Γιατί το «φαινόμενο γιο-γιο» στη δίαιτα είναι επικίνδυνο;
Συγγραφέας Ναταλία Ντελίκου-Μπενέτου Γράφτηκε στις ,
Το «φαινόμενο γιο- γιο» ή «ανακύκλωση βάρους», περιγράφει την επαναλαμβανόμενη απώλεια και πρόσληψη βάρους, μετά τη δίαιτα.
Τι είναι και ποιοι λόγοι το καθιστούν επικίνδυνο;
Είναι μια αρκετά συχνή διαδικασία σε άτομα που προσπαθούν να ελέγξουν το βάρος τους, κατά την οποία το βάρος ανεβαίνει και κατεβαίνει σαν ένα γιο – γιο.
Η αυξημένη όρεξη που οδηγεί σταδιακά σε αύξηση του σωματικού βάρους
Κατά τη διάρκεια της δίαιτας, η απώλεια λίπους οδηγεί σε μειωμένα επίπεδα μιας ορμόνης, τηςλεπτίνης, η οποία απελευθερώνεται από τις λιπαποθήκες στην κυκλοφορία του αίματος και φυσιολογικά δίνει το σήμα κορεσμού και βοηθά να αισθανόμαστε χορτάτοι.
Με τη μείωση του λίπους, η λεπτίνη μειώνεται και η όρεξη αυξάνεται, καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να γεμίσει τα εξαντλημένα αποθέματα ενέργειας. Επιπλέον, η απώλεια μυϊκής μάζας κατά τη διάρκεια της δίαιτας αναγκάζει το σώμα να διατηρήσει ενέργεια.
Τα περισσότερα άτομα που κάνουν μια γρήγορη δίαιτα απώλειας βάρους, θα ανακτήσουν το 30-65% του χαμένου βάρους εντός ενός έτους. Επιπλέον, το 1/3 επαναπροσλαβάνει περισσότερο βάρος από ό, τι έχασε.
Το υψηλότερο ποσοστό σωματικού λίπους
Έχει φανεί ότι το φαινόμενο γιο- γιο κατά την διάρκεια της δίαιτας οδηγεί σε αυξημένο ποσοστό σωματικού λίπους και μεγαλύτερο λίπος στην κοιλιά. Κατά τη διάρκεια της φάσης πρόσληψης βάρους, το λίπος επανακτάται πιο εύκολα από τη μυϊκή μάζα. Έτσι, όταν επαναλαμβάνεται το φαινόμενο, το ποσοστό σωματικού λίπους αυξάνεται σταδιακά και δυσκολευόμαστε περισσότερο να χάσουμε βάρος.
Για την πρόληψη της ανακύκλωσης του βάρους συστήνεται αντί για δίαιτα απώλειας βάρους, η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών.
Η απώλεια μυϊκής μάζας
Κατά τη διάρκεια της δίαιτας απώλειας βάρους, το σώμα χάνει μυϊκή μάζα καθώς και σωματικό λίπος. Επειδή το λίπος ανακτάται πιο εύκολα από τους μυς μετά την απώλεια βάρους, με την πάροδο του χρόνου έχουμε μεγαλύτερη απώλεια μυών, η οποία οδηγεί επίσης σε μειωμένη φυσική αντοχή.
Η άσκηση και ιδιαίτερα οι ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης μειώνουν την απώλεια, κάνοντας το σώμα να δομήσει μύες, ακόμα και όταν το υπόλοιπο σώμα αδυνατίζει.
Κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους, οι διατροφικές ανάγκες του οργανισμού αυξάνονταικαι θα πρέπει να καταναλώνονται επαρκής ποσότητες πρωτεϊνών καλής ποιότητας ώστε να βοηθήσουν στη μείωση της απώλειας μυών.
Το υπερβάλλον βάρος οδηγεί σε λιπώδες ήπαρ
Λιπώδες ήπαρ έχουμε όταν το σώμα αποθηκεύει το πλεονάζον λίπος στα ηπατικά κύτταρα.
Η αύξηση του βάρους, η παχυσαρκία και η ανακύκλωση βάρους αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη λιπώδους ήπατος. Το λιπώδες ήπαρ συνδέεται με αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο το ήπαρ μεταβολίζει τα λίπη και τα σάκχαρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου ΙΙ. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε χρόνια ηπατική ανεπάρκεια, γνωστή και ως κίρρωση.
Αυξημένος κίνδυνος διαβήτη
Το φαινόμενο γιο – γιο έχει συσχετιστεί με υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης διαβήτητύπου ΙΙ. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε όσους αποκτούν μεγαλύτερο βάρος από ό, τι είχαν πριν από τη δίαιτα. Η ανάκτηση βάρους μετά από απώλεια, μεταφράζεται σε αύξηση του λίπους στην κοιλιά και είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε διαβήτη από ό, τι το λίπος που αποθηκεύεται στα πόδια ή τους γοφούς.
