμης και συχνά προοδευτικής φύσης της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, είναι συνήθως απαραίτητη η λήψη αγωγής καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Η δοσολογία του φαρμάκου που απαιτείται μπορεί να πρέπει να ρυθμίζεται από καιρό σε καιρό.
Η βέλτιστη προσαρμογή της δοσολογίας της λεβοθυροξίνης, καθοδηγείται όχι μόνο από τις εργαστηριακές εξετάσεις αλλά και από τα συμπτώματα, δεδομένου ότι το σώμα είναι πολύ ευαίσθητο ακόμη και σε μικρές αλλαγές στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών. Πολλές φαρμακευτικές εταιρίες παράγουν δισκία λεβοθυροξίνης σε διάφορες δόσεις (από 12 έως 200 μg) που μπορούν να καλύψουν κάθε ασθενή και είναι σημαντική η καθημερινή συνεπής λήψη. Εάν η δόση δεν είναι επαρκής, ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να συνεχίσει να διευρύνεται και τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού θα συνεχιστούν. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στον ορό, πιθανώς αυξάνοντας τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση και καρδιακή νόσο. Εάν η δόση είναι πολύ μεγάλη, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, δημιουργώντας υπερβολική πίεση στην καρδιά και αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης οστεοπόρωσης.
Νικόλαος Βάλβης,
Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος Λάρισα .