Μία μελέτη έδειξε αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης σε αρουραίους που ανακύκλωσαν το βάρους τους κατά τη διάρκεια ενός έτους, σε σύγκριση με όσους κέρδιζαν σταθερά βάρος. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης μπορεί να είναι ένα πρώιμο σημάδι διαβήτη.
Αυξημένος κίνδυνος καρδιακής νόσου
Η ανακύκλωση του βάρους έχει συσχετιστεί με κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και καρδιακές παθήσεις – όσο μεγαλύτερη είναι η μεταβολή του βάρους, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Μια ανασκόπηση πολλών μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι μεγάλες διακυμάνσεις του βάρους με την πάροδο του χρόνου διπλασίασαν τις πιθανότητες θνησιμότητας από καρδιακές παθήσεις.
Αύξηση αρτηριακής πίεσης
Η αύξηση του σωματικού βάρους καθώς και η ανακύκλωση βάρους φαίνεται να αυξάνουν την αρτηριακή πίεση. Έχει αποδειχτεί ότι, το φαινόμενο γιο- γιο μπορεί να αμβλύνει την υγιή επίδραση της απώλειας βάρους στην αρτηριακή πίεση με την πάροδο του χρόνου. Παρόλα αυτά ο κίνδυνος φαίνεται να εξασθενίζει με τα χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει ότι αν η ανακύκλωση βάρους γίνει σε νεαρή ηλικία δεν μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου στη μέση ηλικία ή αργότερα.
Απογοήτευση στην προσπάθεια απώλειας βάρους
Πολλοί απογοητεύονται βλέποντας τη σκληρή δουλειά που έκαναν για απώλεια βάρους να εξαφανίζεται κατά τη διάρκεια της αύξησης του βάρους στην ανάκαμψη της δίαιτας γιο- γιο. Ενήλικες με ιστορικό γιο- γιο αναφέρουν ότι αισθάνονται εκτός ελέγχου και δυσαρεστημένοιαπό τη ζωή και την υγεία τους.
Αν έχετε δοκιμάσει διάφορες δίαιτες, χωρίς την επιτυχία μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων, δεν πρόκειται για μια προσωπική αποτυχία/αδυναμία- αλλά ένας λόγος να δοκιμάσετε κάτι άλλο.
Δείτε επίσης: Πως να επιτύχετε τους στόχους απώλειας βάρους;
Η επιθυμία για γρήγορη απώλεια βάρους εμποδίζει τις μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής
Οι περισσότερες δίαιτες αποτελούν ένα σύνολο κανόνων που πρέπει να ακολουθηθούν για μια καθορισμένη χρονική περίοδο, ώστε να επιτευχθεί ένας στόχος απώλειας βάρους. Αυτό το είδος δίαιτας οδηγεί σε αποτυχία, διότι διδάσκει ότι οι κανόνες πρέπει να τηρούνται μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος. Μόλις ολοκληρώσετε το στόχο και βγείτε από το πρόγραμμα, είναι εύκολο να ξαναγυρίσετε στις παλιές σας συνήθειες που προκάλεσαν την αύξηση του σωματικού βάρους.
Επειδή ο οργανισμός αυξάνει την όρεξη και διατηρεί το λίπος κατά τη διάρκεια της δίαιτας, πολύ συχνά μια προσωρινή δίαιτα γίνεται αυτοκαταστροφική, οδηγώντας σε προσωρινή βελτίωση ακολουθούμενη από αύξηση βάρους και απογοήτευση.
Για να σπάσετε τον κύκλο των προσωρινών αλλαγών που προκαλούν προσωρινή επιτυχία, σταματήστε να σκέφτεστε τη δίαιτα και αρχίστε να σκέφτεστε την αλλαγή στη νοοτροπία και τις μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Δείτε επίσης: Μπορώ να αδυνατίσω χωρίς προσπάθεια;
Μερικές συνήθειες που φαίνεται ότι βοηθούν στη σταδιακή μείωση και διατήρηση του βάρους μακροπρόθεσμα:
- Κατανάλωση υγιεινών τροφίμων: γιαούρτι, φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί και σπόροι.
- Περιορισμός του πρόχειρου φαγητού: πατατάκια, αναψυκτικά, σφολιατοειδή.
- Άσκηση: Βρείτε μια δραστηριότητα που σας αρέσει να κάνετε.
- Καλός ύπνος: Κοιμηθείτε 6-8 ώρες βραδινού ύπνου.
- Ελαττώστε τις ώρες μπροστά στην οθόνη.
Κάνοντας μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής που προάγουν ένα υγιές βάρος, μπορείτε να έχετε μόνιμη επιτυχία και να σπάσετε τον κύκλο του φαινομένου γιο- γιο.
Αυτές θα βελτιώσουν τη ζωή σας, ακόμα και αν η απώλεια βάρους είναι αργή ή μικρή.
Ζητήστε τη βοήθεια του διαιτολόγου, για να σχεδιάσει το κατάλληλο πρόγραμμα διατροφής για εσάς και να σας εκπαιδεύσει σε θέματα διατροφικής συμπεριφοράς.
